Πριν από 25 χρόνια, το BBC με την εκπομπή του, «Panorama», θα έγραφε ιστορία και θα έκανε τους αντιπάλους του σε όλον τον κόσμο να ζηλέψουν. Είχε πραγματοποιήσει μια συνέντευξη με την πριγκίπισσα Νταϊάνα, η οποία προκάλεσε τεράστιο σάλο.
Η συνέντευξη προσέλκυσε 23 εκατομμύρια τηλεθεατές στο Ηνωμένο Βασίλειο και επηρέασε καθοριστικά την καριέρα του δημοσιογράφου που την πήρε, του Μάρτιν Μπασίρ, αλλά και τη ζωή της πιο αγαπητής πριγκίπισσας που υπήρξε ποτέ.
Μετά την εμφάνιση των κατηγοριών το περασμένο φθινόπωρο, ότι ο Μπασίρ παραπλάνησε την πριγκίπισσα Νταϊάνα, για να κερδίσει την εμπιστοσύνη της, το BBC πραγματοποίησε έρευνα με επικεφαλής τον πρώην δικαστή του Ανώτατου Δικαστηρίου, Λόρδο Ντάισον. Αυτή η έρευνα έκρινε τον Μπασίρ ως «αναξιόπιστο», «ύπουλο» και «ανέντιμο». Μέχρι τώρα, η πλήρης ιστορία είχε παραμείνει κρυμμένη για ένα τέταρτο του αιώνα.
Η συνέντευξη ήταν ένα από τα πιο σημαντικά τηλεοπτικά γεγονότα του 20ου αιώνα. H πριγκίπισσα Νταϊάνα μίλησε για τη μοιχεία, για συνωμοσία στο παλάτι, για την ψυχική και σωματική ασθένεια της και για το πώς ο πρίγκιπας Κάρολος δεν ήταν κατάλληλος για τον θρόνο.
«Πιστεύετε πραγματικά ότι διεξήχθη μια εκστρατεία εναντίον σας;», ρώτησε ο Μάρτιν Μπασίρ την πριγκίπισσα Νταϊάνα, έχοντας περάσει τις προηγούμενες εβδομάδες με το να ενισχύει τα καμπανάκια στο κεφάλι της, σχετικά την ύπαρξη μιας τέτοιας εκστρατείας. Ισχυρίστηκε ότι πηγές του, του είχαν μιλήσει για βρώμικα κόλπα που ετοίμαζαν εναντίον της, δημοσιογράφοι, μέλη της βασιλικής αυλής, άτομα από τις υπηρεσίες πληροφοριών, ακόμη και φίλοι της. Η απάντηση της Νταϊάνα; «Ναι».
Οι φήμες για τον τρόπο που κατάφερε να εξασφαλίσει τη συνέντευξη ο Μπασίρ, κυκλοφορούσαν από παλιά. Λεπτομέρειες όμως, άρχισαν να εμφανίζονται ξανά το περασμένο φθινόπωρο, στην 25η επέτειο της συνέντευξης. Το BBC κυκλοφόρησε στο ITV και στο Channel 4 μερικές από τις πληροφορίες που οι δημοσιογράφοι αναζητούσαν εδώ και χρόνια.
Ταυτόχρονα, ο αδερφός της πριγκίπισσας Νταϊάνα, Τσαρλς Σπένσερ αποκάλυψε ότι είχε κρατήσει συγχρόνως σημειώσεις για τις συναντήσεις του με τον Μπασίρ και τους ισχυρισμούς που έκανε.
Η έκθεση του Λόρδου Ντάισον αντιπροσωπεύει την επίσημη απάντηση του BBC στους ισχυρισμούς εναντίον του Μάρτιν Μπασίρ και την αποτυχία της έρευνας του Τόνι Χολ το 1996 να φτάσει στο βάθος αυτής της υπόθεσης.
Ωστόσο, τόσο σοβαροί ήταν οι τελευταίοι ισχυρισμοί το περασμένο φθινόπωρο, που η τρέχουσα ομάδα του Panorama, αποφάσισε ότι αυτό πρέπει να διερευνηθεί από το ίδιο το πρόγραμμα για να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη του κοινού στην εκπομπή.
