Η αριστεροχειρία για αιώνες θεωρούνταν λάθος ή ακόμη και «κακό». Στη Βίβλο και το Κοράνι υπάρχουν αρνητικές αναφορές στην αριστερή πλευρά.
Επίσης, η λατινική λέξη sinister σημαίνει «αριστερά». Παρά τις προκαταλήψεις, στη Δύση οι αριστερόχειρες έχουν αποκτήσει πιο θετική εικόνα, συνδεόμενοι με δημιουργικότητα και ιδιοφυΐα.
Υπάρχει ακόμη και Διεθνής Ημέρα Αριστερόχειρων, ενώ συχνά δημοσιεύονται λίστες με διάσημες προσωπικότητες που γράφουν με το αριστερό, όπως ο σερ Πολ ΜακΚάρτνεϊ, ο Λεονάρντο ντα Βίντσι, ο πρίγκιπας Γουίλιαμ, ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα και η Lady Gaga.
Η ιστορία της μικρής I-Jing
Στη βραβευμένη ταινία Left-Handed Girl, η πεντάχρονη I-Jing από την Ταϊβάν επιπλήττεται από τον παππού της επειδή ζωγραφίζει με το αριστερό χέρι. Το αποκαλεί «χέρι του διαβόλου». Η μικρή, μεγαλώνοντας σε δύσκολες συνθήκες, ρίχνει το φταίξιμο για τις πράξεις της στο «κακό» χέρι, αποτυπώνοντας την κοινωνική προκατάληψη απέναντι στους αριστερόχειρες.
Η επίσημη ταινία της Ταϊβάν για τα Όσκαρ
Η δημιουργός της ταινίας, Shih-Ching Tsou, ζει στη Νέα Υόρκη και έχει συνεργαστεί με τον βραβευμένο με Όσκαρ Σον Μπέικερ σε ταινίες όπως Tangerine και The Florida Project. Το «Left-Handed Girl» είναι το σκηνοθετικό της ντεμπούτο ως solo δημιουργού και βασίζεται στις δικές της εμπειρίες ως αριστερόχειρας στην Ταϊβάν. Η ταινία προβλήθηκε στο Φεστιβάλ Καννών και αποτελεί την επίσημη ταϊβανέζικη συμμετοχή για το Όσκαρ καλύτερης διεθνούς ταινίας του 2026.
Συμμόρφωση και πατριαρχία
Η Tsou εξηγεί ότι η αριστεροχειρία λειτουργεί ως μεταφορά για το πραγματικό θέμα της ταινίας: την πίεση συμμόρφωσης στην ταϊβανέζικη κοινωνία και τους περιορισμούς που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες. «Όταν είσαι παιδί, σου λένε να μην είσαι διαφορετικός και αυτό σε επηρεάζει βαθιά», τονίζει.
Η ιδέα ότι το αριστερό χέρι είναι «λάθος» παραμένει στη κινεζική και ταϊβανέζικη κουλτούρα. Σύμφωνα με μελέτη του 2013 από τον Howard Kushner, ο κινεζικός χαρακτήρας για το «αριστερά» μπορεί να σημαίνει «περίεργο», «διαφορετικό», «λανθασμένο» ή «αντίθετο». Πολλές ασιατικές (και αφρικανικές) κουλτούρες χρησιμοποιούν παραδοσιακά το δεξί χέρι για φαγητό, ενώ το αριστερό για κάτι «βρόμικο».
Η επιλογή της μικρής Nina Ye
Όταν η σκηνοθέτιδα επέλεξε τη Nina Ye - την νεαρή ηθοποιό που ενσαρκώνει την I-Jing - το 2022, η μικρή ήταν έξι ετών και η μητέρα της είπε ότι η Nina ήταν αριστερόχειρας εκ γενετής, αλλά είχε ήδη «διορθωθεί» από τη γιαγιά της, που δεν το δεχόταν.
Στα γυρίσματα χρειάστηκε να επανεκπαιδευτεί ώστε να χρησιμοποιεί ξανά το αριστερό χέρι, ενώ έπρεπε συνεχώς να ελέγχουν αν χρησιμοποιούσε το σωστό χέρι στη σωστή σκηνή. Μετά την προβολή της ταινίας, η οικογένεια εγκατέλειψε την προσπάθεια «διόρθωσης» και η μικρή επέστρεψε στο φυσικό της χέρι, δηλαδή το αριστερό.
