Στις βουνοπλαγιές των Περουβιανών Άνδεων, ένα παράξενο μνημείο -χιλιάδες τρύπες που σχηματίζουν ένα ελικοειδές μοτίβο- έχει προκαλέσει για δεκαετίες την περιέργεια των αρχαιολόγων.
Το Monte Sierpe ή «Βουνό του Φιδιού», όπως ονομάζεται στα ισπανικά, έγινε γνωστό τη δεκαετία του 1930, όταν μια αεροφωτογραφία του δημοσιεύτηκε στο National Geographic. Εκείνη την εποχή θεωρήθηκε πως οι τρύπες ήταν αχρησιμοποίητοι τάφοι πολιτισμών πριν τους Ίνκα.
Σχεδόν έναν αιώνα μετά την πρώτη του ανακάλυψη, οι επιστήμονες πιστεύουν ότι έλυσαν το μυστήριο πίσω από την ύπαρξη του.
Τα νέα δεδομένα από τους ερευνητές
Σήμερα, μια ομάδα επιστημόνων υποστηρίζει πως διαθέτει πειστικές αποδείξεις για τη χρήση του χώρου. Χρησιμοποιώντας drones για να χαρτογραφήσουν την περιοχή, εντόπισαν αριθμητικά μοτίβα στη διάταξη των τρυπών, κάτι που, όπως αναφέρουν, «υποδηλώνει μια υποκείμενη πρόθεση στην οργάνωση του χώρου».
Προς έκπληξή τους, η διάταξη του Monte Sierpe μοιάζει με τη δομή ενός Ίνκα κίπου (khipu) - ενός αρχαίου λογιστικού συστήματος με κόμπους σε κορδόνια, που είχε βρεθεί στην ίδια κοιλάδα.
Γύρη, καλάμια και καλάθια
Η ανάλυση του εδάφους αποκάλυψε αρχαία γύρη από καλαμπόκι, μία από τις σημαντικότερες καλλιέργειες των Άνδεων, αλλά και καλάμια που χρησιμοποιούνταν για την κατασκευή καλαθιών.
Σύμφωνα με τους ερευνητές, αυτά τα ευρήματα «υποδεικνύουν ότι άνθρωποι εναπόθεσαν φυτά στις τρύπες, χρησιμοποιώντας πλεκτά καλάθια ή δεμάτια».
Αυτό τους οδήγησε στο συμπέρασμα ότι ο χώρος ίσως λειτουργούσε ως αγορά πριν τους Ίνκα, που στη συνέχεια εξελίχθηκε σε σύστημα μεγάλης κλίμακας λογιστικής.
«Ένα είδος κοινωνικής τεχνολογίας»
«Γιατί οι αρχαίοι λαοί να φτιάξουν πάνω από 5.000 τρύπες στους πρόποδες του νότιου Περού;» αναρωτήθηκε ο Δρ. Jacob Bongers, επικεφαλής της μελέτης και ψηφιακός αρχαιολόγος στο Πανεπιστήμιο του Σίδνεϊ.
«Ήταν κήποι; Συγκρατούσαν νερό; Είχαν γεωργική χρήση; Δεν γνωρίζουμε γιατί είναι εδώ, αλλά έχουμε νέα δεδομένα που δίνουν σημαντικά στοιχεία και στηρίζουν νέες θεωρίες», είπε.
Ο ίδιος χαρακτήρισε την ανάλυση του εδάφους «πολύ ενδιαφέρουσα». «Ίσως επρόκειτο για μια αγορά πριν τους Ίνκα, κάτι σαν υπαίθρια λαϊκή. Γνωρίζουμε ότι ο προ-ισπανικός πληθυσμός της περιοχής ήταν γύρω στα 100.000 άτομα. Ίσως έμποροι, τεχνίτες, αγρότες και ψαράδες συγκεντρώνονταν εκεί για να ανταλλάσσουν προϊόντα όπως καλαμπόκι και βαμβάκι. Θεωρώ αυτές τις τρύπες ένα είδος κοινωνικής τεχνολογίας που έφερνε τους ανθρώπους κοντά και αργότερα εξελίχθηκε σε ένα σύστημα μεγάλης κλίμακας λογιστικής υπό την αυτοκρατορία των Ίνκα».
Το μυστήριο παραμένει
Παρά τα νέα ευρήματα, πολλά ερωτήματα παραμένουν. «Γιατί αυτό το μνημείο υπάρχει μόνο εδώ και όχι σε όλη την οροσειρά των Άνδεων; Ήταν το Monte Sierpe ένα είδος “τοπίου-κίπου” (khipu);» αναρωτιέται ο Bongers.
«Βρισκόμαστε πιο κοντά στο να κατανοήσουμε αυτόν τον μυστηριώδη χώρο. Είναι πολύ συναρπαστικό», προσθέτει.
Η έρευνα δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Antiquity.