«Αυτό που έκανε ο Μπασίρ, δεν ήταν μια παρορμητική πράξη που έγινε εκείνη τη στιγμή. Προγραμματίστηκε προσεκτικά… Αυτό που έκανε ήταν απαίσιο και ανέντιμο», υποστηρίζει ο Λόρδος Ντάισον.
Η έρευνα του BBC ξεκίνησε τον περασμένο Νοέμβριο, με επικεφαλής τον δικαστή Τζον Ντάισον, μετά από τους ισχυρισμούς του αδελφού της Νταϊάνα, Τσαρλς Σπένσερ, ότι πλαστά μέσα χρησιμοποιήθηκαν για να πάρει ο Μάρτιν Μπασίρ τη συγκεκριμένη συνέντευξη από την πριγκίπισσα Νταϊάνα.
Στις 20 Νοεμβρίου του 1995, η πριγκίπισσα Νταϊάνα είπε μπροστά σε 23 εκατομμύρια τηλεθεατές ότι «Υπήρχαν τρεις σε αυτόν τον γάμο, οπότε ήταν κάπως στρυμωγμένα». Παραδέχτηκε ότι ήταν άπιστη και ότι είχε απατήσει τον σύζυγό της με τον αξιωματικό του στρατού Τζέιμς Χιούιτ.
«Ναι, τον λάτρευα», είπε. «Ήμουν ερωτευμένη μαζί του». Είχε ακόμα αμφισβητήσει την καταλληλότητα του Κάρολου να γίνει βασιλιάς, και είχε μιλήσει για τις διατροφικές διαταραχές που βίωνε κατά τη διάρκεια του γάμου της. Αυτή ήταν η πρώτη φορά που κάποιο μέλος της βασιλικής οικογένειας αναφερόταν δημοσίως σε πολύ προσωπικά θέματα, γεγονός που οδήγησε την βασίλισσα Ελισάβετ να επισπεύσει την έκδοση του διαζυγίου της Νταϊάνα με τον πρίγκιπα Κάρολο.
Ο Μπασίρ έρχεται σε επαφή με τον αδερφό της Νταϊάνα, Τσαρλς Σπένσερ
Η ιστορία ξεκινά με το σχέδιο του Μπασίρ να πείσει τον αδερφό της πριγκίπισσας Νταϊάνα, Κόμη Σπένσερ ότι είχε αξιόπιστες πηγές μέσω δημοσιογράφων, για μια ευρεία συνωμοσία εναντίον του ίδιου και της αδερφής του.
Στις 24 Αυγούστου 1995, ο Μπασίρ άφησε ένα τηλεφωνικό μήνυμα σε έναν από τους βοηθούς του Σπένσερ: «Δεν ζητώ συνέντευξη ή πληροφορίες, αλλά 15 λεπτά για να μιλήσουμε». Στη συνέχεια έστειλε μια επιστολή, με μια πειστική έρευνα που έδειχνε ότι είχε ανακαλύψει κάτι μεγάλο σχετικά με την εισβολή του Τύπου στην οικογένεια Σπένσερ.
«Απλώς θέλω να μοιραστώ κάποιες πληροφορίες που πιστεύω ότι μπορεί να ενδιαφέρουν», έγραψε, υπολογίζοντας ότι ο Σπένσερ θα το χάψει, αφού γνώριζε ότι είχε κι ο ίδιος μάχες με τα μέσα ενημέρωσης. Χωρίς να λάβει απάντηση, ο Μπασίρ κάλεσε ξανά στις 29 Αυγούστου. Ο Σπένσερ είπε ότι θα μπορούσε να τον συναντήσει στο Λονδίνο στις 18:00 για ένα γρήγορο ποτό.
Από την άλλη πλευρά, η ξαφνική πρόσκληση του Σπένσερ σε μια συνάντηση μπορεί να εξέπληξε τον Μπασίρ. Προκειμένου να κερδίσει την εμπιστοσύνη του και να αποκτήσει πρόσβαση στην αδερφή του, ο δημοσιογράφος σκόπευε να του δείξει – με ψευδή στοιχεία - ότι ο πρώην επικεφαλής ασφαλείας του, πρώην στρατιώτης, ο Άλαν Γουάλαρ, πληρωνόταν τακτικά για να κατασκοπεύσει την οικογένεια Σπένσερ. Ωστόσο, ο Μπασίρ δεν το έδειξε στον Σπένσερ στην πρώτη σύντομη συνάντησή τους - πιθανώς επειδή δεν είχε ακόμη δημιουργήσει τις «πληροφορίες». Αυτό ακριβώς ανησύχησε τον Τσαρλς Σπένσερ και τον ώθησε -σύμφωνα με τον ίδιο- να συστήσει τον δημοσιογράφο στην πριγκίπισσα Νταϊάνα.
