Σας συστήνουν κάποιον και λίγα λεπτά αργότερα το όνομά του έχει ήδη χαθεί από τη μνήμη σας.
Χαιρετάτε έναν γνωστό στο σούπερ μάρκετ και νιώθετε αμηχανία γιατί δεν θυμάστε πώς τον λένε. Ή θέλετε να πείτε σε έναν φίλο ότι συναντήσατε κάποιον κοινό γνωστό, αλλά... το όνομα δεν σας έρχεται με τίποτα.
Αν αυτές οι καταστάσεις σάς θυμίζουν κάτι, πιθανότατα αναρωτιέστε τι κρύβεται πίσω από αυτά τα μικρά κενά μνήμης. Σύμφωνα με το Hello!, στις περισσότερες περιπτώσεις πρόκειται για φυσιολογική αφηρημάδα, που οφείλεται σε κόπωση, άγχος ή ακόμη και στην «ομίχλη» της εμμηνόπαυσης. Δεν σημαίνει κατ’ ανάγκη ότι υπάρχει κάποιο σοβαρό νευρολογικό πρόβλημα. Όμως, όταν η λησμονιά αφορά συχνά ονόματα ανθρώπων του στενού σας κύκλου, τότε καλό είναι να διερευνηθεί.
Ιωάννα Μαλέσκου: Το όνομα που θα δώσει στην κόρη της
Γιατί ξεχνάμε πιο εύκολα τα ονόματα
«Η διαδικασία ενσωμάτωσης νέων πληροφοριών στη μνήμη είναι πολύπλοκη: περιλαμβάνει την είσοδο της πληροφορίας, την κωδικοποίησή της, τη μάθηση και την αποθήκευσή της», εξηγεί ο νευρολόγος Dr Rafael Villino από το Πανεπιστημιακό Κλινικό Νοσοκομείο της Ναβάρα. «Όταν γνωρίζουμε κάποιον για πρώτη φορά, το όνομά του αποθηκεύεται στη βραχυπρόθεσμη μνήμη, που διαρκεί λίγα λεπτά. Είναι επομένως φυσιολογικό να το ξεχάσουμε, αν τον έχουμε συναντήσει μόνο μία φορά».
Η ίδια λογική δεν ισχύει για ανθρώπους που βλέπουμε συχνά. «Η τακτική επαφή και το συναισθηματικό δέσιμο βοηθούν την πληροφορία να περάσει στη μακροπρόθεσμη μνήμη. Έτσι, δεν θεωρείται φυσιολογικό να ξεχνάμε τα ονόματα ανθρώπων που γνωρίζουμε καλά».
Η μνήμη και η γήρανση
Η απώλεια μνήμης μπορεί να είναι μέρος της φυσιολογικής γήρανσης, χωρίς αυτό να σημαίνει πάντα άνοια. «Η μέγιστη γνωστική μας ικανότητα φτάνει γύρω στα 60 με 65 έτη. Από εκεί και πέρα είναι αναμενόμενο να εμφανιστεί κάποια μείωση», σημειώνει ο ειδικός. Όταν όμως η λησμονιά επηρεάζει σημαντικές καθημερινές λεπτομέρειες, ίσως αποτελεί ένδειξη σοβαρότερης γνωστικής διαταραχής – κάτι που επιβεβαιώνεται μόνο με νευροψυχολογικές εξετάσεις.
Οι παράγοντες κινδύνου και ο τρόπος ζωής
Η ηλικία είναι ο βασικότερος παράγοντας κινδύνου για παθήσεις όπως το Αλτσχάιμερ, δεν είναι όμως ο μόνος. Ο καθιστικός τρόπος ζωής, το κάπνισμα και τα καρδιαγγειακά νοσήματα παίζουν επίσης ρόλο. Γι’ αυτό η υιοθέτηση υγιεινών συνηθειών αποτελεί την καλύτερη πρόληψη.
Παράλληλα, το στρες, η πολυδιεργασία και η έλλειψη ύπνου επηρεάζουν αρνητικά τις γνωστικές μας ικανότητες. «Όταν ασχολούμαστε με πολλά πράγματα ταυτόχρονα, μειώνεται η προσοχή και δυσκολεύεται η καταγραφή των πληροφοριών. Η αϋπνία, από την άλλη, εμποδίζει τον εγκέφαλο να απομακρύνει ουσίες που σχετίζονται με τη γνωστική έκπτωση», υπογραμμίζει ο Dr Villino.
Πώς να «εκπαιδεύσετε» τη μνήμη σας
Η καθημερινή νοητική εξάσκηση είναι ένα από τα πιο ισχυρά «όπλα». Ασκήσεις όπως η ανάγνωση, τα σταυρόλεξα και τα κρυπτόλεξα συμβάλλουν στη διατήρηση της μνήμης σε εγρήγορση. Εξίσου σημαντική είναι η σωστή διατροφή: ελλείψεις σε βιταμίνες του συμπλέγματος Β και φυλλικό οξύ μπορούν να οδηγήσουν σε αναστρέψιμη γνωστική μείωση, ενώ η αφυδάτωση επιδεινώνει τα συμπτώματα της άνοιας.
Πότε να απευθυνθείτε σε νευρολόγο
Η έγκαιρη διάγνωση μπορεί να αλλάξει την πορεία του προβλήματος. Αν εσείς ή η οικογένειά σας παρατηρείτε προοδευτική απώλεια μνήμης, αυτό αποτελεί ισχυρό λόγο να συμβουλευτείτε έναν ειδικό. Το γεγονός ότι οι γύρω σας παρατηρούν αλλαγές στη μνήμη σας είναι ένα καμπανάκι που δεν πρέπει να αγνοήσετε.