Μια κρίσιμη εβδομάδα ξεκινά για την ΕΕ, που καλείται να προστατέψει την Ουκρανία από μια ταπεινωτική ειρηνευτική συμφωνία, ενώ προσπαθεί να διασώσει το deal για τη χρηματοδότηση του δανείου των 210 δις. ευρώ προς το Κίεβο.
Οι εξελίξεις των επόμενων ημερών αναμένεται να κρίνουν όχι μόνο τη θέση της Ουκρανίας, αλλά και τον ίδιο τον ρόλο της Ευρώπης στη διεθνή σκηνή, σχολιάζει το Politico. .
Η ατμόσφαιρα είναι βαριά. Οι επαναλαμβανόμενες επιθέσεις από την Ουάσινγκτον, με τον Ντόναλντ Τραμπ να χαρακτηρίζει τους Ευρωπαίους ηγέτες «αδύναμους» και να υποστηρίζει ότι «μιλούν αλλά δεν παράγουν αποτέλεσμα», έχουν εντείνει το αίσθημα πίεσης στους Ευρωπαίους. Παράλληλα, οι προειδοποιήσεις του γενικού γραμματέα του ΝΑΤΟ, Μαρκ Ρούτε, ότι η Ρωσία αποτελεί άμεση υπαρξιακή απειλή πέραν της Ουκρανίας και για την Ευρώπη, λειτουργούν ως υπενθύμιση των διακυβευμάτων.
Πρώτη δοκιμασία στο Βερολίνο
Η εβδομάδα ξεκινά με συνάντηση στο Βερολίνο, όπου Ευρωπαίοι ηγέτες, μεταξύ των οποίων ο Βρετανός πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ και ο Γερμανός καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς, θα συναντηθούν με τον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι και Αμερικανούς αξιωματούχους.
Στόχος είναι να «οικοδομηθούν γέφυρες» γύρω από ένα πιθανό ειρηνευτικό πλαίσιο που διαμορφώνεται με έντονη αμερικανορωσική επιρροή και προκαλεί ανησυχία στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες.
Σύμφωνα με το Βερολίνο, μετά την αρχική συνάντηση αναμένεται να συμμετάσχουν και άλλοι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων, καθώς και η ηγεσία της ΕΕ και του ΝΑΤΟ, υπογραμμίζοντας τη βαρύτητα της στιγμής. Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν δεν έχει επιβεβαιώσει την παρουσία του, ωστόσο διατηρεί ανοιχτή γραμμή επικοινωνίας με τον Ζελένσκι.
Η μάχη για το ειρηνευτικό σχέδιο για την Ουκρανία
Στο επίκεντρο βρίσκεται η προσπάθεια της Ευρώπης να επηρεάσει το τελικό περιεχόμενο μιας ειρηνευτικής συμφωνίας για την Ουκρανία . Ένα προηγούμενο σχέδιο 28 σημείων, που φέρεται να συντάχθηκε από τον ειδικό απεσταλμένο των ΗΠΑ Στιβ Γουίτκοφ με τη συνδρομή Ρώσων αξιωματούχων, προκάλεσε έντονες αντιδράσεις τόσο στο Κίεβο όσο και στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες.
Έκτοτε, Ουκρανία και Ευρωπαίοι σύμμαχοι έχουν καταρτίσει ένα τροποποιημένο σχέδιο 20 σημείων, το οποίο έχει ήδη υποβληθεί στην Ουάσινγκτον.
Το αγκάθι του εδαφικού
Το πιο ακανθώδες ζήτημα παραμένει το καθεστώς των υπό ρωσική κατοχή ουκρανικών εδαφών στο Ντομπάς. Η
αμερικανική πλευρά έχει προτείνει την αποστρατιωτικοποίησή τους και τη μετατροπή τους σε «ελεύθερη οικονομική ζώνη» με συμμετοχή αμερικανικών επιχειρηματικών συμφερόντων — πρόταση που, σύμφωνα με Γάλλο αξιωματούχο, απορρίπτεται κατηγορηματικά από την Ουκρανία.
Οι Ευρωπαίοι επιμένουν ότι οποιαδήποτε συζήτηση για εδαφικές παραχωρήσεις προϋποθέτει σαφείς και αξιόπιστες εγγυήσεις ασφαλείας για την Ουκρανία. Σε αυτό το πλαίσιο, ο Ζελένσκι άφησε να εννοηθεί ότι είναι διατεθειμένος να συμβιβαστεί, αποδεχόμενος την απουσία άμεσης προοπτικής ένταξης στο ΝΑΤΟ, εφόσον υπάρξει ένα ειδικό καθεστώς συλλογικής άμυνας με τη συμμετοχή ΗΠΑ, Ευρώπης και άλλων συμμάχων.
Ρήγματα στο εσωτερικό της ΕΕ για το δάνειο στην Ουκρανία
Παράλληλα με το διπλωματικό μέτωπο, η ΕΕ δίνει μάχη για τη χρηματοδότηση της Ουκρανίας. Το σχέδιο προβλέπει τη χρήση των 185 δισ. ευρώ από παγωμένα ρωσικά κρατικά περιουσιακά στοιχεία. που τηρούνται στη Euroclear στο Βέλγιο και άλλα 25 δισ. Ευρώ, που διακρατούνται εντός της Ένωσης. Ωστόσο, οι αντιστάσεις αυξάνονται.
Η Ιταλία τάχθηκε πρόσφατα υπέρ της αναζήτησης εναλλακτικών λύσεων, ευθυγραμμιζόμενη με το Βέλγιο, ενώ αντίστοιχη στάση υιοθέτησαν η Μάλτα, η Βουλγαρία και η Τσεχία. Αν και οι χώρες αυτές δεν συγκροτούν μειοψηφία ικανή να μπλοκάρει τυπικά την απόφαση, η δημόσια διαφωνία τους υπονομεύει τις ελπίδες για πολιτική συμφωνία στη σύνοδο κορυφής της Πέμπτης στις Βρυξέλλες.
Διπλωμάτες παραδέχονται ότι ο χρόνος πιέζει, καθώς η Ουκρανία έχει άμεση ανάγκη ρευστότητας. Παρ’ όλα αυτά, επιμένουν ότι δεν υπάρχει «σχέδιο Β». Όπως το έθεσε Γερμανός αξιωματούχος, η απόφαση για τα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία «θα κρίνει αν η ΕΕ παραμένει ένας ουσιαστικός και αξιόπιστος διεθνής παίκτης».
Με φόντο τις κρίσιμες συναντήσεις σήμερα στο Βερολίνο, την Πέμπτη στις Βρυξέλλες και ενδιάμεσα την Τετάρτη των ηγετών των κρατών της ανατολικής Ευρώπης στο Ελσίνκι, η εβδομάδα αυτή ενδέχεται να αποδειχθεί σημείο καμπής — όχι μόνο για την Ουκρανία, αλλά και για το ίδιο το μέλλον της ευρωπαϊκής στρατηγικής αυτονομίας.