Γεννημένος στην Κωνσταντινούπολη, μεγαλωμένος στη Λωζάνη της Ελβετίας και βαθιά δεμένος με την Ελλάδα, ο οινοποιός Ιωσήφ Ζησιάδης ενσαρκώνει την έννοια της ταυτότητας που δεν γνωρίζει σύνορα.
Από παράνομος μετανάστης στην Ελβετία μέχρι υπουργός και βουλευτής με όραμα κοινωνικής δικαιοσύνης, και τελικά δημιουργός ενός πρωτοποριακού αγροοικολογικού κτήματος στην Πάτμο, ο ίδιος αφηγείται στο Iefimerida.gr μια ζωή γεμάτη πίστη, δράση και επιστροφή στις ρίζες του.
Το Domaine Patoinos, που ίδρυσε με πάθος και υπομονή στην Πάτμο, δεν είναι απλώς άλλο ένα οινοποιείο, αλλά ένα σύμβολο αναγέννησης για το νησί της Αποκάλυψης, μια γέφυρα ανάμεσα στο παρελθόν, το μέλλον και τη γη που μας τρέφει.
Πείτε μας λίγα πράγματα για εσάς που πρέπει να ξέρουμε
Γεννήθηκα στην Κωνσταντινούπολη το 1956. Μετά τα γεγονότα του 1955, ο πατέρας μου, που ήταν ωρολογοποιός, έχασε το μαγαζί του στο Πέρα. Έτσι, όλη η οικογένεια έφυγε το 1958 για την Αθήνα, στο Παλαιό Φάληρο. Τελικά, όλοι μαζί, ο πατέρας, η μητέρα, τα δύο παιδιά και η γιαγιά μας, φύγαμε για την Ελβετία, στη Λωζάνη, το 1962.
Ο πατέρας μου γνώριζε την Ελβετία, γιατί αγόραζε από εκεί υλικά για την επισκευή ρολογιών. Επειδή όμως δεν είχε κάνει αίτηση μετανάστευσης, ζούσαμε παράνομα στην Ελβετία, παρόλο που πηγαίναμε κανονικά στο σχολείο. Τελικά, στα 18 μου βρέθηκα στο πανεπιστήμιο, για να σπουδάσω προτεσταντική θεολογία.
Πώς βρεθήκατε στην Ελβετία; Πώς ήταν η ζωή εκεί για έναν Έλληνα;
Ο πατέρας μου ήθελε οπωσδήποτε να ζήσει στη Λωζάνη. Μας έλεγε: «Όταν κοιτάζεις το Εβιάν, απέναντι στη λίμνη, είναι σαν τον Βόσπορο!». Στην Ελβετία, παρόλο που δεν είχαμε άδεια παραμονής, ζούσαμε σαν κανονικοί Ελβετοί, περνώντας απαρατήρητοι. Η μητέρα μου εργαζόταν παράνομα σε ένα σούπερ μάρκετ. Με τον αδελφό μου μάθαμε γρήγορα γαλλικά, σε σημείο που σχεδόν ξεχάσαμε την ελληνική γλώσσα.
Το μόνο που μας θύμιζε την πατρίδα ήταν το φαγητό, στο σπίτι τρώγαμε πάντα φαγητά της Κωνσταντινούπολης. Μάλιστα, έμαθα να μαγειρεύω από πολύ μικρός, και όταν έφυγα από το σπίτι στα 17 μου, αυτό που με απασχολούσε δεν ήταν αν θα μπορέσω να πληρώνω το νοίκι μου, αλλά τι θα έτρωγα. Θυμάμαι πως, πριν φύγω, η μητέρα μου μού έφτιαξε ένα τετράδιο με όλες τις συνταγές που δεν έπρεπε να ξεχάσω και με συνοδεύει ακόμη! Αργότερα, έμαθα να γράφω ελληνικά χάρη στα μαθήματα αρχαίων ελληνικών που είχα στο λύκειο.
Πώς αποφασίσατε να ασχοληθείτε με την πολιτική; Πείτε μας την εμπειρία σας και τι καταφέρατε στην πορεία σας
Τη δεκαετία του ’70, στην Ελβετία υπήρχαν πολλές φοιτητικές κινήσεις που ήθελαν να αλλάξουν την κοινωνία. Προερχόμενος από λαϊκό περιβάλλον, εντάχθηκα πολύ νωρίς, ήδη από τα 16 μου χρόνια, στο τοπικό Κομμουνιστικό Κόμμα. Πάντα υποστήριζα τη διπλή μου ταυτότητα, και χριστιανός και κομμουνιστής!
Όταν απέκτησα το ελβετικό διαβατήριο στα 18 μου, άρχισα σταδιακά να συμμετέχω στις εκλογές και εκλέχθηκα πολύ γρήγορα από τους Ελβετούς, καθώς οι Έλληνες ήταν ελάχιστοι. Πρώτα εκλέχθηκα στο Δημοτικό Συμβούλιο της Λωζάνης, έπειτα ως βουλευτής του καντονιού, και τελικά ως εθνικός βουλευτής, από το 1991 έως το 2011, είκοσι χρόνια ως ο πρώτος βουλευτής ελβετικού κοινοβουλίου με ξένη καταγωγή.
Διετέλεσα επίσης, έπειτα από λαϊκή εκλογή, Υπουργός Δικαιοσύνης, Αστυνομίας και Στρατιωτικών Υποθέσεων στο καντόνι της Λωζάνης για δύο χρόνια. Στην Ελβετία, οι υπουργοί εκλέγονται απευθείας από τον λαό, όχι από πρωθυπουργό.
