Στις κάλπες προσέρχονται σήμερα Τετάρτη στην Ολλανδία οι ψηφοφόροι σε μια κρίσιμη εκλογική αναμέτρηση που θα καθορίσει αν η χώρα θα ενδώσει στις σειρήνες του αντιμεταναστευτικού λαϊκισμού του Γκέερτ Βίλντερς ή θα στραφεί ξανά προς την κεντρώα πολιτική.
Με τα εθνικιστικά κόμματα να βρίσκονται στην κορυφή των δημοσκοπήσεων στη Βρετανία, τη Γαλλία και τη Γερμανία, οι εκλογές στην Ολλανδούν συνιστούν ένα τεστ για το κατά πόσον ο λαϊκισμός μπορεί να επεκτείνει την εμβέλειά του ή εάν έχει φτάσει στο αποκορύφωμά του σε μέρη της Ευρώπης, όπως αναφέρει το Γαλλικό Πρακτορείο.
Μόλις πριν από δύο χρόνια, ο Βίλντερς οδήγησε το κόμμα του στην πρώτη θέση στις εκλογές του 2023 και σχημάτισε έναν συντηρητικό συνασπισμό - αν και οι εταίροι του αρνήθηκαν να τον υποστηρίξουν ως πρωθυπουργό. Ο Βίλντερς γκρέμισε την κυβερνητική συμμαχία τον Ιούνιο λόγω της άρνησής της να υιοθετήσει σκληρά μέτρα κατά των μεταναστών και των προσφύγων.
Μπροστά στις δημοσκοπήσεις το κόμμα του Βίλντερς στην Ολλανδία
Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι το Κόμμα Ελευθερίας (PVV) του Βίλντερς θα κόψει πρώτο το νήμα, αλλά με μικρή διαφορά, με τα τέσσερα κεντρώα κόμματα που εκτείνονται από τη δεξιά και την αριστερά της Ολλανδίας να απέχουν λίγους έδρες από τον θαυμαστή του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ.
Και τα τέσσερα, συμπεριλαμβανομένου του κεντροδεξιού VVD και των Χριστιανοδημοκρατών, έχουν δηλώσει ότι δεν θα συνάψουν συνασπισμό με τον Βίλντερς και το κόμμα του PVV, πράγμα που σημαίνει ότι πιθανότατα θα αποκλειστεί από την εξουσία, εκτός εάν κερδίσει με απροσδόκητα μεγάλη διαφορά.
Τα εκλογικά τμήματα έχουν ήδη ανοίξει από τις 6:30 π.μ. τοπική ώρα σε ορισμένες περιοχές της Ολλανδίας για να διευκολυνθεί η ψήφος των μετακινούμενων και κλείνουν στις 9 μ.μ. Το πρώτο exit poll, που έχει αποδειχθεί ακριβές ιστορικά, θα δημοσιευτεί με το τέλος της ψηφοφορίας.
Δύσκολες συνομιλίες ενόψει για τη συγκρότηση κυβερνητικού συνασπισμού
Οι εκλογές στην Ολλανδία έχουν γίνει ολοένα και πιο απρόβλεπτες και η οικοδόμηση σταθερών κυβερνητικών συνασπισμών είναι ένα δύσκολο έργο που μπορεί να κρατήσει εβδομάδες ή και μήνες.
Οι δημοσκοπήσεις έδειξαν ότι σχεδόν το ήμισυ του εκλογικού σώματος παράμενε αναποφάσιστο λίγες μέρες πριν από τις εκλογές. Ο Βίλντερς, ένας από τους μακροβιότερους λαϊκιστές ηγέτες της Ευρώπης, γνωστός για την αντιισλαμική του ρητορική, ζει υπό συνεχή προστασία λόγω απειλών θανάτου. Προτείνει την εξοικονόμηση κεφαλαίων με την απόρριψη όλων των αιτημάτων ασύλου - κάτι που θα παραβίαζε τις συνθήκες της ΕΕ - την πίσω στην Ουκρανία αρρένων προσφύγων και τη διακοπή της αναπτυξιακής βοήθειας για τη χρηματοδότηση των ενεργειακών και υγειονομικών παροχών.
