Εμπιστευτικά -Στο iefimerida ο Πέτρος Μάρκαρης

Σε μία εποχή που η τεχνητή νοημοσύνη διαχέεται σε όλους τους τομείς και το αυθεντικό με το αντίγραφο δεν διαφέρουν ο Πέτρος Μάρκαρης στρέφει τη διεισδυτική ματιά του στην καθημερινότητα.

Το κυνήγι για το χρήμα κλονίζει τους ηθικούς κώδικες και για ακόμα μία φορά, ο αστυνόμος Χαρίτος, είναι εκεί για να αποδώσει δικαιοσύνη.

Η Χάλκη που γεννήθηκε, τα βιβλία, ο Χαρίτος, η διεθνής αναγνώριση

Τι είναι όμως αυτο που κάνει αυτόν τον ησυχο οικογενειάρχη με το μουστάκι, λάτρη των πρωινών κρουασάν και του οικογενειακού φαγητού, επί 30 χρόνια τώρα, να πρωταγωνιστεί στα ευπώλητα της αστυνομικής λογοτεχνίας διεθνώς.

Ο Πέτρος Μάρκαρης ο «πατέρας» του αστυνόμου Χαρίτου, μιλάει στο iefimerida για το νέο του βιβλίο «Η απάτη είναι το μέλλον» και τον χαρισματικό του ήρωα Αστυνόμο Χαρίτο που αγαπούν οι χώρες του Ευρωπαϊκού νότου αλλά και της Ισπανόφωνης Λατινικής Αμερικής.

Μάλιστα η Ιταλική τηλεόραση έκανε σειρά τις ιστορίες του αστυνόμου Χαρίτου που προβάλλεται αυτή τη στιγμή από την RAI.

Θυμάμαι παλαιότερα μου λέγατε, ‘γράφω όποτε κάτι με κάνει έξαλλο’, τι συνέβη τώρα με αυτό το βιβλίο «Η απάτη είναι το μέλλον», τι σας ενόχλησε;

Στην «Απάτη Είναι το Μέλλον» έξαλλο με έκαναν οι αντιδράσεις στην τεχνητή νοημοσύνη, που βρίσκεται στο επίκεντρο του μυθιστορήματος. Όλοι πανηγυρίζουν, αλλά σχεδόν κανείς δε μιλάει για τις αρνητικές συνέπειες που μπορεί να έχει η εφεύρεση. Όλες οι εφευρέσεις έχουν δυο όψεις, μια θετική και μια αρνητική. Επειδή είμαι σε μια προχωρημένη ηλικία, θυμάμαι ακόμα τους πανηγυρισμούς που είχε προκαλέσει η διάσπαση του ατόμου. Πράγματι, η διάσπαση του ατόμου έφερε μια τεράστια ανατροπή στον χώρο της επιστήμης. Τι έμεινε, όμως, στη συνείδηση των λαών; Η ατομική βόμβα στην Χιροσίμα και το Ναγκασάκι, και τα πυρηνικά όπλα. Το ίδιο φαινόμενο βλέπω να επαναλαμβάνεται και με την τεχνητή νοημοσύνη. Αυτό είναι το κεντρικό θέμα του μυθιστορήματος και προσπάθησα να το συνδέσω με το άλλο καυτό θέμα σε πολλές χώρες, τον τουρισμό.

Σκεφτόμουν την ιστορία που διάβασα στο βιβλίο σας, βλέποντας ένα βίντεο τεχνητής νοημοσύνης που κυκλοφορεί στο διαδίκτυο με την Καρυάτιδα που το σκάει από το Βρετανικό μουσείο και επιστρέφει στην Ακρόπολη.
Είναι πληγή θεωρείτε για την Ελλάδα η ιστορία με τα Γλυπτά του Παρθενώνα; Σε πρόσφατη δημοσκόπηση στους Times το 56% των Βρετανών δηλώνει ότι θα ψήφιζε υπέρ της επιστροφής, ίσως να βρισκόμαστε κοντά;

