Οι αναμνήσεις από την παιδική μας ηλικία μένουν ανεξίτηλα χαραγμένες μέσα μας και έχουν καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση του χαρακτήρα μας.
Η ψυχολογία έχει εντοπίσει βασικές εμπειρίες που αφήνουν το σημάδι τους στα παιδιά, με το ισπανικό gizmodo να αναφέρεται εκτενώς στο θέμα.
Γιατί θυμόμαστε ελάχιστα από την παιδική μας ηλικία
Η πρώτη μέρα στο σχολείο, μια ξεχωριστή γιορτή ή ακόμη και κάποιο θλιβερό γεγονός. Τέτοιες εμπειρίες λένε οι ειδικοί καταγράφονται από την ηλικία των τριών ετών και είναι γεγονότα τα οποία πιθανότατα θα θυμόμαστε και ως ενήλικοι, σε αντίθεση με πολλά άλλα από τα οποία αδυνατούμε να θυμηθούμε.
Το φαινόμενο αυτό είναι γνωστό ως «παιδική αμνησία».
Ωστόσο, μελέτες δείχνουν ότι ακόμη και από τις πρώτες μέρες της ζωής τους τα μωρά μπορούν να αναγνωρίζουν πρόσωπα και να κάνουν συναισθηματικές συνδέσεις. Με την πάροδο του χρόνου, η ικανότητά τους να θυμούνται γεγονότα εξελίσσεται.
Οι αναμνήσεις χωρίζονται σε δύο βασικούς τύπους: τις αισθητηριακές αναμνήσεις, οι οποίες αποτυπώνουν ό,τι αντιλαμβανόμαστε με τις αισθήσεις μας, και τις επεισοδιακές αναμνήσεις, οι οποίες περιλαμβάνουν πιο περίπλοκη επεξεργασία και συνδέονται με τη γλωσσική ανάπτυξη. Οι τελευταίες επιτρέπουν στα παιδιά να κατασκευάζουν συνεκτικές αφηγήσεις για τη ζωή τους και να συνδέουν διαφορετικές εμπειρίες μεταξύ τους.
Αυτή η μετάβαση από τις αισθητηριακές στις αφηγηματικές μνήμες εξαρτάται τόσο από την ατομική ανάπτυξη όσο και από το οικογενειακό και κοινωνικό περιβάλλον.
Πέρα όμως από τις τεχνικές κατηγορίες, υπάρχουν ορισμένες αναμνήσεις που η ψυχολογία έχει αναγνωρίσει ως θεμελιώδεις για τη συναισθηματική ανάπτυξη των παιδιών.
Οι εμπειρίες που αφήνουν ανεξίτηλα σημάδια
Οι ισχυροί δεσμοί με την οικογένεια
Οικογενειακά γεύματα, εκδρομές, γιορτές, αφήνουν ένα μόνιμο σημάδι στις αναμνήσεις των παιδιών. Δεν είναι απλά ευτυχισμένες στιγμές, αλλά ενισχύουν επίσης την ταυτότητα και την αίσθηση του πού ανήκουμε.Σύμφωνα με τους ειδικούς της Mentes Abiertas, η οικογενειακή δυναμική επηρεάζει άμεσα τη γνωστική, συναισθηματική και ηθική ανάπτυξη, προσφέροντας πρότυπα και αξίες που διαρκούν στο χρόνο.
Η ανάληψη ευθυνών «ξεκλειδώνει» ένα παιδί
Το να αφήσετε ένα παιδί να εξερευνήσει και να λύσει καταστάσεις μόνο του μπορεί να έχει μεγαλύτερο αντίκτυπο από οποιαδήποτε άμεση διδασκαλία. Ο ψυχολόγος Jean Piaget υποστήριξε ότι η μάθηση μέσω της ανακάλυψης ενεργοποιεί την κριτική σκέψη και την αυτονομία. Εμπειρίες όπως η οδήγηση ποδηλάτου χωρίς βοήθεια ή το μαγείρεμα για πρώτη φορά αποτελούν παραδείγματα ορόσημων που χαράσσονται από την αίσθηση της επίτευξης και της ελευθερίας.
Η αγάπη είναι το παν
Η αγάπη είναι το παν. Μια απλή αγκαλιά ή μια κουβέντα ενθάρρυνσης μπορεί να εδραιώσει τη συναισθηματική ασφάλεια ενός παιδιού. Ο Erik Erikson, στη θεωρία του για την ψυχοκοινωνική ανάπτυξη, υποστήριξε ότι η οικοδόμηση βασικής εμπιστοσύνης στην παιδική ηλικία είναι το «κλειδί» για να αντιμετωπίσει κανείς τον κόσμο χωρίς φόβο.
Σπουδαίο μάθημα η συγγνώμη και η αναγνώριση του λάθους
Σημαντικό μάθημα και η αναγνώριση τυχόν λάθους από τους γονείς. Δίνουν έτσι ένα μάθημα ότι το να κάνεις λάθη είναι μέρος της ζωής και ότι η ανάληψη ευθύνης είναι ένδειξη ενσυναίσθησης και ωριμότητας. Ετσι τα παιδιά μαθαίνουν αξίες που θα αναπαράξουν και στις δικές τους σχέσεις.
Στήριξη ακόμη και στις αποτυχίες
Οι αποτυχίες είναι αναπόφευκτες, αλλά ο τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίζονται μπορεί να αλλάξει τα πάντα.
Όταν ένα παιδί κάνει λάθη και λαμβάνει υποστήριξη αντί για κριτική, μαθαίνει να εμπιστεύεται τον εαυτό του.
Ο ψυχολόγος Albert Bandura είπε ότι οι άνθρωποι που αισθάνονται ότι μπορούν να επηρεάσουν τη ζωή τους είναι πιο επιτυχημένοι. Αυτή η αίσθηση ελέγχου προέρχεται από μικρές νίκες και συνεχή ενθάρρυνση από τους γύρω τους.