Η κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ διεξάγει πολιτισμικό πόλεμο στην Ευρώπη προωθώντας τους ομοϊδεάτες του στη Γηραιά Ήπειρο και ταπεινώνοντας την ΕΕ στη διεθνή σκηνή, σημειώνει έκθεση των ECFR και European Cultural Foundation.
Η μελέτη, τα ευρήματα της οποίας παρουσιάζει η βρετανική εφημερίδα The Guardian, υποστηρίζει ότι ο Τραμπ επιδιώκει ενεργά να παρέμβει σε εκλογικές αναμετρήσεις στην Ευρώπη, να μετατοπίσει προς συντηρητικές αξίες το ιδεολογικό κέντρο βάρους των διατλαντικών σχέσεων και να συσπειρώσει τους Ευρωπαίους ακροδεξιούς λαϊκιστές γύρω από το αφήγημα της ελευθερίας του λόγου.
Η έκθεση της δεξαμενής σκέψης European Council on Foreign Relations, που διαθέτει γραφεία σε επτά ευρωπαϊκές πρωτεύοσυες και του European Cultural Foundation, υποστηρίζει ότι η διάσταση απόψεων των Ευρωπαίων ηγετών, οι δισταγμοί τους και η τακτική του αποπροσανατολισμού του Τραμπ με κολακείες και κατευνασμό το μόνο που έχει καταφέρει είναι να ενθαρρύνει αυτή τη συμπεριφορά του Ρεπουμπλικανού ενοίκου του Λευκού Οίκου απέναντί τους.
Αξιοποιώντας έρευνες και δημοσκοπήσεις από τα 27 κράτη μέλη της ΕΕ η μελέτη υποστηρίζει ότι αρκετά από τα κράτη αυτά έχουν φιλοευρωπαϊκές κυβερνήσεις και η ευρωπαϊκή κοινή γνώμη είναι αρκετά ισχυρή ώστε να ορθώσει ανάστημα η Ένωση και να «υπερασπιστεί μια Ευρώπη που γράφει το δικό της σενάριο».
Η μελέτη συγκρίνει τη στάση της Ευρώπης με εκείνη του κεντρικού χαρακτήρα της ταινίας «The Truman Show», ο οποίος τελικά συνειδητοποιεί ότι πρωταγωνιστεί σε ένα τηλεοπτικό σίριαλ με μόνη προτεραιότητα την αύξηση της τηλεθέασης και καλείται να αποφασίσει αν θα εγκαταλείψει την άνεση της μοναδικής πραγματικότητας που γνωρίζει.
Οι ιδεολογικοί σύμμαχοι του Τραμπ στην Ευρώπη
Παράλληλα, διατείνεται ότι οι Ευρωπαίοι ηγέτες δαπανούν υπερβολικά πολλή ενέργεια αντιδρώντας σε κρίσεις που προκαλούν ο Τραμπ και οι ιδεολογικοί του σύμμαχοι στην Ευρώπη, όπως οι πρωθυπουργοί της Ουγγαρίας, της Σλοβακίας και της Ιταλίας αναφορικά με σειρά θεμάτων, από τις απειλές του προέδρου των ΗΠΑ για δασμούς μέχρι τις έριδες για την ελευθερία του λόγου, τις δαπάνες για την ασφάλεια και το μεταναστευτικό.
«Στον πολιτισμικό πόλεμο του Τραμπ στόχος είναι η ίδια η Ευρώπη» λέει ο Πάβελ Ζέρκα του ECFR, σημειώνοντας ότι ο πόλεμος αυτός κηρύχθηκε ανοικτά τον περασμένο Φεβρουάριο όταν από το βήμα της Διάσκεψης για την Ασφάλεια του Μονάχου ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ, Τζέι Ντι Βανςκατηγόρησε τη Γηραιά Ήπειρο ότι «απομακρύνεται από τις θεμελιώδεις κοινές αξίες».
Έκτοτε ο Τραμπ «αποκάλυψε ακόμη περισσότερο τις προθέσεις του» αποκλείοντας Ευρωπαίους ηγέτες από συζητήσεις για το μέλλον της Ουκρανάις, εξαπολύοντας επιθέσεις στα κυρίαρχα πολιτικά κόμματα ανά την Ευρώπη και εκβιάζοντας τις Βρυξέλλες στις εμπορικές διαπραγματεύσεις», προσθέτει ο Ζέρκα.
Η έκθεση αναφέρει ως παράδειγμα της προσπάθειας του Τραμπ να μετατοπίσει το ιδεολογικό κέντρο βάρους της ευρωπαϊκής πολιτικής τη στήριξή του στον εθνικιστή πρόεδρο της Πολωνίας, Κάρολ Ναβρότσκι, τον οποίο υποδέχθηκε πρόσφατα στον Λευκό Οίκο.