Οι κοινοβουλευτικές μου παρεμβάσεις είχαν πάντα έναν στόχο: να αγωνίζομαι για περισσότερη κοινωνική δικαιοσύνη και αλληλεγγύη, αλλά και να υπερασπίζομαι τους αγρότες παραγωγούς και τα προϊόντα της γης, που τρέφουν όλους εμάς τους ανθρώπους.
Πώς αποφασίσατε να τα παρατήσετε όλα και να έρθετε στην Πάτμο; Ποια ήταν η σχέση σας με το νησί; Πώς είναι η ζωή εκεί;
Ως Έλληνας της Κωνσταντινούπολης, δεν σας κρύβω ότι το όνειρό μου ήταν κάποια μέρα να βρω ένα μέρος στην Ελλάδα που θα γίνει πραγματικά δικό μου. Το 1984, έφτασα σχεδόν τυχαία στην Πάτμο για διακοπές με την οικογένειά μου και από τότε έμεινα πιστός σε αυτό το νησί. Ίσως λόγω της θεολογίας και της Αποκάλυψης, ίσως επειδή το Μοναστήρι της Πάτμου έχει άμεση σχέση με το Φανάρι της Κωνσταντινούπολης, όπου είχα βαφτιστεί… ίσως και απλώς γιατί είναι νησί.
Σιγά-σιγά αποφάσισα να ενταχθώ στην νησιωτική ζωή και να μεταφέρω τα πολιτικά μου δικαιώματα στην Πάτμο. Όμως, καθώς δεν είμαι άνθρωπος της παραλίας, παρατήρησα σύντομα ότι ο τουρισμός είχε καταστρέψει τη γεωργική και αμπελουργική ζωή του νησιού.
Έβλεπα όλες εκείνες τα παλιές πεζούλες που κάποτε καλλιεργούσαν και σκεφτόμουν πως το καλύτερο που θα μπορούσα να προσφέρω στην Πάτμο ήταν να ξαναδώσω ζωή στη γεωργία, ώστε να μη χαθούν οι παραδόσεις που κάποτε στήριζαν το νησί.
Πείτε μας για το πάθος σας με το κρασί και την απόφασή σας να γίνεται οινοποιός στην Πάτμο. Ποιοι είναι δίπλα σας σε αυτό το εγχείρημα;
Το 1998 υπέβαλα στο Μοναστήρι της Πάτμου αίτημα για την ενοικίαση ενός αγροτεμαχίου 30 στρεμμάτων, με σκοπό να δημιουργήσω έναν αγροοικολογικό αμπελώνα. Τελικά, η άδεια εγκρίθηκε το 2011, ύστερα από 12 χρόνια αναμονής!
Το σχέδιο μελετήθηκε σε συνεργασία με τέσσερις Ελβετούς οινοποιούς, γνωστούς για τα βιοδυναμικά τους κρασιά. Ήρθαν στην Πάτμο για να βοηθήσουν στη φύτευση, το κλάδεμα και τη συμβουλευτική καθοδήγηση του αμπελώνα. Από την αρχή, ομάδες νέων ανθρώπων συμμετείχαν ενεργά στη φροντίδα του αμπελιού και στην ανάπτυξη του εγχειρήματος.
Χίλιοι Ελβετοί δέχτηκαν να συνεισφέρουν από 250 ευρώ ο καθένας για τη δημιουργία αυτού του αγροοικολογικού κτήματος. Σε αντάλλαγμα, απέκτησαν δικαίωμα για μία φιάλη κρασί του Domaine Patoinos κάθε χρόνο για 10 χρόνια.
Αυτοί οι χίλιοι υποστηρικτές ανέπτυξαν έναν ιδιαίτερο δεσμό με την Πάτμο: όχι μόνο επισκέπτονται σταδιακά το νησί, αλλά ενδιαφέρονται και για μια διαφορετική μορφή τουρισμού - τον οινοτουρισμό και τον αγροτουρισμό, που συνδυάζουν τον σεβασμό στη φύση με την τοπική παράδοση.
Τι έχετε σκοπό να καταφέρετε και πάνω σε τι εργάζεστε τώρα (αμπέλια, ελαιοτριβείο κτλ);
Το Domaine Patoinos φυσικά παράγει κρασί, με τρεις ετικέτες από τοπικές ποικιλίες (Ασύρτικο, Μαυροθήρικο), αλλά είναι και ένα ολοκληρωμένο οικολογικό αγρόκτημα: διαθέτει ελαιοτριβείο, κήπο-δάσος με αρωματικά βότανα και τοπικά δέντρα, σχεδιασμένο με τη φιλοσοφία του Slow Food, καθώς και τράπεζα σπόρων ιθαγενών ποικιλιών, που διατηρούμε για τις επόμενες γενιές.
Σήμερα, το κρασί του κτήματος, που φυσικά διατίθεται στα εστιατόρια και στα καταστήματα της Πάτμου, αλλά και σε wine bars της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης, έχει γίνει πραγματικός πρεσβευτής του νησιού. Η Πάτμος έχει πλέον ξαναμπεί στον παγκόσμιο οινικό χάρτη ως τόπος με μοναδικό terroir.
Ο στόχος μας είναι να εμπνεύσουμε τους νέους του νησιού να ασχοληθούν ξανά με τη γεωργία και την αμπελουργία. Είμαστε εδώ για να τους στηρίξουμε και να τους καθοδηγήσουμε.
Ένα νησί τόσο όμορφο όσο η Πάτμος δεν μπορεί να ζει μόνο από τα μπαρ, τα ενοικιαζόμενα δωμάτια και τις παραλίες. Η ποικιλία δραστηριοτήτων είναι απαραίτητη για ένα βιώσιμο μέλλον, που θα επιτρέπει στους κατοίκους να ζουν και να εργάζονται στον τόπο τους.
