Ο Βλαντίμιρ Πούτιν έχει καλλιεργήσει τη φήμη του αδίστακτου αυταρχικού ηγέτη και δεξιοτέχνη της γεωπολιτικής μπλόφας.
Ένα στοιχείο, ωστόσο, που δεν τον χαρακτηρίζει είναι η ικανότητα να κρύβει τα συναισθήματά του, σημειώνει σε σχοινοτενή ανάλυσή του το BBC. Όσοι παρακολούθησαν πρόσφατα τα πλάνα από τη συνάντηση του Ρώσου προέδρου με Αμερικανούς απεσταλμένους στο Κρεμλίνο διέκριναν έναν ηγέτη που εξέπεμπε αυτοπεποίθηση και σιγουριά.
Ο Πούτιν φαίνεται να πιστεύει ότι ο άνεμος της διπλωματίας έχει στραφεί υπέρ του - τόσο λόγω των εξελίξεων στα πεδία των μαχών στην Ουκρανία όσο και λόγω της μεταβαλλόμενης στάσης της κυβέρνησης του Ντόναλντ Τραμπ.
Ο Πούτιν θεωρεί ότι ο χρόνος κυλά υπέρ του
Σύμφωνα με ορισμένους αναλυτές, ο Πούτιν δεν έχει σήμερα ουσιαστικό λόγο να αναθεωρήσει τις απαιτήσεις του. Αυτές περιλαμβάνουν την παράδοση από την Ουκρανία του υπόλοιπου 20% της περιφέρειας του Ντονέτσκ, τη διεθνή αναγνώριση όλων των κατεχόμενων εδαφών ως ρωσικών, τον δραστικό περιορισμό του ουκρανικού στρατού και τον οριστικό αποκλεισμό της χώρας από το ΝΑΤΟ.
Με τις ρωσικές δυνάμεις να συνεχίζουν αργά αλλά σταθερά τις προελάσεις τους στην ανατολική Ουκρανία, ο Πούτιν θεωρεί ότι ο χρόνος λειτουργεί υπέρ του.
Ο ρόλος του Τραμπ και το ενδεχόμενο αμερικανικής αποστασιοποίησης
Ένα βασικό σενάριο αφορά στον εξαναγκασμό του Κιέβου από τον Ντόναλντ Τραμπ να αποδεχθεί μια κατάπαυση του πυρός με όρους δυσμενείς για την ουκρανική κοινή γνώμη -ακόμη και με εκχώρηση εδαφών στη Ρωσία και χωρίς αξιόπιστες εγγυήσεις ασφαλείας.
Σε περίπτωση άρνησης της Ουκρανίας ή ρωσικού βέτο, ο Τραμπ έχει δηλώσει πως οι ΗΠΑ ενδέχεται να «αφήσουν τα πράγματα να εξελιχθούν μόνα τους». Αυτό θα μπορούσε να σημαίνει διακοπή της κρίσιμης αμερικανικής παροχής πληροφοριών, που επιτρέπει στο Κίεβο να εντοπίζει επιθέσεις με drones και να πλήττει ρωσικές ενεργειακές υποδομές.
Μπορεί η Ευρώπη να καλύψει το κενό;
Η Ευρώπη ετοιμάζεται επισήμως για μια εκεχειρία μέσω της λεγόμενης «συμμαχίας των προθύμων», σχεδιάζοντας μια διεθνή στρατιωτική δύναμη αποτροπής και ένα πρόγραμμα ανοικοδόμησης της Ουκρανίας.
Ωστόσο, στο παρασκήνιο αυξάνονται οι φωνές που θεωρούν ότι η Γηραιά Ήπειρος πρέπει να προετοιμαστεί για έναν μακροχρόνιο πόλεμο διάρκειας 15 έως 20 ετών της Ουκρανίας, αλλά πιθανώς και της ίδιας της Ευρώπης με τη Ρωσία του Πούτιν .
Προτάσεις περιλαμβάνουν την ενίσχυση της αντιαεροπορικής άμυνας μέσω της European Sky Shield Initiative (Πρωτοβουλία Ασπίδας Ευρωπαϊκού Ουρανού), ακόμη και την ανάπτυξη ευρωπαϊκών στρατευμάτων στη δυτική Ουκρανία για τη φύλαξη συνόρων. Παρότι πολλές κυβερνήσεις φοβούνται την κλιμάκωση, αναλυτές όπως ο Κιρ Τζάιλς της βρετανικής δεξαμενής σκεψης Chatham House χαρακτηρίζουν αυτούς τους φόβους αβάσιμους.
Η πραγματική εικόνα στα πεδία των μαχών
Παρά τη ρητορική Πούτιν περί ρωσικής υπεροχής, τα δεδομένα είναι λιγότερο ξεκάθαρα. Σύμφωνα με όσα επισημαίνει ο Τόμας Γκρέιαμ στο Foreign Affairs, η Ρωσία κατέλαβε μόλις το 1% της ουκρανικής επικράτειας μέσα σε έναν χρόνο, με κόστος άνω των 200.000 νεκρών και τραυματιών.
Η Φιόνα Χιλ του Κέντρου για τις ΗΠΑ και την Ευρώπη στο Brookings Insititution επισημαίνει ότι το μεγαλύτερο πλεονέκτημα του Πούτιν είναι η διάχυτη πεποίθηση στη Δύση πως η Ουκρανία χάνει, τη στιγμή που διαθέτει —κατά την ίδια— τον πιο ισχυρό στρατό στην Ευρώπη.