Ο Λόρδος Ντάισον είπε ότι δεν μπορούσε να είναι σίγουρος για την ακριβή ημερομηνία κατά την οποία δημιουργήθηκαν αυτές οι «πληροφορίες». Ωστόσο, σύμφωνα με έρευνα του BBC, αυτό συνέβη αμέσως μετά το πρώτο ποτό του Μπασίρ με τον Σπένσερ.
Ο Σπένσερ είχε συμφωνήσει να συνεχίσει τη συνομιλία τους στο εξοχικό του, στο Althorp, δύο ημέρες αργότερα, στις 31 Αυγούστου στις 11:30 .
Τι υποστηρίζει ο αδερφός της πριγκίπισσας Νταϊάνα
Εμφανιζόμενος σε μια ειδική εκπομπή του Panorama με τίτλο: «Η πριγκίπισσα Νταϊάνα, ο Μάρτιν Μπασίρ και το BBC», η οποία στόχευε να αποκαλύψει το σκάνδαλο σε όλη του την έκταση, ο αδερφός της πριγκίπισσας Νταϊάνα, Κόμης Σπένσερ, μίλησε για τον θάνατο της αδερφής του και την εξαπάτησή της από τον Μπασίρ.
Σύμφωνα με τον δικαστή, ο δημοσιογράφος κορόιδεψε την πριγκίπισσα Νταϊάνα, με μια περίτεχνη μυθοπλασία που έφτιαξε για μερικούς από τους ανθρώπους που βρίσκονταν πιο κοντά της, ότι την πρόδωσαν.
Για να εξασφαλίσει τη συνέντευξή του με την πριγκίπισσα Νταϊάνα, ο «αδίστακτος δημοσιογράφος» ανέθεσε να δημιουργηθούν ψεύτικες τραπεζικές καταστάσεις, αλλά κατάφερε να καλύψει τη «δόλια συμπεριφορά» του σε μια «σοκαριστική κηλίδα» που αμαύρωσε τη σχεδόν 100ετή ιστορία του BBC.
«Η ειρωνεία είναι ότι συνάντησα τον Μάρτιν Μπασίρ στις 31 Αυγούστου 1995, γιατί ακριβώς δύο χρόνια αργότερα πέθανε (η πριγκίπισσα Νταϊάνα). Νομίζω ότι η Νταϊάνα έχασε την εμπιστοσύνη της σε πραγματικά κοντινούς της ανθρώπους. Πρόκειται για ένα νεαρό κορίτσι στα μέσα της τρίτης δεκαετίας της ζωής της, που έχει ζήσει αυτή την εξαιρετικά ταραγμένη και δύσκολη στιγμή δημόσια. Δεν ήξερε ποιον να εμπιστευτεί και στο τέλος, όταν πέθανε δύο χρόνια αργότερα, δεν είχε καμία πραγματική προστασία», ανέφερε ο αδερφός της πριγκίπισσας Νταϊάνα στην εκπομπή.
Ο Τσαρλς Σπένσερ, είπε επίσης ότι η στρατηγική του «αδίστακτου δημοσιογράφου» Μπασίρ να πλησιάσει την αδερφή του, ήταν να τους κάνει «όλους αναξιόπιστους». Ανέφερε ότι ο δημοσιογράφος ήταν «πολύ καλός στην ενίσχυση των ανησυχιών των ανθρώπων» και στο να κάνει κάποιον να σκεφτεί ότι «θα τον σώσει σε έναν δύσκολο και επικίνδυνο κόσμο».
Ο Μπασίρ γνωρίζει από κοντά την πριγκίπισσα Νταϊάνα
Στις 14 Σεπτεμβρίου, ο Μπασίρ και ο Σπένσερ συναντήθηκαν ξανά στο Althorp. Ο Μπασίρ επέστρεψε στους ισχυρισμούς του: έδειξε έγγραφα που έδειχναν πήρωμές από τις υπηρεσίες πληροφοριών σε δύο άτομα από το περιβάλλον της πριγκίπισσας Νταϊάνα, για να παρακολουθούν τις κινήσεις της.