Τα δύο επίπεδα του ιδεολογικού πολέμου του Τραμπ
Σύμφωνα με τον Ζέρκα, ο πολιτισμικός πόλεμος του Τραμπ διεξήχθη σε δύο επίπεδα: μια ιδεολογική σύγκρουση αναφορικά με τις αξίες που διέπουν την ευρωπαϊκή πολιτική, αλλά και «την πάλη για την αξιοπρέπεια, την αξιοπιστία και την ταυτότητα της Ευρώπης ως αυτόνομου παράγοντα στη διεθνή σκηνή».
Οι Βρυξέλλες και οι εθνικές πρωτεύουσες πρέπει να «αποδεχθούν ότι βρίσκονται σε πολιτισμικό πόλεμο με στόχο την Ευρώπη» και να ενεργήσουν αναλόγως, σημειώνει. «Αυτό δεν σημαίνει ότι η Ευρώπη πρέπει να προκαλεί τον Τραμπ με κάθε ευκαιρία. Μερικές φορές είναι απαραίτητο να κερδίζουμε χρόνο», υποστηρίζει.
Ωστόσο, η ΕΕ, αξιοποιώντας τα ισχυρά της χαρτιά, μπορεί να «ευημερήσει, αντί να υποφέρει σε μια παγκόσμια τάξη που έχει αποσταθεροποιηθεί ακόμη περισσότερο από τον πρόεδρο των ΗΠΑ», προσθέτει.
Οι δεσμοί των Ευρωπαίων με την ΕΕ
Η μελέτη υποστηρίζει ότι είναι «ώριμες» οι συνθήκες για να αποχωρήσουν οι Ευρωπαίοι ηγέτες από το σκηνικό ταινίας που έχει διαμορφώσει ο Τραμπ, καθώς οι σφυγμομετρήσεις δείχνουν ότι είναι ισχυρό το ευρωπαϊκό αίσθημα, η αίσθηση δηλαδή του ανήκειν σε έναν κοινό χώρο, του να μοιράζεσαι ένα κοινό μέλλον και κοινές αξίες.
Σύμφωνα με στοιχεία του Ευρωβαρόμετρου, η εμπιστοσύνη των Ευρωπαίων πολιτών στην ΕΕ βρίσκεται στο υψηλότερο επίπεδο από το 2007 και μάλιστα έχει αυξηθεί σε 12 χώρες από την επιστροφή του Τραμπ στην εξουσία.
Σχεδόν κανένα κόμμα δεν επιθυμεί πλέον την αποχώρηση από την ΕΕ, ενώ οι πλειοψηφίες σε όλες τις χώρες πλην της Ρουμανίας, της Τσεχίας και της Πολωνίας, υποστηρίζουν ότι πρέπει να γίνει πιο σημαντικός ο ρόλος της ΕΕ στην προστασία τωνΕυρωπαίων πολιτών από τις παγκόσμιες κρίσεις και τους κινδύνους για την ασφάλεια.
Τα στοιχεία της δημοσκόπησης που διεξήγαγε το ECFR τον Μάιο έδειξαν επίσης ευρεία υποστήριξη για αύξηση των ευρωπαϊκών αμυντικών δαπανών και στρατιωτική αυτονομία από τις ΗΠΑ, καθώς και μια αυξανόμενη αίσθηση ότι η Ευρώπη και οι ΗΠΑ αντιπροσωπεύουν «δύο διαφορετικά μοντέλα δημοκρατίας».
Ο Ζέρκα καταλήγει ότι ακόμη και οι πιο ευρωσκεπτικιστές ηγέτες πρέπει να καταλάβουν πως η ΕΕ είναι ο μόνος μηχανισμός για την προστασία εθνικής κυριαρχίας και ευημερίας, ενώ προτρέπει τους εθνικούς ηγέτες να εγκαταλείψουν τη στρατηγική της κολακείας έναντι του Τραμπ και την Κομισιόν «να είναι τολμηρή» και να χρησιμοποιήσει μέσα όπως ο νόμος για τις ψηφιακές υπηρεσίες και τα εμπορικά εργαλεία.
Ο Αντρέ Βίλκενς του European Cultural Foundation τόνισε: «Πρέπει να μπει επειγόντως στο μυαλό των ευρωπαϊκών ηγεσιών το "είναι ο πολιτισμός, ανόητε". Το ευρωπαϊκό αίσθημα δεν είναι ουτοπία, αλλά πραγματική διάθεση των πολιτών να αγωνιστούν γι’ αυτό».