Είναι μια ανοιχτή πληγή, που συνδέεται με ένα από τα σημαντικότερα μνημεία του αρχαίου πολιτισμού. Χαίρομαι που το 56% των Βρετανών είναι υπέρ της επιστροφής των γλυπτών. Είμαι, ωστόσο, έξαλλος, γιατί όλες οι βρετανικές κυβερνήσεις αρνούνται να επιστρέψουν τα γλυπτά, όχι ακριβώς στην Ελλάδα, αλλά στο αρχαίο μνημείο, στο οποίο ανήκουν. Εδώ προστίθεται και ο τουρισμός. Όλες οι ελληνικές κυβερνήσεις της Μεταπολίτευσης κάνουν την ίδια δήλωση: ότι ο τουρισμός είναι η «βαριά μας βιομηχανία». Ο αρχαίος πολιτισμός και η αρχαία τέχνη αντιμετωπίζονται ως ένα σημαντικό έσοδο για τη βαριά βιομηχανία μας. Το πιο απτό παράδειγμα, είναι η υποβάθμιση του σύγχρονου πολιτισμού σε υφυπουργείο. Αυτή είναι μια ελληνική πρωτοτυπία. Τουλάχιστον σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες ο πολιτισμός είναι ενιαίος. Δεν υπάρχει ανώτερος αρχαίος ή ιστορικός πολιτισμός και κατώτερος σύγχρονος πολιτισμός.

30 χρόνια αστυνόμος Χαρίτος, πώς δημιουργήθηκε αυτός ο χαρακτήρας κύριε Μάρκαρη;
Η ιδέα μου ήρθε το 1992, όταν έγραφα τα σενάρια της τηλεοπτικής σειράς «Ανατομία ενός Εγκλήματος». Ένα πρωί είδα δίπλα στην οθόνη του υπολογιστή μου μια τριμελή οικογένεια, έναν άντρα, μια γυναίκα και ένα παιδί. Ήταν μια τυπική, μικροαστική ελληνική οικογένεια. Η πρώτη αντίδραση μου ήταν αρνητική. Αρκετούς μικροαστούς έβαλα στη σειρά δε χρειάζονται και άλλοι, σκέφτηκα. Ο άντρας, όμως, ήταν πεισματάρης. Κάθε πρωί τον έβλεπα δίπλα στην οθόνη. Η παρουσία του εξελίχθηκε σε βασανιστήριο, γιατί με απασχολούσε και καθυστερούσε τη γραφή των σεναρίων. Ώσπου μια μέρα είπα μέσα μου: Αυτός για να με βασανίζει έτσι ή αστυνομικός είναι ή οδοντίατρος. Όταν κατάληξα ότι ήταν αστυνομικός, ήξερα αμέσως το ονοματεπώνυμο του, και το ονόματα της γυναίκας του και της κόρης του. Αυτός είναι και ο λόγος που δημιούργησα έναν αστυνομικό με οικογένεια, μια μοναδική εξαίρεση στην αστυνομική λογοτεχνία, όπου όλοι, αστυνομικοί και ντετέκτιβ, είναι μοναχικοί.

Η ελληνική κοινωνία, οι προβληματισμοί, το πολιτικό στοιχείο με τον Ζήση που ενυπάρχει πάντα, αλλά και η οικογένεια γύρω από το τραπέζι με το μαγειρεμένο φαγητό, φαίνεται ότι καμία αναφορά, δεν είναι τυχαία στα βιβλία σας.

Η σχέση του Χαρίτου με τον Ζήση γεννήθηκε από το ερώτημα, για από τόσα χρόνια μετά από το τέλος του εμφυλίου να μην μπορεί να δημιουργηθεί μια φιλική σχέση ανάμεσα σε έναν παλιό κομουνιστή και σε έναν αστυνομικό; Από αυτό το ερώτημα βγήκε η σχέση και σήμερα ο Ζήσης είναι μέλος της οικογένειας του Χαρίτου. Όσον αφορά τα φαγητά, αυτά είναι θεμελιώδες χαρακτηριστικό του μεσογειακού αστυνομικού μυθιστορήματος. Υπάρχουν ήδη στα μυθιστορήματα του Αντρέα Καμιλλέρι, του ισπανού Μανουέλ Βάσκεζ Μονταλμπάν, όπως και του γάλλου Ζαν Κλωντ Ιζζό, με την κουζίνα της Μασσαλίας.

Είστε ο πιο μεταφρασμένος έλληνας συγγραφέας στο εξωτερικό, ποιος λαός αγαπά περισσότερο τον Χαρίτο;

Οι χώρες του ευρωπαϊκού Νότου, αλλά και τα ισπανόφωνης Λατινική Αμερικής. Σε όλες αυτές τις χώρες οι αναγνώστριες και οι αναγνώστες δεν ταυτίζονται αποκλειστικά με τον Χαρίτο, αλλά με την οικογένεια. Και ο κυρίαρχος χαρακτήρας στην οικογένεια είναι η Αδριανή, η γυναίκα του Χαρίτου. Συχνά, όταν υπογράφω βιβλία σ’ αυτές τις χώρες κάποια αναγνώστρια θα μου πει: «Η Αδριανή είναι ίδια η μητέρα μου».

