Οι έρευνες που τονίζουν τη σημασία του καλού και ποιοτικού ύπνου δεκάδες. Ωστόσο, φαίνεται πως εξίσου σημαντική είναι και η ώρα της ημέρας που κοιμάται κανείς. Οι άνθρωποι που τείνουν να ξενυχτούν και έχουν συνηθίσει να κοιμούνται πιο αργά τη νύχτα, φαίνεται πως παρουσιάζουν συμπτώματα κόπωσης, μειωμένης πνευματικής διαύγειας και δυσκολία να προσαρμοστούν στη δουλειά ή το γενικότερο περιβάλλον.
Το ανθρώπινο σώμα διαθέτει ένα εσωτερικό ρολόι που επηρεάζεται σημαντικά από το περιβάλλον, με βασικότερα παράγοντα όλων, το φως της ημέρας. Οι άνθρωποι λοιπόν που περνούν περισσότερο χρόνο ξύπνιοι τη νύχτα, διαταράσσουν αυτή την εσωτερική ισορροπία με τις συνέπειες να είναι πολλές στην πνευματική, αλλά και τη σωματική υγεία.
Ερευνα υποστηρίζει διορθώνονται οι κακές συνήθειες
Ερευνα των πανεπιστημίων Μπέρμιγχαμ και Σάρεϊ στην Αγγλία, σε συνεργασία με το πανεπιστήμιο Μονάς της Αυστραλίας έδειξε πως μόλις 3 εβδομάδες αρκούν για να αλλάξει κανείς τις συνήθειες που του προκαλούν εξάντληση, μειωμένη απόδοση, ακόμη και κατάθλιψη.
Συνήθως, οι άνθρωποι που κοιμούνται αργά το βράδυ, πέφτουν για ύπνο κατά τις 2.30 το ξημέρωμα και ξυπνούν (αν τους το επιτρέπει η εργασίας τους) στις 10.15 το πρωί. Η συνήθειά τους αυτή προκαλεί σοβαρά προβλήματα και σε κοινωνικό επίπεδο, καθώς συχνά δυσκολεύονται να συγχρονιστούν με τους ρυθμούς γύρω τους, που είναι συντονισμένοι να εξελίσσονται κατά κύριο λόγο με το φως της ημέρας.
Οι ειδικοί ζήτησαν από 22 συμμετέχοντες να αλλάξουν την καθημερινή τους συνήθεια, ξυπνώντας 2 με 3 ώρες νωρίτερα και αυξάνοντας τον χρόνο που εκτίθενται στο φως της ημέρας το πρωί. Οι συμμετέχοντες έπρεπε επίσης να πέφτουν για ύπνο 2 με 3 ώρες πιο νωρίς από το συνηθισμένο, ενώ τους ζητήθηκε να παίρνουν το πρωινό τους όσο πιο σύντομα γίνεται αφού σηκωθούν από το κρεβάτι, αλλά και να απολαμβάνουν σε συγκεκριμένα ώρα το μεσημεριανό τους. Επιπλέον, οι ερευνητές ζήτησαν από τους συμμετέχοντες να παίρνουν το βραδινό τους πριν από τις 7 το βράδυ και φυσικά να αποφεύγουν τη χρήση κινητού και ηλεκτρονικών συσκευών το βράδυ. Το «μπλε φως» έχει κατηγορηθεί για μια σειρά από διαταραχές στον ύπνο, αλλά και την όραση, ειδικά όταν το ανθρώπινο μάτι εκτίθεται σε αυτό τη νύχτα.
Το αποτέλεσμα; Φαίνεται πως μειώθηκαν τα συμπτώματα κόπωσης και υπνηλίας το πρωί, ενώ παρατηρήθηκε μεταβολή στην ώρα που οι συμμετέχοντες δηλώνουν πως είναι πιο παραγωγικοί. Ενώ παλιότερα ένιωθαν στο απόγειο της απόδοσης το βραδάκι, σε μόλις 21 ημέρες αυτό μετατοπίστηκε για τις απογευματινές ώρες.
Οι απλές συνήθειες θα φέρουν μεγάλες αλλαγές
Πολλές φορές έχει προκύψει σε θέματα αλλαγής κακών συνηθειών, ο μαγικός αριθμός 21. Λέγεται πως στο διάστημα αυτό, ο ανθρώπινος οργανισμός μπορεί να αφομοιώσει μια καινούρια συνήθεια και να την κάνει κτήμα του. Η έρευνα έδειξε πως οι συμμετέχοντες κατόρθωναν μετά το πέρας των τριών εβδομάδων, να παίρνουν (τις περισσότερες φορές) το πρωινό τους πριν φύγουν για τη δουλειά, γεγονός που τους έδινε ενέργεια και καλύτερη πνευματική διαύγεια, ενώ αρκετοί δήλωσαν χαμηλότερα επίπεδα στρες και κατάθλιψης.
«Απλές καθημερινές συνήθειες θα μπορούσαν να βοηθήσουν τους νυκτόβιους να διορθώσουν το εσωτερικό τους ρολόι και να βελτιώσουν τη φυσική και πνευματική τους υγεία» δηλώνουν οι ερευνητές. Παλιότερες έρευνες έχουν δείξει πως ελλιπής ύπνος και διαταραχές στον κιρκάδιο ρυθμό μπορούν να διαταράξουν τις σωματικές λειτουργίες αυξάνοντας τον κίνδυνο για καρδιαγγειακές νόσους, καρκίνο, ακόμη και εμφάνιση διαβήτη.
Τι είναι το εσωτερικό μας ρολόι;
Ο κιρκάδιος ρυθμός είναι μια οποιαδήποτε βιολογική διαδικασία που παρουσιάζει ενδογενή περιοδική μεταβολή στη διάρκεια ενός 24ώρου. Αυτός ο ρυθμός ορίζεται από ένα κιρκάδιο ρολόι κι έχει παρατηρηθεί σε πολλούς ζωντανούς οργανισμούς, όπως σε φυτά, ζώα, μύκητες και κυανοβακτήρια. Παρόλο που οι κιρκάδιοι ρυθμοί είναι ενδογενείς, προσαρμόζονται στο τοπικό περιβάλλον από εξωγενείς παράγοντες, πιο σημαντικός από τους οποίους είναι το φως της ημέρας.
Σε ο, τι αφορά στον ανθρώπινο κιρκάδιο ρυθμό, έχει καταγραφεί πως η υψηλότερη εγρήγορση συνήθως παρουσιάζεται στις 10.00 το πρωί, ενώ ένας άνθρωπος μπορεί να συντονιστεί καλύτερα με τους γύρω του στις 14.30 το μεσημέρι. Μία ώρα αργότερα έχει παρατηρηθεί πως οι άνθρωποι έχουν τα ταχύτερα ανακλαστικά, μπορεί δηλαδή να αντιδρά πιο γρήγορα στα εξωτερικά ερεθίσματα. Από τις 21.00 κιόλας το βράδυ, το σώμα εκκινεί τη διαδικασία έκκρισης μελατονίνης προκειμένου να μπει ο οργανισμός σε κατάσταση ύπνου.