Έντονο προβληματισμό προκαλεί σε ευρωπαϊκές πρωτεύουσες το υπό διαμόρφωση σχέδιο ειρήνης για την Ουκρανία, το οποίο προωθείται με αμερικανική διαμεσολάβηση.
Ευρωπαίοι αξιωματούχοι εκφράζουν φόβους, σύμφωνα με το Bloomberg, ότι βασικές πρόνοιες της πρότασης - και ειδικότερα η δημιουργία αποστρατιωτικοποιημένης ζώνης στο Ντονμπάς - θα μπορούσαν να λειτουργήσουν ως «κερκόπορτα» για τη Μόσχα, ανοίγοντας τον δρόμο για μια νέα ρωσική εισβολή στην Ουκρανία μελλοντικά.
Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές που παρακολουθούν τις κεκλεισμένων των θυρών διαπραγματεύσεις, η ανησυχία των Ευρωπαίων επικεντρώνεται στο ενδεχόμενο να εκμεταλλευτεί η Ρωσία την αποχώρηση ουκρανικών δυνάμεων από περιοχές που ελέγχει σήμερα το Κίεβο, προκειμένου να αναπτύξει συγκαλυμμένες δυνάμεις και να υπονομεύσει τις όποιες αμερικανικές εγγυήσεις ασφαλείας, μεταδίδει το πρακτορείο.
Αποστρατιωτικοποίηση του Ντονμπάς και «υβριδικές» απειλές για την Ουκρανία
Κατά τις ίδιες πηγές, το Κρεμλίνο θα μπορούσε να αξιοποιήσει ένα τέτοιο καθεστώς για την εφαρμογή γνώριμων υβριδικών τακτικών, όπως επιχειρήσεις προβοκάτσιας, με στόχο τη δημιουργία προσχημάτων για νέα στρατιωτική επέμβαση στην Ουκρανία.
Το σενάριο αυτό αποτελεί βασικό σημείο τριβής στις συνομιλίες μεταξύ Ουάσιγκτον, Κιέβου και Μόσχας, σχεδόν τέσσερα χρόνια μετά τη ρωσική εισβολή πλήρους κλίμακας.
Στο επίκεντρο των διαπραγματεύσεων βρίσκεται ο έλεγχος ουκρανικών εδαφών. Η Ρωσία απαιτεί την αποχώρηση των ουκρανικών δυνάμεων από τις ανατολικές περιφέρειες Ντονιέτσκ και Λουχάνσκ - ακόμη και από περιοχές που δεν ελέγχει στρατιωτικά η Μόχα - ενώ το Κίεβο απορρίπτει κάθε παραχώρηση εδάφους.
Αντικρουόμενες προτάσεις για το μέλλον του Ντονμπάς
Οι λεπτομέρειες του αμερικανικού ειρηνευτικού σχεδίου παραμένουν ρευστές. Ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι έχει αναφέρει ότι οι ΗΠΑ συζήτησαν το ενδεχόμενο να μετατραπεί το Ντονμπάς σε «ελεύθερη οικονομική ζώνη» υπό ειδικό διοικητικό καθεστώς, ενώ η ρωσική πλευρά επιμένει στη λύση της αποστρατιωτικοποιημένης ζώνης.
Παράλληλα, ο Ζελένσκι άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο διεξαγωγής δημοψηφίσματος στην Ουκρανία για πιθανές εδαφικές ρυθμίσεις, μια ιδέα που επίσης προκαλεί ανησυχία λόγω του κινδύνου ρωσικής παρέμβασης στο δημοψήφισμα αυτό.
Για την Ευρώπη, ο βασικός στόχος των επόμενων εβδομάδων, σύμφωνα πάντα με το Bloomberg, είναι να διασφαλιστεί ότι οποιαδήποτε συμφωνία δεν θα ενσωματώνει μηχανισμούς που θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν από τη Μόσχα σε βάρος της ουκρανικής κυριαρχίας και της ευρωπαϊκής ασφάλειας.
Κρίσιμες επαφές και προειδοποιήσεις ειδικών
Ο Ζελένσκι αναμένεται να μεταβεί στο Βερολίνο για συνομιλίες με τον Γερμανό καγκελάριο Φρίντριχ Μερτς και άλλους Ευρωπαίους ηγέτες, μεταξύ των οποίων και ο Βρετανός πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ. Προηγήθηκαν και επίκεινται συναντήσεις συμβούλων εθνικής ασφάλειας από την Ουκρανία, την Ευρώπη και τις ΗΠΑ, με αντικείμενο τα προσχέδια της συμφωνίας.
Ο πρώην σύμβουλος εθνικής ασφάλειας της Βρετανίας, Πίτερ Ρίκετς, προειδοποίησε ότι οι ευρωπαϊκές ανησυχίες είναι απολύτως δικαιολογημένες. Όπως σημείωσε, μόλις η προσοχή των ΗΠΑ μετατοπιστεί αλλού, ο Βλαντίμιρ Πούτιν θα μπορούσε να «δημιουργήσει περιστατικά ως πρόσχημα» -επί παραδείγματι με το επιχείρημα της προστασίας ρωσόφωνων πληθυσμών στην ανατολική Ουκρανία - ανοίγοντας τον δρόμο για νέα προέλαση των ρωσικών δυνάμεων.
Η Ουκρανία επιμένει στο θέμα των εγγυήσεων ασφαλείας
Παραμένει ασαφές ποιος θα επιτηρεί μια ενδεχόμενη αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη στο Ντομπάς. Ρώσοι αξιωματούχοι έχουν αφήσει να εννοηθεί ότι θα μπορούσαν να αναπτυχθούν δυνάμεις της ρωσικής εθνοφρουράς ή της αστυνομίας, πρόταση που η Ουκρανία και οι σύμμαχοί της θεωρούν ανεφάρμοστη.
Το Κίεβο επιμένει στην ανάγκη «στεγανών» εγγυήσεων ασφαλείας, αντίστοιχων με το Άρθρο 5 του ΝΑΤΟ. Όπως δήλωσε ο Ζελένσκι, το κεντρικό ερώτημα για τον ίδιο και τους Ουκρανούς πολίτες παραμένει ένα: «τι θα κάνουν οι εταίροι μας αν η Ρωσία ξεκινήσει ξανά πόλεμο».