Πολιτιστικές ρίζες της προκατάληψης
Στην Ταϊβάν και την Κίνα τα ποσοστά αριστεροχειρίας παραμένουν χαμηλά (5% και 2,64% αντίστοιχα), καθώς οι μεγαλύτερες γενιές εξακολουθούν να ενθαρρύνουν τα παιδιά να χρησιμοποιούν το δεξί χέρι. Ο ιστορικός Howard Kushner σημειώνει ότι η βιομηχανοποίηση και η εκπαίδευση ενίσχυσαν αυτή την τάση, ενώ σε αγροτικές κοινωνίες η χρήση διαφορετικού χεριού θεωρούνταν μειονέκτημα.
Στην Ολλανδία, αντιθέτως, σχεδόν το 13% του πληθυσμού θεωρείται αριστερόχειρας, ενώ ο παγκόσμιος μέσος όρος είναι 10,6%.
Από τον στρατό στα γήπεδα
Ιστορικά, οι αριστερόχειρες είχαν πλεονέκτημα στον στρατό, ενώ σήμερα ξεχωρίζουν στον αθλητισμό: από τη Martina Navratilova και τον John McEnroe στο τένις, μέχρι τον Manny Pacquiao στην πυγμαχία. Ακόμη και ο Ράφα Ναδάλ, αν και δεξιόχειρας, παίζει τένις με το αριστερό.
Η βασίλισσα Βικτωρία πιστεύεται ότι ήταν φυσικά αριστερόχειρας. Έγραφε με το δεξί, αλλά ζωγράφιζε με το αριστερό. Ο δισέγγονός της, βασιλιάς Γεώργιος ΣΤ΄, υπέστη την αυστηρή «διόρθωση» της εποχής - πιθανώς με το δέσιμο του αριστερού χεριού. Πολλοί ιστορικοί θεωρούν ότι το τραύλισμά του, όπως αποτυπώθηκε στην ταινία The King’s Speech, ίσως ξεκίνησε από εκείνη την παιδική καταπίεση.
Ο μύθος του «δημιουργικού αριστερόχειρα»
Η ιδέα ότι οι αριστερόχειρες είναι πιο δημιουργικοί γεννήθηκε τη δεκαετία του ’60 και ’70, με την έρευνα για τα εγκεφαλικά ημισφαίρια και έγινε ιδιαίτερα δημοφιλής με το βιβλίο της Betty Edwards Drawing on the Right Side of the Brain (1979).
Οι δεξιόχειρες χρησιμοποιούν το αριστερό ημισφαίριο για λόγο και λεπτές κινήσεις. Όταν λοιπόν διαπιστώθηκε ότι οι αριστερόχειρες χρησιμοποιούν περισσότερο το δεξί ημισφαίριο, το οποίο σχετίζεται με δημιουργικές διεργασίες, κάποιοι έβγαλαν το συμπέρασμα ότι οι αριστερόχειρες είναι πιο δημιουργικοί. Ωστόσο, πρόκειται για μια θεωρία με μεγάλα κενά.
Πρόσφατη μελέτη του Cornell University (2025) αποδόμησε αυτόν τον μύθο κι έδειξε ότι οι αριστερόχειρες υποεκπροσωπούνται στους περισσότερους δημιουργικούς τομείς, εκτός από την τέχνη και τη μουσική.
Μια ταινία που αλλάζει ζωές
Το Left-Handed Girl δεν είναι μόνο μια ιστορία για την αριστεροχειρία, αλλά για την αποδοχή της διαφορετικότητας. Για τη μικρή Nina Ye, ο ρόλος της I-Jing ήταν μια «αλλαγή χεριού» που της επέτρεψε να ξαναβρεί τον εαυτό της.
H ταινία ανέβηκε στο Netflix στις 28 Νοεμβρίου 2025, αλλά δεν είναι διαθέσιμη στην Ελλάδα και σε άλλες χώρες.
Με πληροφορίες από BBC