Εξήντα χρόνια πριν από το Black Mirror, μια άλλη βρετανική σειρά επιστημονικής φαντασίας είχε ήδη ανοίξει τον δρόμο για όσα σήμερα θεωρούμε «σύγχρονη δυστοπία».
Το «Out of the Unknown», που έκανε πρεμιέρα στο BBC το 1965, ήταν μια από τις πρώτες τηλεοπτικές ανθολογίες που τόλμησαν να εξερευνήσουν με σοβαρότητα τη σχέση του ανθρώπου με την τεχνολογία, την πολιτική και την κοινωνία.
Η σειρά που προηγείται στα νούμερα τηλεθέασης στην prime time ζώνη
Το «Black Mirror» δεν ήταν το πρώτο
Αν και το Black Mirror του Netflix έχει καθιερωθεί ως η απόλυτη σειρά που αποτυπώνει τη σκοτεινή πλευρά της τεχνολογικής προόδου, η ιδέα της αυτόνομης τηλεοπτικής ιστορίας με κοινωνικό σχόλιο δεν είναι καινούργια. Το Out of the Unknown υπήρξε, μισό αιώνα νωρίτερα, ο προκάτοχός του.
Προβαλλόμενο από το 1965 έως το 1971, και επανακυκλοφορημένο το 2014 από το Βρετανικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου (BFI), το Out of the Unknown διαφοροποιήθηκε πλήρως από τις φανταστικές περιπέτειες της εποχής, όπως το Doctor Who ή τα Thunderbirds. Επιδίωξή του ήταν να αφηγηθεί ώριμες, στοχαστικές ιστορίες που έθεταν ερωτήματα για τον πόλεμο, την εξουσία, τη μνήμη και την ηθική της τεχνολογίας.
Η δημιουργός που έφερε τη λογοτεχνία επιστημονικής φαντασίας στη μικρή οθόνη
Η δημιουργός του, Irene Shubik, υπήρξε πρωτοπόρος παραγωγός, η οποία είχε ήδη εντυπωσιάσει με ανθολογίες όπως το Out of This World. Με την υποστήριξη του επικεφαλής δραματικών προγραμμάτων του BBC, Sydney Newman, ανέπτυξε μια σειρά που θα βασιζόταν σε διηγήματα συγγραφέων όπως οι John Wyndham, Ray Bradbury, Isaac Asimov και J.G. Ballard, δημιουργώντας έτσι ένα είδος τηλεοπτικής λογοτεχνίας.
«Η καλή επιστημονική φαντασία είναι ένας τρόπος να πεις κάτι που δεν μπορείς να πεις ευθέως», είχε γράψει η Shubik το 1975. Μια φράση που θα μπορούσε κάλλιστα να έχει πει και ο Charlie Brooker, ο δημιουργός του Black Mirror, ο οποίος παραδέχτηκε ότι δεν έχει δει τη σειρά, αλλά εμπνεύστηκε από τα ίδια βρετανικά δράματα της δεκαετίας του ’60 και του ’70.
Όταν η τηλεόραση έβλεπε μπροστά
Η θεματολογία του Out of the Unknown αντλούσε από το πνεύμα της εποχής του Ψυχρού Πολέμου. Επεισόδια όπως The Counterfeit Man ή Level 7 αποτύπωναν τους φόβους για πυρηνικό πόλεμο και κοινωνικό έλεγχο, ενώ άλλα όπως το The Dead Past, όπου μια μηχανή που επιτρέπει στους ανθρώπους να «βλέπουν» το παρελθόν μετατρέπεται σε εργαλείο εμμονής και αδιάκοπης παρακολούθησης - μια σχεδόν προφητική απεικόνιση της σημερινής εποχής των social media.
Το κορυφαίο ίσως επεισόδιο, The Machine Stops, διασκευή μιας ιστορίας του Ε.Μ. Forster, περιέγραφε μια κοινωνία όπου οι άνθρωποι ζουν απομονωμένοι, επικοινωνώντας μόνο μέσω οθονών, μια εικόνα που σήμερα μοιάζει ανατριχιαστικά γνώριμη.
Η τηλεόραση ως καθρέφτης της εποχής
Το Out of the Unknown συγκέντρωσε κορυφαία ονόματα μπροστά και πίσω από τις κάμερες, όπως τους ηθοποιούς Patrick Troughton και David Hemmings, αλλά και τον Ridley Scott, που εργάστηκε ως σκηνογράφος σε ένα από τα επεισόδια. Με την ανθολογική του μορφή, έδειξε πως η επιστημονική φαντασία μπορούσε να είναι ώριμη, φιλοσοφική και βαθιά πολιτική.
Σήμερα, το Black Mirror συνεχίζει αυτό το νήμα, χρησιμοποιώντας τη φαντασία ως καθρέφτη του παρόντος. Όπως είπε ο Brooker, «η επιστημονική φαντασία είναι ένας τρόπος να μιλήσεις για τον κόσμο όπως είναι σήμερα, μεταμφιεσμένος σε κάτι διασκεδαστικό».
Με πληροφορίες από BBC