Το νόμισμα παρουσιάζει τον Φρέντι στη χαρακτηριστική του πόζα, το κεφάλι ριγμένο πίσω και το μικρόφωνο υψωμένο σαν να διεκδικεί από τον ουρανό το τελευταίο γύρισμα ενός ρεφρέν που δεν είχε ακόμη τραγουδηθεί.
Σαράντα χρόνια μετά το Live Aid, εκείνη τη θρυλική στιγμή που ο Φρέντι Μέρκιουρι τράνταξε το στάδιο και την τηλεοπτική υφήλιο με μια χούφτα νότες και μια ολόκληρη ψυχή, το πρόσωπό του επιστρέφει αυτή τη φορά όχι σε μια σκηνή, αλλά σε ένα μικρό μεταλλικό σύμβολο εθνικής μνήμης: ένα νέο νόμισμα που εξέδωσε το Royal Mint της Βρετανίας, αφιερωμένο στον άνθρωπο που έκανε την ανθρώπινη φωνή να μοιάζει με υπερηχητική μηχανή.
Το νόμισμα παρουσιάζει τον Φρέντι στη χαρακτηριστική του πόζα, το κεφάλι ριγμένο πίσω και το μικρόφωνο υψωμένο σαν να διεκδικεί από τον ουρανό το τελευταίο γύρισμα ενός ρεφρέν που δεν είχε ακόμη τραγουδηθεί. Γύρω από το προφίλ του, ένα μουσικό πεντάγραμμο τυλίγει το μέταλλο σαν στεφάνι, υπενθυμίζοντας την θρυλική, εκτάσεως 4 οκτάβων, φωνή του — ένα εύρος τόσο σπάνιο που ακόμα και σήμερα φαντάζει σχεδόν μυθικό.
Η πρώτη κοπή ήταν οικογενειακή υπόθεση
Η πρώτη κοπή του νομίσματος ήταν οικογενειακή υπόθεση. Η αδελφή του Μέρκιουρι, η Κασμίρα Μπουλσάρα, πάτησε η ίδια το μηχάνημα στο εργαστήριο του Royal Mint στην Ουαλία, αφήνοντας τη δική της αφή στον κύκλο μετάλλου που θα ταξιδέψει στον κόσμο. Για εκείνη, όπως τόνισε στο ΑΡ, το νόμισμα λειτουργεί ως ένα είδος απρόσμενου, έστω μεταθανάτιου, βραβείου.
«Ο Φρέντι πέθανε νέος», είπε, «και δεν πρόλαβε ποτέ να τιμηθεί επίσημα με κάποιο βασιλικό μετάλλιο. Οι βασιλικές διακρίσεις δεν ταυτίζονται με τη ροκ, αλλά αυτή η νομισματική τιμή τού ταιριάζει απόλυτα». Έχει δίκιο· το βλέμμα, η κίνηση, το ύφος του Μέρκιουρι στη χαραγμένη εικόνα μεταφέρουν όλη τη χαρά που μοίρασε, σαν να κατάφερε για ακόμη μια φορά να ξεσηκώσει το πλήθος μέσα από ένα αντικείμενο που σχεδιάστηκε για να χωράει στην τσέπη.
Η ιδανική στιγμή για μια τέτοια έκδοση
Για το Royal Mint, η χρονιά αυτή ήταν η ιδανική στιγμή για μια τέτοια έκδοση. Η Ρεμπέκα Μόργκαν, διευθύντρια νομισματικών εκδόσεων, εξήγησε ότι οι φαν το ζητούσαν εδώ και χρόνια, και πως το διπλό ορόσημο —τα 40 χρόνια από το Live Aid και τα 40 χρόνια από την κυκλοφορία του προσωπικού άλμπουμ «Mr Bad Guy»— έκλεισε έναν κύκλο νοσταλγίας.
Είναι η αίσθηση ότι ο Μέρκιουρι ανήκει πια όχι μόνο στην ιστορία της μουσικής αλλά και στη συλλογική ταυτότητα ενός τόπου, μια αναγνώριση που σπάνια κερδίζουν καλλιτέχνες όσο ζουν.
Κι όμως, ο Φρέντι θα γελούσε αν το μάθαινε. Θα γελούσε με εκείνο το βαθύ, σκανταλιάρικο γέλιο του, αυτό που έμοιαζε να λέει ότι η ζωή είναι πολύ μικρή για να παίρνεται στα σοβαρά, ακόμα κι όταν ο κόσμος σε θεωρεί βασιλιά.
Η ειρωνεία είναι ότι, όσο κι αν ο ίδιος χλεύαζε τη σοβαροφάνεια, ο θάνατός του το 1991, μια μέρα μετά την ανακοίνωση ότι ήταν HIV θετικός, αποτέλεσε έναν από τους πιο συγκλονιστικούς δημόσιους αποχαιρετισμούς στη σύγχρονη ποπ ιστορία.
Και ένας πιο χειροπιαστός αντίκτυπος
Το Royal Mint έχει ήδη εκδώσει νομίσματα για άλλες μουσικές μορφές – τον Μπόουι, τον Τζορτζ Μάικλ, τη Σίρλεϊ Μπάσεϊ, τον Πολ Μακάρτνεϊ – αλλά ο Μέρκιουρι έχει μια ισχύ που ξεφεύγει από το σύνηθες. Η μορφή του δεν είναι απλώς μέρος της βρετανικής μουσικής κληρονομιάς· είναι παγκόσμια γλώσσα.
Η ίδια η εικόνα του στο νόμισμα μοιάζει με το κοντινό κάδρο από την κορυφή της Live Aid σκηνής, εκεί όπου 1,9 δισεκατομμύρια τηλεθεατές είδαν έναν άνθρωπο να μετατρέπει το κοινό σε ένα ενιαίο, παλλόμενο σώμα.
Οι εκδόσεις κυμαίνονται από ένα απλό μη κυκλοφορημένο νόμισμα των 5 λιρών μέχρι μια χρυσή κοπή δύο ουγγιών, που φτάνει τις 9.350 λίρες. Για πολλούς, φυσικά, οι συλλεκτικές τιμές δεν έχουν σημασία όσο η ιδέα ότι μπορούν να κρατήσουν ένα μικρό κομμάτι της ιστορίας του Μέρκιουρι στο χέρι τους· για άλλους, είναι μια ακόμη προσθήκη σε μια συλλογή ροκ ιεροτήτων.
Όμως υπάρχει και ένας πιο χειροπιαστός αντίκτυπος: μια ειδική χρυσή έκδοση θα δοθεί στο Mercury Phoenix Trust, τον οργανισμό που ιδρύθηκε μετά τον θάνατό του για την υποστήριξη ανθρώπων που ζουν με τον HIV και το AIDS.