Ο Μπασίρ αρνείται κατηγορηματικά ότι έδειξε οποιοδήποτε τέτοιο έγγραφο στον Σπένσερ. Όλο αυτό, δυνάμωσε τους φόβους της Νταϊάνα για συνωμοσία από τον απόμακρο σύζυγό της. Ο Σπένσερ πίστευε ότι η αδερφή του θα έπρεπε να τα ακούσει όλα αυτά απευθείας από τον Μπασίρ, οπότε της τηλεφώνησε για να της προτείνει να τον γνωρίσει από κοντά. «Εκτίμησα τόσο πολύ το περιεχόμενο της τηλεφωνικής μας κλήσης σήμερα το πρωί - όλα έχουν νόημα για ό,τι συμβαίνει γύρω μου αυτή τη στιγμή. Υποτιμούν τη δύναμη των Σπένσερ!», έγραψε στον αδερφό της η πριγκίπισσα Νταϊάνα.
Το 1995, η Νταϊάνα, φοβόταν ότι είχε εχθρούς σε υψηλές θέσεις και ήταν ήδη ευάλωτη και αναστατωμένη. Στις 19 Σεπτεμβρίου, ο Σπένσερ σύστησε στον Μπασίρ την πριγκίπισσα Νταϊάνα. Για εκείνη, αυτή η συνάντηση ήταν μόνο η αρχή πολλών συναντήσεων μαζί του. Όπως λέει ο Λόρδος Ντάισον, στα τέλη του καλοκαιριού του 1995, η Νταϊάνα «ενδιαφερόταν για την ιδέα μιας τηλεοπτικής συνέντευξης».
Φίλοι που τη συνάντησαν πριν από τη συνέντευξη του Panorama στις 5 Νοεμβρίου, παρατήρησαν μια σημαντική αλλαγή. Θεωρούνταν ότι δεν ήταν πλέον αξιόπιστα άτομα. Όλοι γνώριζαν ότι κάτι δεν πήγαινε καλά, αλλά κανείς δεν μπορούσε να το προσδιορίσει.
Στις 30 Οκτωβρίου, μια μέρα αφότου η Νταϊάνα επιβεβαίωσε κρυφά τη συνέντευξη με τον Μπασίρ, συνάντησε τον δικηγόρο της Λόρδο Μισκόν και του περιέγραψε μια σειρά από άσχημες συνωμοσίες που της είπε ότι είχαν εκκολαφθεί εναντίον της. Όταν της ζητήθηκε να προσδιορίσει τις πηγές της, εκείνη απάντησε μόνο ότι ήταν «αξιόπιστες».
Το BBC ζητά συγγνώμη από τους πρίγκιπες Γουίλιαμ και Χάρι
Το BBC έστειλε προσωπικές επιστολές συγγνώμης στον πρίγκιπα Γουίλιαμ, στον πρίγκιπα Χάρι και σε άλλα μέλη της βασιλικής οικογένειας για τα ψέματα που είπε ο δημοσιογράφος Μάρτιν Μπασίρ στην πριγκίπισσα Νταϊάνα, και την επακόλουθη συγκάλυψη των πράξεων του, εδώ και 25 χρόνια.
Τι απαντούν Γουίλιαμ και Χάρι
Oι πρίγκιπες Ουίλιαμ και Χάρι έκαναν δηλώσεις μετά το πόρισμα από την έρευνα του δικαστή Τζον Ντάισον, ο οποίος διαπίστωσε ότι οι μέθοδοι που χρησιμοποιήθηκαν για τη συνέντευξη της πριγκίπισσας Νταϊάνα ήταν «δόλιες».
«Η μητέρα μας ήταν μια απίστευτη γυναίκα που αφιέρωσε τη ζωή της στην υπηρεσία. Ήταν ανθεκτική, γενναία και αναμφίβολα ειλικρινής. Η αλυσιδωτή επίδραση μιας κουλτούρας εκμετάλλευσης και ανήθικων πρακτικών τελικά πήρε τη ζωή της», είπε ο πρίγκιπας Χάρι. «Σε όσους έχουν λάβει κάποια μορφή λογοδοσίας, σας ευχαριστούμε. Αυτό είναι το πρώτο βήμα προς τη δικαιοσύνη και την αλήθεια. Ωστόσο, αυτό που με απασχολεί βαθιά είναι ότι τέτοιες πρακτικές - και ακόμη χειρότερα - εξακολουθούν να είναι ευρέως διαδεδομένες σήμερα. Τότε, και τώρα, είναι μεγαλύτερο από ένα κατάστημα, ένα δίκτυο ή ένα δημοσίευμα. Η μητέρα μας έχασε τη ζωή της εξαιτίας αυτού, και τίποτα δεν άλλαξε», συνέχισε.