Δεν είναι τυχαίο ότι τα μυθιστορήματα μου προβάλλονται τώρα σε σειρά από την RAI, την ιταλική τηλεόραση. Χαίρομαι πολύ, επίσης, που τη σειρά την κάνει η ίδια παραγωγός εταιρία, που είχε κάνει σειρά και τα μυθιστορήματα του στενού μου φίλου Αντρέα Καμιλλέρι.

Την Κωνσταντινούπολη την επισκέπτεστε, τα Πριγκηπόνησα; Τι νοσταλγείτε κοιτώντας πίσω; Πώς βλέπετε τις σχέσεις των δύο λαών σήμερα;

Τη Κωνσταντινούπολη την επισκέπτομαι τουλάχιστον μια φορά τον χρόνο. Αλλά, η σημερινή Κωνσταντινούπολη δεν έχει καμιά σχέση με την Κωνσταντινούπολη των νεανικών μου χρόνων και είναι φυσικό. Το ίδιο και τα Πριγκηπόνησα.

Η Χάλκη, το τρίτο από τα Πριγκηπόνησα, όπου γεννήθηκα και μεγάλωσα, δεν είναι πια η Χάλκη που ήξερα. Εκείνο που θαύμαζα στα Πριγκηπόνησα και σε συνοικίες της Κωνσταντινούπολης και του Βοσπόρου ήταν τα ξύλινα σπίτια, που είναι έργα τέχνης. Σήμερα βλέπω να τα γκρεμίζουν για να φτιάξουν πολυκατοικίες και με πιάνουν τα κλάματα. Δεν ασχολούμαι με την χρόνια διένεξη ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία, την ζω από τα παιδικά μου χρόνια μέχρι σήμερα. Εκείνο που μου δίνει χαρά είναι ότι η ένταση αυτή δεν υφίσταται πια μεταξύ των πολιτών των δύο χωρών. Πολλοί Τούρκοι περνούν τις διακοπές τους σε ελληνικά νησιά. Αρκεί να πάτε το καλοκαίρι στην Λέρο και θα δείτε σχεδόν κάθε βράδυ τουρκικές παρέες ή οικογένειες, που έρχονται με ταχύπλοα από την Αλικαρνασσό και τρώνε σε ελληνικές ψαροταβέρνες.

Πέτρος Μάρκαρης «Η απάτη είναι το μέλλον»

Η δολοφονία ενός φύλακα του αρχαιολογικού χώρου της Ελευσίνας ερευνάται από την αστυνόμο Αντιγόνη Φερλέκη και την ομάδα της. Όταν ο φόνος συνδέεται με αρχαιοκαπηλία, η πολιτική ηγεσία της χώρας κινητοποιείται και ο διευθυντής Ασφάλειας Αττικής, Κώστας Χαρίτος, αναλαμβάνει την εποπτεία της επιχείρησης.

Η κατεύθυνση της έρευνας όμως αλλάζει όταν φτάνει στα χέρια τους μια επιστολή από τρεις αρχαιολόγους, στην οποία εξηγούν ότι δεν έχουν καμία σχέση με τον φόνο του φύλακα, αλλά απλώς "δανείστηκαν" κάποιες αρχαιότητες από την Ελευσίνα για να κατασκευάσουν, με τη βοήθεια των εργαλείων της τεχνητής νοημοσύνης, πιστά αντίγραφα των κλεμμένων γλυπτών του Παρθενώνα.

Μετά από λίγες ημέρες στήνουν τα πρώτα αντίγραφα στον Λυκαβηττό και πείθουν τους υπουργούς Τουρισμού και Πολιτισμού ότι είναι μία ευκαιρία για αύξηση της επισκεψιμότητας αλλά και για πίεση προς την αγγλική κυβέρνηση να επιστρέψει τα γνήσια. Οι δολοφονίες που ακολουθούν όμως περιπλέκουν τα πράγματα και η εμπλοκή προσώπων του εξωτερικού ανατρέπει τη διαλεύκανσή τους.