Δεν θα μπορούσε να υπάρξει ευκρινέστερη ακτινογραφία καταγραφής της κρισιμότητας που διέρχονται οι Ηνωμένες Πολιτείες, και της κόψης του ξυραφιού πάνω στην οποία καλούνται να επουλώσουν βαθιές, χρόνιες πληγές, που επιμολύνθηκαν από τη λαίλαπα Τραμπ, από την ομιλία Μπάιντεν μετά την ορκωμοσία του…
Κανένα πανηγυρικό ύφος, επί της ουσίας, εμφατική απουσία ενός μεγαλόπνοου σχεδίου για να «κάνουμε την Αμερική καλύτερη!», μια συνήθης δέσμευση νεοεκλεγέντος προέδρου. Καμιά υπόσχεση βελτίωσης της κοινωνικής και οικονομικής κατάστασης. Απλώς, μια… απολογητική καταγραφή, ένας αρνητικός απολογισμός για το τι άφησε πίσω του ο Τραμπ. Για λογαριασμό του, μιας και ο ίδιος, αμετανόητος, υπόσχεται να κάνει… come back, και να διεκδικήσει κάτι που έχασε πανηγυρικά, κι ας μην το παραδέχεται. Ευχόμαστε, αν τυχόν το τολμήσει, να μην το προσπαθήσει όπως έκανε με την εισβολή στο Καπιτώλιο…
Ήταν ένας τραυματικός απολογισμός εγκληματικά αντιδημοκρατικών πεπραγμένων της περασμένης τετραετίας. Ο Τζο Μπάιντεν μίλησε με βαρύ ύφος για τις επιθέσεις που δέχθηκαν οι Ηνωμένες Πολιτείες: κατά της δημοκρατίας, συστηματικών ψεμάτων, μίσους, συνειδητής καλλιέργειας διχασμού στον λαό, δημιουργία εσωτερικής τρομοκρατίας. Βαριές κουβέντες, πλην, φευ, γεμάτες αλήθεια…
Αναφέρθηκε στην ανάγκη ενότητας του έθνους (ουσιώδες εν ανεπαρκεία), είπε πάνω από 10 φορές «είμαι εδώ για να ενώσω!», μετέτρεψε το αυτονόητο σε… κατεπείγον εθνικό ζητούμενο! «Αντέξαμε, και θα ανακτήσουμε όσα χάσαμε, χωρίς καλλιέργεια μίσους και διχασμού, χωρίς ψέματα, με σεβασμό στους θεσμούς και τη δημοκρατία» είπε πάνω από τρεις φορές. Μια έκκληση-δέσμευση για εντατική αποθεραπεία από τη βαριά λοίμωξη που υπέστησαν θεσμοί, δημοκρατία, κοινωνία.
Όχι, δεν ήταν μια «πανηγυρική» ομιλία ενός προέδρου που παρουσιάζει ένα όραμα για το μέλλον. Ήταν μια αναγκαστική (ας ελπίσουμε και με δύναμη πειθούς και συστράτευσης της κοινωνίας), απολογιστική παρουσίαση με δραματικό τόνο των εγκληματικών πεπραγμένων ενός πολιτικού φαινομένου. Στην ουσία, ένα συναισθηματικό-πολιτικό κάλεσμα των Αμερικανών να ξορκίσουν την καρκινική 4ετία Τραμπ, ως απαραίτητη προϋπόθεση για να ξαναμπούν οι εκτροχιασμένες ΗΠΑ στις ράγες…
Ακούγονται όλα αυτά σωστά και επιβεβλημένα, αλλά ολίγον ευχολόγια. Η αμερικανική κοινωνία είναι μια βαθύτατα διχασμένη, διαφοροποιημένη, με ταξικές, φυλετικές (ιδίως αυτές!), πολιτισμικές και οικονομικές χαοτικές ανισότητες, που το «σύστημα» ποτέ δεν νοιάστηκε να γεφυρώσει. Για λόγους ιδεολογίας, και κυρίως πολιτικού, ψηφοθηρικού συμφέροντος. Η οικονομική κρίση (αποτέλεσμα της απόφασης του πολιτικού συστήματος να αφήσει ανεξέλεγκτο το αδηφάγο χρηματοπιστωτικό οικονομικό σύστημα…). Το μίσος, την απογοήτευση, την αντισυστημική οργή και μανία εκμεταλλεύθηκε ένας έξυπνος λαϊκιστής, αδίστακτος τσαρλατάνος, που αφιόνισε ένα έτοιμο να αλωθεί πλήθος 70 εκατομμυρίων ανθρώπων, καθοδηγώντας το, φανατίζοντάς το, υποβάλλοντάς του ποιες επιθυμίες και πόση «οργή» πρέπει να έχει, χρησιμοποιώντας κατάλληλα στο Τwitter τις 600 λέξεις που ξέρει όλες κι όλες…
Το εγχείρημα επιστροφής (αργής και επώδυνης…) σε μια νέα αμερικανική κανονικότητα, με όλες τις αντιφάσεις της, είναι τιτάνιο. Και ο Μπάιντεν δεν δείχνει να είναι (μακάρι να διαψευσθεί ολόκληρος ο κόσμος…) πολιτικά αυτάρκης και οραματικά υπερβατικός για να κάνει την αναγκαία μεγάλη τομή. Ζήτησε από τον αμερικανικό λαό «να ξεχάσουμε τι περάσαμε, και να προσπαθήσουμε την αναγκαία αποκατάσταση…». Ωραίες κουβέντες, θεωρητικά αισιόδοξες.
Μόνο που σε όλες τις γωνιές της χώρας υπάρχουν ακόμη τουλάχιστον 40-50 εκατομμύρια, από τα 73.000.000 που ψήφισαν Τραμπ, που πιστεύουν πως ό,τι έκανε ήταν καλώς καμωμένο, του έκλεψαν την εκλογική νίκη, θέλουν να ξανακυβερνήσει και ορκίζονται στ’ όνομά του… Και η διακυβέρνηση Μπάιντεν θα πρέπει να κατανοήσει τι θέλουν όλα αυτά τα εκατομμύρια, και να επιχειρήσει να τα προσεγγίσει.
Δύσκολα πράγματα, που απαιτούν, εκτός από χρόνο, ήρεμο περιβάλλον και πολλή τύχη. Δύο μεταβλητές παντελώς απρόβλεπτες…