Έχετε ποτέ σκεφτεί ότι θα μπορούσατε να είστε φίλοι με την αγαπημένη σας διασημότητα; Αυτό το συναίσθημα είναι τόσο κοινό, ώστε το λεξικό του Cambridge επέλεξε τη λέξη «parasocial», δηλαδή «παρακοινωνικός», ως λέξη της χρονιάς.
Ο όρος περιγράφει μια μονόπλευρη σχέση που νιώθει κάποιος προς έναν άνθρωπο που δεν γνωρίζει προσωπικά – συνήθως μια διάσημη προσωπικότητα ή έναν φανταστικό χαρακτήρα.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η αντίδραση χιλιάδων θαυμαστών όταν η ποπ σταρ Τέιλορ Σουίφτ και ο Αμερικανός παίκτης του φούτμπολ Τράβις Κελς ανακοίνωσαν τον αρραβώνα τους. Παρότι οι περισσότεροι δεν έχουν συναντήσει ποτέ το ζευγάρι, ένιωσαν έντονα συναισθήματα σαν να ήταν μέρος της προσωπικής τους ζωής.
Από την τηλεόραση του ’50 στα social media
Ο όρος «parasocial» χρονολογείται από το 1956, όταν οι κοινωνιολόγοι του Πανεπιστημίου του Σικάγο Donald Horton και Richard Wohl παρατήρησαν τηλεθεατές να αναπτύσσουν «παρα-κοινωνικές» σχέσεις με προσωπικότητες της οθόνης, παρόμοιες με εκείνες που σχημάτιζαν με «πραγματικά» μέλη της οικογένειας και φίλους. Η τηλεόραση, ως νέο μέσο, έφερνε τα πρόσωπα των ηθοποιών απευθείας στα σπίτια των τηλεθεατών, καθιστώντας τους μέρος της καθημερινής τους ζωής.
Από ακαδημαϊκός όρος σε καθημερινή χρήση
Ο αρχισυντάκτης Colin McIntosh εξηγεί ότι ο όρος χρησιμοποιείται πλέον για να περιγράψει «ένα είδος σχέσης ανάμεσα σε ένα άτομο και σε ένα μη-άτομο, για παράδειγμα μια διασημότητα». «Αρχικά δημιουργήθηκε ως ακαδημαϊκή λέξη και παρέμεινε για αρκετό καιρό περιορισμένη στον ακαδημαϊκό χώρο», σημειώνει. «Μόνο πρόσφατα πέρασε στη δημοφιλή γλώσσα και είναι μία από τις λέξεις που έχουν επηρεαστεί από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης».
Όσον αφορά τον ορισμό «μη-άτομο» δεν πρέπει να παρερμηνευθεί. Δεν σημαίνει ότι οι διασημότητες δεν είναι πραγματικά πρόσωπα. Αντιθέτως, περιγράφει τη μονόπλευρη φύση της σχέσης. Ο θαυμαστής νιώθει σύνδεση με κάποιον που δεν τον γνωρίζει προσωπικά και δεν ανταποδίδει αυτή τη σχέση.
Παραδείγματα στη μουσική, την τεχνολογία και τα podcasts
Το Cambridge Dictionary αναφέρει ως παραδείγματα το άλμπουμ χωρισμού της Lily Allen «West End Girl», που στηρίχθηκε στο παρακοινωνικό ενδιαφέρον για την ερωτική της ζωή, αλλά και την εμφάνιση παρακοινωνικών σχέσεων με AI bots, όπου οι άνθρωποι τα αντιμετωπίζουν ως εξομολόγους, φίλους ή ακόμα και ρομαντικούς συντρόφους. Η εξομολογητική φύση των παρουσιαστών podcast έχει ειπωθεί ότι αντικαθιστά πραγματικούς φίλους και ενισχύει τέτοιες σχέσεις.
Η έκρηξη στις αναζητήσεις
Το λεξικό κατέγραψε αύξηση στις αναζητήσεις της λέξης μετά το περιστατικό όπου ο YouTube σταρ IShowSpeed απέκλεισε έναν εμμονικό θαυμαστή ως τον «νούμερο 1 παρακοινωνικό» του.
Τότε, πολλοί χρήστες έσπευσαν να αναζητήσουν στο Cambridge Dictionary τι σημαίνει η λέξη parasocial. Έτσι, το λεξικό κατέγραψε αύξηση στις αναζητήσεις, αποδεικνύοντας ότι τα social media μπορούν να αναδείξουν και να διαδώσουν όρους που μέχρι πρότινος ήταν περιορισμένοι στον ακαδημαϊκό χώρο.
Η Jessica Rundell, ανώτερη επιμελήτρια του Cambridge Dictionary, τόνισε: «Δεν είμαστε εδώ για να κρίνουμε ποια είναι καλή λέξη, ποια κακή ή αν είναι έγκυρη - περισσότερο μας ενδιαφέρει αν αντέχει στον χρόνο και αν τη χρησιμοποιεί ο κόσμος παντού».
Νέες προσθήκες στο λεξικό
Μαζί με το «parasocial», στο Cambridge Dictionary προστέθηκαν και οι λέξεις skibidi, delulu και tradwife. Οι νέες αυτές λέξεις, δείχνουν πώς η διαδικτυακή κουλτούρα επηρεάζει τη γλώσσα.
Η λέξη skibidi προέρχεται από το viral meme «Skibidi Toilet» και χρησιμοποιείται για να περιγράψει κάτι παράξενο, αστείο ή χαρακτηριστικά διαδικτυακό.
Η λέξη delulu είναι σύντμηση του delusional και χρησιμοποιείται χιουμοριστικά για να δηλώσει ότι κάποιος έχει αυταπάτες ή υπερβολικές φαντασιώσεις, όπως όταν ένας θαυμαστής πιστεύει ότι θα τον προσέξει η αγαπημένη του σταρ.
Τέλος, η λέξη tradwife προέρχεται από το traditional wife και αναφέρεται σε γυναίκα που υιοθετεί τον παραδοσιακό ρόλο της συζύγου και νοικοκυράς, προβάλλοντας αυτή την επιλογή ως τρόπο ζωής.
Συνολικά φέτος, προστέθηκαν περίπου 6.000 νέες λέξεις και έννοιες.