Στη δήλωσή του, ο Γουίλιαμ είπε ότι τα ευρήματα του Λόρδου Ντάισον ήταν «εξαιρετικά ανησυχητικά». Είπε ότι η έρευνα διαπίστωσε ότι οι υπάλληλοι του BBC είχαν: «πει ψέματα και χρησιμοποίησαν πλαστά έγγραφα για να πάρουν τη συνέντευξη με τη μητέρα μου, υπέβαλαν μακάβριους και ψευδείς ισχυρισμούς για τη βασιλική οικογένεια που εκμεταλλεύθηκαν τους φόβους της και τροφοδότησαν την παράνοια, επέδειξαν θλιβερή ανικανότητα κατά τη διερεύνηση καταγγελιών και ανησυχιών σχετικά με το πρόγραμμα». Έκανε επίσης λόγο για υπεκφυγές στην αναφορά τους στα ΜΜΕ. «Κάλυψαν όσα γνώριζαν από την εσωτερική τους έρευνα», σημείωσε χαρακτηριστικά.
«Είναι η άποψή μου ότι ο δόλιος τρόπος που ελήφθη η συνέντευξη ουσιαστικά επηρέασε αυτό που είπε η μητέρα μου. Η συνέντευξη είχε μία σημαντική συμβολή στο να γίνει χειρότερη η σχέση των γονιών μου και έκτοτε έχει βλάψει αμέτρητους άλλους», συνέχισε. «Φέρνει απερίγραπτη θλίψη να γνωρίζουμε ότι οι αποτυχίες του BBC συνέβαλαν σημαντικά στον φόβο, την παράνοια και την απομόνωσή της που θυμάμαι από αυτά τα τελευταία χρόνια μαζί της», είπε και συνεχίζοντας την επίθεση στο BBC επισήμανε: «Αλλά αυτό που με λυπεί περισσότερο είναι ότι εάν το BBC είχε ερευνήσει σωστά τις καταγγελίες και τις ανησυχίες που τέθηκαν για πρώτη φορά το 1995, η μητέρα μου θα ήξερε ότι είχε εξαπατηθεί. Ηττήθηκε όχι μόνο από έναν αδίστακτο δημοσιογράφο, αλλά και από ηγέτες του BBC που κοίταξαν το αντίθετο αντί να κάνουν τις δύσκολες ερωτήσεις». Χαρακτήρισε «αδίστακτο δημοσιογράφο» τον Μπασίρ και για την ηγεσία του BBC είπε ότι «κοίταξε στην αντίθετη πλευρά αντί να κάνει τις δύσκολες ερωτήσεις».
Το BBC, το οποίο διανύει μια από τις πιο σκοτεινές μέρες στην ιστορία του, επιστρέφει και όλα τα βραβεία που έχει συγκεντρώσει η εκρηκτική συνέντευξη, συμπεριλαμβανομένου ενός Bafta που κέρδισε το 1996. Ο Μπασίρ ανακοίνωσε ότι παραιτήθηκε από το ρόλο του ως θρησκευτικός συντάκτης του BBC News την περασμένη εβδομάδα για λόγους υγείας.
Το πόρισμα του λόρδου Ντάισον καταλήγει στο ότι ο Μπασίρ ανέπτυξε «δόλια συμπεριφορά» για να εξασφαλίσει τη συνέντευξη, με «σοβαρή παραβίαση» των κανόνων δεοντολογίας του BBC.
Τα ψέματά του, τον βοήθησαν να πάρει τη συνέντευξη του αιώνα και πολλά βραβεία. Ταυτόχρονα όμως, αυτή η συνέντευξη οδήγησε στο τέλος του ήδη προβληματικού γάμου της Νταϊάνα με τον πρίγκιπα Κάρολο, αλλά και στη δική του εκκωφαντική πτώση.