Για αιώνες, τα μυστικά της βασίλισσας Μαρίας της Σκωτίας έμεναν άλυτα και καλά κρυμμένα στα βάθη μιας γαλλικής βιβλιοθήκης.
Όμως τελικά, τα κωδικοποιημένα μηνύματα που είχε γράψει η Μαρία Στιούαρτ, αποκρυπτογραφήθηκαν, μετά από πάνω από τέσσερις αιώνες, χάρη σε μια ομάδα ερασιτεχνών αποκρυπτογράφων από τη Γερμανία, το Ισραήλ και την Ιαπωνία.
Το περιεχόμενο των σημειωμάτων, τα οποία είχαν σταλεί στον Γάλλο πρεσβευτή, αποκαλύφθηκε τελικά και συνδέθηκε με τη μονάρχη των Στιούαρτ, με τη χρήση ενός σύγχρονου λογισμικού κρυπτοανάλυσης.
Τι έγραφε στα μηνύματά της η Μαρία της Σκωτίας
Στις επιστολές της, η Μαρία της Σκωτίας παραπονείται για πονοκεφάλους, αύξηση βάρους και την συνολική δυστυχία της επειδή ήταν περιορισμένη στα ιδιαίτερα διαμερίσματά της υπό συνεχή φρούρηση.
Η υποψία γύρω από τον γιο της, τον μελλοντικό Ιάκωβο ΣΤ΄ της Σκωτίας και Α΄ της Αγγλίας, επίσης αποκαλύπτεται στις επιστολές, όπου η Μαρία έγραφε: «Αν ο γιος μου επιμείνει, θα επικαλεστώ την κατάρα του Θεού εναντίον του, θα τον αποκληρώσω και θα τον στερήσω από τα δικαιώματά του ως έναν αφύσικο, αχάριστο, προδοτικό και ανυπάκουο γιο».
Οι επιστολές περιείχαν εκτενή κρυπτογραφήματα, γραμμένα σε μικροσκοπικά κομμάτια χαρτιού, με ένα σύστημα συμβόλων και τελειών που είχε επινοήσει η ίδια η Μαρία κατά τη διάρκεια των πολλών ετών της αιχμαλωσίας της.
Ένα νέο ντοκιμαντέρ του BBC, με τίτλο «The Secret Letters of Mary, Queen of Scots», αφηγείται πώς ο Τζορτζ Λάσρι και ο Σατόσι Τομοκίγιο ανακάλυψαν και αποκρυπτογράφησαν τις προσωπικές επιστολές της βασίλισσας.
Ο Τομοκίγιο εντόπισε μια σειρά από 26 επιστολές, καταχωρημένες ως ιταλικής προέλευσης, που φυλάσσονταν στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας.
«Η αποκρυπτογράφηση μυστικών κωδίκων είναι κάτι συναρπαστικό. Είναι σαν να λύνεις ένα παζλ, όπου σιγά-σιγά ένα ακατανόητο κείμενο αρχίζει να αποκτά νόημα. Όλα ήταν γραμμένα με κώδικα», δήλωσε ο ίδιος.
Στο Τελ Αβίβ, ο επιστήμονας πληροφορικής Τζορτζ Λάσρι βρήκε τις επιστολές στο Διαδίκτυο και αποφάσισε να δοκιμάσει έναν νέο αλγόριθμο υπολογιστή που είχε σχεδιάσει ο ίδιος, προκειμένου να αναλύσει και να «σπάσει» κώδικες.
«Πρόκειται για ένα λογισμικό αφιερωμένο στην αποκρυπτογράφηση ιστορικών κωδίκων, το οποίο επιτρέπει όχι μόνο αριθμητική εισαγωγή, αλλά και πλήρη κρυπτοανάλυση. Την εποχή εκείνη δεν υπήρχαν τέτοια εργαλεία, έπρεπε να το αναπτύξω μόνος μου», εξήγησε.
Ο κώδικας περιελάμβανε περίπου 200 διαφορετικούς τύπους συμβόλων, τα περισσότερα από τα οποία δεν έβγαζαν κανένα νόημα.
Ο Λάσρι συνεργάστηκε με τον Νόρμπερτ Μπίερμαν από το Πανεπιστήμιο Τεχνών του Βερολίνου, και μαζί με τον Τομοκίγιο ανακάλυψαν ότι ορισμένα από τα σύμβολα σχημάτιζαν ένα περίπλοκο σύστημα που είχε σχεδιαστεί ώστε να σβήνει το νόημα της προηγούμενης λέξης ή φράσης.
Τα τελευταία χρόνια, η ομάδα έχει εντοπίσει ακόμα περισσότερα γραπτά της Μαρίας Στιούαρτ. Μέχρι σήμερα έχουν αναγνωρίσει 50 άγνωστες έως τώρα επιστολές της, συνολικού όγκου σχεδόν 50.000 λέξεων.
Η Μαρία ήταν αιχμάλωτη της εξαδέλφης της, Ελισάβετ Α΄, αφού αναγκάστηκε να διαφύγει από τη Σκωτία. Ο γιος της, Ιάκωβος ΣΤ΄, τον οποίο είχε δει για τελευταία φορά όταν ήταν βρέφος, έφτανε στην εφηβεία, και εκείνη ήλπιζε να αποκτήσει την ελευθερία της μέσω της λεγόμενης «συμφωνίας της συνδιακυβέρνησης» (association proposal), σύμφωνα με την οποία θα απέρριπτε τις διεκδικήσεις της στον αγγλικό θρόνο με αντάλλαγμα την ελευθερία της και τη συνδιοίκηση με τον γιο της.
Ωστόσο, παρά την προσοχή της και την επινοητικότητα των κωδικών της, σχεδόν καμία επιστολή της δεν ξέφυγε από τα δίκτυα των κατασκόπων. Ό,τι έγραφε, αναχαιτιζόταν, διαβαζόταν από τις μυστικές υπηρεσίες και προωθούνταν στον Γάλλο πρεσβευτή.
Όταν αυτό αποκαλύφθηκε στη δίκη της, η Μαρία ήταν συντετριμμένη, καθώς τα ίδια της τα λόγια χρησιμοποιήθηκαν εναντίον της, σχηματίζοντας τη βάση του κατηγορητηρίου που οδήγησε στην εκτέλεσή της.