Κυρώσεις επώδυνες, αλλά όχι καθοριστικές
Υπάρχουν, βέβαια, και οι κυρώσεις ως μοχλός πίεσης στον Πούτιν. Η ρωσική οικονομία εμφανίζει σημάδια κόπωσης: πληθωρισμός 8%, επιτόκια 16%, επιβράδυνση της ανάπτυξης, μείωση του πραγματικού εισοδήματος των Ρώσων πολιτών με ταυτόχρονη αύξηση των φόρων.
Ωστόσο, οι κυρώσεις δεν έχουν μέχρι στιγμής μεταβάλει τη στρατηγική του Κρεμλίνου. Η χρήση του σκιώδους στόλου των τάνκερ για τη μεταφορά ρωσικού πετρελαίου περιορίζει την αποτελεσματικότητά τους.
Ειδικοί όπως ο Τομ Κίτινγκ του RUSI υποστηρίζουν ότι μόνο ένα πλήρες εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο και αυστηρές δευτερογενείς κυρώσεις θα μπορούσαν να πλήξουν σοβαρά τη ρωσική πολεμική οικονομία.
Τα παγωμένα ρωσικά κεφάλαια και ο διχασμός των Ευρωπαίων
Η ΕΕ εξετάζει τη χρήση περίπου 200 δισ. ευρώ από παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία για τη χρηματοδότηση της Ουκρανίας.
Όμως χώρες όπως το Βέλγιο, όπου διακρατείται ο μεγαλύτερος όγκος των ρωσικών αυτών κεφαλαίων, και η Ιταλία εκφράζουν σοβαρές νομικές και οικονομικές ανησυχίες και ζητούν εναλλακτικό σχέδιο για δάνειο στην Ουκρανία.
Και παρά τις προσδοκίες του Κιέβου, δεν υπάρχει εγγύηση ότι θα επιτευχθεί συμφωνία στη σύνοδο κορυφής της ΕΕ αυτή την εβδομάδα.
Οι δυσχέρειες της επιστράτευσης στην Ουκρανία
Η ίδια η Ουκρανία θα μπορούσε θεωρητικά να κινητοποιήσει περισσότερες στρατιωτικές δυνάμεις απέναντι σε εκείνες του Πούτιν, καθώς διαθέτει τον δεύτερο μεγαλύτερο στρατό στην Ευρώπη, αλλά δυσκολεύεται να καλύψει ένα μέτωπο 1.300 χιλιομέτρων.
Ωστόσο, η κυβέρνηση του Βολόντιμιρ Ζελένσκι αποφεύγει τη μαζική επιστράτευση νεότερων ηλικιών, μεταξύ άλλων, προκειμένου να προστατεύσει το δημογραφικό μέλλον της χώρας. Αν και αυτό προκαλεί απορίες σε δυτικούς στρατιωτικούς εμπειρογνώμονες, αναλυτές υποστηρίζουν ότι πρόκειται για συνειδητό ιστορικό μάθημα.
Πλήγματα στο εσωτερικό της Ρωσίας και τα όριά τους
Οι ουκρανικές επιθέσεις σε ρωσικές ενεργειακές και στρατιωτικές εγκαταστάσεις έχουν αυξηθεί, προκαλώντας ελλείψεις καυσίμων σε ορισμένες περιοχές.
Ωστόσο, ειδικοί προειδοποιούν ότι τα βαθιά πλήγματα στο έδαφος της Ρωσίας δεν αποτελούν πανάκεια και ενδέχεται να ενισχύσουν το αφήγημα των περί τον Πούτιν περί «υπαρξιακής απειλής».
Διπλωματία και ο άγνωστος παράγοντας Κίνα
Υπάρχει ακόμη ένα θεωρητικό διπλωματικό παράθυρο: μια συμφωνία που θα επιτρέψει και στις δύο πλευρές να υποστηρίξουν ότι νίκησαν. Όμως κάτι τέτοιο απαιτεί ενεργή και σκληρή εμπλοκή της κυβέρνησης του Ντόναλντ Τραμπ.
Τέλος, η Κίνα αποτελεί τον απρόβλεπτο παράγοντα. Ο Σι Τζινπίνγκ είναι από τους λίγους ηγέτες που μπορεί να επηρεάσει τον Πούτιν, ενώ η ρωσική πολεμική βιομηχανία εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από κινεζικές εισαγωγές. Αλλά πρρος το παρόν το Πεκίνο δεν δείχνει διάθεση να ασκήσει πίεση στη Μόσχα.
«Τίποτα δεν θα αλλάξει»
Για την ώρα, ο Πούτιν πιστεύει ότι κρατά τα καλύτερα χαρτιά, σημειώνουν οι αναλυτές.
Όπως λέει η Φιόνα Χιλ, τίποτα δεν θα μεταβάλει τη στάση του ισχυρού άνδρα του Κρεμλίνου, εκτός αν απομακρυνθεί από την εξουσία.
Ο Ρώσος πρόεδρος στοιχηματίζει ότι η φθορά της Ουκρανίας και η κόπωση της Δύσης θα του αποφέρουν τελικά τη νίκη.