Νέα μελέτη υποδηλώνει ότι η μεσογειακή διατροφή μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο εμφάνισης Αλτσχάιμερ ακόμη και σε άτομα με γενετική προδιάθεση.
Η μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο Nature Medicine, πραγματοποιήθηκε από επιστήμονες του Mass General Brigham, τη Σχολή Δημόσιας Υγείας T.H. Chan του Χάρβαρντ και το Broad Institute του MIT και του Χάρβαρντ. Διαπίστωσε ότι τα άτομα με τον υψηλότερο γενετικό κίνδυνο για νόσο Αλτσχάιμερ που ακολούθησαν μια μεσογειακή διατροφή -πλούσια σε λαχανικά, φρούτα, ξηρούς καρπούς, δημητριακά ολικής αλέσεως και χαμηλή σε κόκκινο και επεξεργασμένο κρέας- εμφάνισαν βραδύτερη γνωστική εξασθένηση, καθώς και μεγαλύτερη μείωση του κινδύνου άνοιας από εκείνα με χαμηλότερο γενετικό κίνδυνο.
«Ένας από τους λόγους που θελήσαμε να μελετήσουμε τη μεσογειακή διατροφή είναι ότι αποτελεί το μοναδικό διατροφικό πρότυπο που έχει συσχετιστεί αιτιωδώς με γνωστικά οφέλη σε τυχαιοποιημένη κλινική δοκιμή», δήλωσε η Yuxi Liu, κύρια συγγραφέας της μελέτης, προσθέτοντας: «Θέλαμε να εξετάσουμε εάν αυτό το όφελος διαφέρει σε άτομα με διαφορετικά γενετικά υπόβαθρα και να διερευνήσουμε τον ρόλο των μεταβολιτών στο αίμα, δηλαδή των μικρών μορίων που αντανακλούν τον τρόπο με τον οποίο ο οργανισμός επεξεργάζεται την τροφή και εκτελεί τις φυσιολογικές του λειτουργίες».
Τις τελευταίες δεκαετίες οι ερευνητές έχουν μάθει περισσότερα για τη γενετική και μεταβολική βάση της νόσου Αλτσχάιμερ και των συναφών μορφών άνοιας. Αυτές είναι από τις πιο συχνές αιτίες γνωστικής εξασθένησης σε ηλικιωμένους ενήλικες, αναφέρει το The Harvard Gazette και τονίζει ότι η νόσος Αλτσχάιμερ έχει ισχυρό γενετικό υπόβαθρο, με την κληρονομικότητα να εκτιμάται έως και 80%.
Το γονίδιο απολιποπρωτεΐνη Ε, γνωστό ως APOE, θεωρείται ο σημαντικότερος γενετικός παράγοντας κινδύνου για τη σποραδική νόσο Αλτσχάιμερ. Τα άτομα που φέρουν ένα αντίγραφο της παραλλαγής APOE4 έχουν τρεις έως τέσσερις φορές υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης Αλτσχάιμερ. Τα άτομα με δύο αντίγραφα της παραλλαγής APOE4 έχουν 12 φορές υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης Αλτσχάιμερ από εκείνα που δεν την έχουν.
Πώς έγινε η έρευνα για το Αλτσχάιμερ
Για να διερευνήσουν πώς η μεσογειακή διατροφή μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο άνοιας και να επηρεάσει τους μεταβολίτες του αίματος που συνδέονται με τη γνωστική υγεία, η ομάδα ανέλυσε δεδομένα από 4.215 γυναίκες παρακολουθώντας τες από το 1989 έως το 2023 (μέση ηλικία 57 ετών κατά την έναρξη), και επικύρωσαν τα ευρήματά τους αναλύοντας παρόμοια δεδομένα από 1.490 άνδρες που παρακολουθούνταν από το 1993 έως το 2023.
Οι ερευνητές αξιολόγησαν τα μακροπρόθεσμα διατροφικά πρότυπα χρησιμοποιώντας ερωτηματολόγια για τη διατροφή και εξέτασαν δείγματα αίματος των συμμετεχόντων για ένα ευρύ φάσμα μεταβολιτών. Χρησιμοποιήθηκαν γενετικά δεδομένα για την αξιολόγηση του κληρονομικού κινδύνου κάθε συμμετέχοντος για νόσο Αλτσχάιμερ. Οι συμμετέχοντες παρακολουθήθηκαν στη συνέχεια για να διαπιστωθεί αν εμφάνισαν άνοια με την πάροδο του χρόνου και 1.037 γυναίκες υποβλήθηκαν σε τακτικό έλεγχο νοητικών λειτουργιών μέσω τηλεφώνου.
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι όσοι ακολουθούσαν μια πιο μεσογειακή διατροφή είχαν χαμηλότερο κίνδυνο εμφάνισης άνοιας και εμφάνισαν βραδύτερη γνωστική εξασθένηση. Το πιο εντυπωσιακό εύρημα ήταν ότι η προστατευτική επίδραση της διατροφής ήταν ισχυρότερη στα άτομα με το υψηλότερο γενετικό ρίσκο, δηλαδή στους φορείς δύο αντιγράφων του γονιδίου APOE4.
«Αυτά τα ευρήματα υποδηλώνουν ότι οι διατροφικές στρατηγικές, ειδικά η μεσογειακή διατροφή, θα μπορούσαν να βοηθήσουν στη μείωση του κινδύνου γνωστικής εξασθένησης και στην αποτροπή της άνοιας, επηρεάζοντας ευρέως βασικές μεταβολικές οδούς», δήλωσε η Liu. «Αυτή η σύσταση ισχύει ευρέως, αλλά μπορεί να είναι ακόμη πιο σημαντική για άτομα με υψηλότερο γενετικό κίνδυνο, όπως εκείνα που φέρουν δύο αντίγραφα της γενετικής παραλλαγής APOE4», σημείωσε.
Παρά τα ενθαρρυντικά ευρήματα, αξίζει να επισημανθεί ότι η μελέτη έχει περιορισμούς, καθώς οι συμμετέχοντες ήταν κυρίως άτομα ευρωπαϊκής καταγωγής με υψηλό μορφωτικό επίπεδο. Επίσης, η γενετική και η μεταβολομική δεν αποτελούν ακόμη μέρος των περισσότερων κλινικών μοντέλων πρόβλεψης κινδύνου για τη νόσο Αλτσχάιμερ.
«Σε μελλοντική έρευνα, ελπίζουμε να διερευνήσουμε εάν η στόχευση συγκεκριμένων μεταβολιτών μέσω της διατροφής ή άλλων παρεμβάσεων θα μπορούσε να προσφέρει μια πιο εξατομικευμένη προσέγγιση στη μείωση του κινδύνου άνοιας», δήλωσε η Liu.
Πηγή: The Harvard Gazette