Βασικοί αντίπαλοι του ακροδεξιού πολιτικού θα είναι ο Φρανς Τίμερμανς, πρώην επίτροπος της ΕΕ και ηγέτης του σοσιαλδημοκρατικού Εργατικού Κόμματος, το οποίο κατεβαίνει και πάλι μαζί με τους Πράσινους-Αριστερά (PvdA & Groenlinks). Αυτό το σχήμα είχε πάρει τη δεύτερη θέση στις εκλογές του 2023 με ποσοστό 15,75% και 25 έδρες και ελπίζει να αυξήσει τώρα τις έδρες του, για να μπορέσει να διεκδικήσει την πρωθυπουργία.
Το σχέδιο μάλιστα προβλέπει τη συνένωση των συνιστωσών αυτών σε ένα ενιαίο κόμμα μέσα σε ένα συνέδριο το 2026 και το ερώτημα είναι αν αυτή η ιδέα μπορεί να λειτουργήσει πολλαπλασιαστικά ή αν αντιθέτως μπορεί τελικά να διώξει αριστερούς ψηφοφόρους που έχουν αρνητικές μνήμες από τους Σοσιαλιστές ή πιο κεντρώους που θα φοβηθούν μια μετακίνηση του νέου σχήματος προς τα αριστερότερα. Είναι το δεύτερο μεγαλύτερο ερώτημα αυτών των εκλογών, σημειώνει η DW. Πάντως, ο κεντροαριστερός αυτός συνασπισμός προσπάθησε να μετατοπίσει το κέντρο βάρους της συζήτησης σε κοινωνικά ζητήματα, όπως το τεράστιο πρόβλημα της στέγασης ή η άνοδος του κόστους ζωής, όχι πάντα με επιτυχία, αφού το μεταναστευτικό ρίχνει πάντα βαριά τη σκιά του, μετά και τη διάλυση της προηγούμενης κυβέρνησης του Ντιρκ Σουφ.
Οι ελπίδες της Kεντροδεξιάς
Ως πιθανός πρωθυπουργός συζητείται τελευταία και ο μετριοπαθής Χέντρικ Μπόντενμπαλ από το Χριστιανοδημοκρατικό Κόμμα CDA, το οποίο δεν τα είχε πάει και τόσο καλά στις προηγούμενες εκλογές στην Ολλανδία. Τότε είχε συγκεντρώσει 3,3% και μόλις 5 έδρες, αλλά τώρα οι δημοσκοπήσεις τού δίνουν περίπου πενταπλάσιες. Αν μπορέσει να ξεπεράσει τον Τίμερμανς, θα έχει περισσότερες πιθανότητες για να σχηματίσει κυβέρνηση, αφού ως κεντρώος θεωρείται ότι μπορεί να βρει ευκολότερα συμμάχους στον κεντρώο και φιλελεύθερο χώρο, όπου αρκετά μικρότερα κόμματα συναγωνίζονται μεταξύ τους.
Υπάρχει πάντα και το Λαϊκό Κόμμα Ελευθερίας και Δημοκρατίας (VVD), η πολιτική «πατρίδα» του πρώην πρωθυπουργού και σημερινού Γενικού Γραμματέα του ΝΑΤΟ, Μαρκ Ρούτε, που μπορεί να ηττήθηκε το 2023 πέφτοντας στην τρίτη θέση, αλλά ελπίζει πάντα να συγκεντρώσει γύρω στις 20 έδρες, για να μπορεί να είναι παρών στις διαπραγματεύσεις της επόμενης μέρας με σοβαρές διεκδικήσεις.
Η ελπίδα που κυριαρχεί στα σχόλια του ευρωπαϊκού Τύπου, αλλά και στις Βρυξέλλες, είναι να προκύψει στην Ολλανδία μια κεντρώα πλειοψηφία, που θα αποφορτίσει λίγο το εξαιρετικά πολωμένο κλίμα και θα επιτρέψει να σχηματιστεί σχετικά σύντομα μια νέα κυβέρνηση, η οποία θα μπορέσει να αντέξει περισσότερο διάστημα από την προηγούμενη, για να μην ξαναμπει η χώρα σε προεκλογική περίοδο. Αλλά ακριβώς η ίδια ελπίδα κυριαρχούσε και προ διετίας.