Η οικογένεια Τραμπ στοχεύει να μετατρέψει αυτό το κάποτε απομονωμένο νησί της κομμουνιστικής Αλβανίας σε ένα πολυτελές τουριστικό θέρετρο.
Οι Αλβανοί αποκαλούν εδώ και λίγο καιρό το νησί Σαζάν «Ishulli i Trumpëve» - «Το Νησί των Τραμπ».
Μέχρι τώρα σχεδόν ανεπηρέαστο από την ανάπτυξη, βρίσκεται στο πρόθυρα να γίνει «Μέκκα» του υπερπολυτελούς τουρισμού, μια ακόμη προσθήκη στο χαρτοφυλάκιο ακινήτων της Ιβάνκα Τραμπ και του Τζάρεντ Κούσνερ.
Μιλώντας στο podcast του Lex Fridman τον Ιούλιο του 2024, η Ιβάνκα Τραμπ δεν μπόρεσε να κρύψει τον ενθουσιασμό της... «Συνεργάζομαι με τον σύζυγό μου, έχουμε αυτό το νησί 1.400 στρεμμάτων στη Μεσόγειο και φέρνουμε τους καλύτερους αρχιτέκτονες και τις καλύτερες μάρκες», είπε. «Θα είναι εξαιρετικό».
Καθεστώς στρατηγικού επενδυτή
Προ μερικών μηνών, η κυβέρνηση της Αλβανίας ενέκρινε αίτημα του Κούσνερ για την ανάπτυξη του ακατοίκητου νησιού Σαζάν, χορηγώντας στην πρωτοβουλία το καθεστώς στρατηγικού επενδυτή.
Το έργο στοχεύει να μετατρέψει αυτό το κάποτε απομονωμένο στρατιωτικό φυλάκιο της φασιστικής Ιταλίας και της κομμουνιστικής Αλβανίας σε ένα πολυτελές θέρετρο.
«Η προβλεπόμενη επένδυση του Sazan Island Touristic Resort, ύψους 1,4 δισεκατομμυρίων ευρώ, πληροί τα κριτήρια που προβλέπονται στη νομοθεσία για τις στρατηγικές επενδύσεις», αναφέρεται στην απόφαση της αλβανικής κυβέρνησης που χορηγεί το καθεστώς.
«Η προβλεπόμενη επένδυση πληροί τα κριτήρια σχετικά με τον αριθμό των θέσεων εργασίας, όπως απαιτείται από τη νομοθεσία για τις στρατηγικές επενδύσεις. Κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης και της λειτουργίας της επένδυσης, προβλέπεται η απασχόληση 1.000 ατόμων», προσθέτει η απόφαση.
«Ο Κούσνερ ανακοίνωσε τα σχέδιά του να επενδύσει στην Αλβανία τον Μάρτιο του 2024, μαζί με σχέδια για επενδύσεις στη Σερβία, γεγονός που έθεσε ερωτήματα σχετικά με το αν οι επιχειρήσεις του επωφελούνται από την επιρροή του πεθερού του, Ντόναλντ Τραμπ», σημειώνει εμφατικά το Balkan Insight.
Το νησί Σαζάν είναι μια βραχονησίδα έκτασης πέντε τετραγωνικών χιλιομέτρων, περίπου 30 χιλιόμετρα από τη Βλόρα, με θέα στο Στενό του Οτράντο. Είναι ακατοίκητο και δεν διαθέτει καν τρεχούμενο νερό. Ωστόσο, μετά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, η Ιταλία το ανέπτυξε σε στρατιωτική βάση στρατηγικής σημασίας για τον έλεγχο του στενού.
Η Αλβανία το επανακατέλαβε μετά την ήττα της Ιταλίας στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και το ανέπτυξε ως στρατιωτική βάση. Χρησιμοποιήθηκε ξανά ως στρατιωτική βάση από την Guardia di Finanza της Ιταλίας στα τέλη της δεκαετίας του 1990, όταν η Ιταλία προσπάθησε να καταστείλει τις δραστηριότητες εμπορίας ανθρώπων από την Αλβανία προς την Ιταλία.
Τα ερείπια των ιταλικών και αλβανικών στρατιωτικών οχυρώσεων έχουν μετατρέψει το Sazan σε τουριστικό αξιοθέατο, με πολλά πλοία και δεκάδες σκάφη να προσφέρουν καθημερινές εκδρομές από τη Βλόρα κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού.
Το μεγαλύτερο νησί της Αλβανίας είναι ανοιχτό στους τουρίστες από το 2015 και από τότε έχει γίνει ένας αρκετά δημοφιλής καλοκαιρινός προορισμός για τους απανταχού περιπετειώδεις ταξιδιώτες.
Αυτό που κάνει το Σάζαν να ξεχωρίζει είναι η ενδιαφέρουσα ιστορία του, που χρονολογείται από την εποχή της Σοβιετικής Ένωσης και του Ψυχρού Πολέμου. Εκτός από αυτό, το Σάζαν είναι επίσης το θέμα πολλών θρύλων, που μιλούν για σφοδρές μάχες και πολέμους για την κατάκτηση αυτού του παρθένου νησιού.
Αν και είναι ένα απομακρυσμένο νησί, μπορείτε ακόμα να δείτε ίχνη ζωής που χρονολογούνται από τη δεκαετία του 1990. Υπάρχουν ακόμη κτίρια κατοικιών, ένας παιδικός σταθμός, ένα νοσοκομείο και ένα σχολείο, αλλά τώρα είναι καλυμμένα από βρύα και περιτριγυρισμένα από πράσινο, καθιστώντας αδύνατο να τα διακρίνει κανείς από μακριά.
Η ιστορία του νησιού Σάζαν είναι αρκετά μακρά, καθώς το νησί ανήκε σε πολλούς ηγεμόνες κατά τη διάρκεια των χρόνων, όπως η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, η Βυζαντινή Αυτοκρατορία και στη συνέχεια η Οθωμανική Αυτοκρατορία, γύρω στο 1400. Ωστόσο, κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου η ιστορία ήταν εντελώς διαφορετική.
Καθ' όλη αυτή την περίοδο, η Αλβανία εξαρτιόταν σε μεγάλο βαθμό από τη Σοβιετική Ένωση, επιτρέποντάς της να κατασκευάσει μια βάση για πολεμικά υποβρύχια και χημικά όπλα ακριβώς πάνω στο νησί. Μέχρι την κομμουνιστική εποχή, αυτή ήταν μια απομονωμένη περιοχή που κατοικούνταν μόνο από στρατιωτικούς και τις οικογένειές τους.
Ωστόσο, όταν το καθεστώς άλλαξε, το νησί έμεινε ακατοίκητο, αλλά τελικά αποκτήθηκε πρόσβαση στους τουρίστες. Όλο και περισσότεροι ντόπιοι και τουρίστες άρχισαν να μαθαίνουν για αυτό το απομονωμένο στολίδι, αυξάνοντας έτσι τον τουρισμό στο νησί.
Το νησί άλλωστε έχει μια εξόχως γεωστρατηγική θέση, ακριβώς στο σημείο όπου συναντώνται η Αδριατική και η Ιόνια Θάλασσα. Μοιάζει σχεδόν με ένα αποσπασμένο τμήμα της χερσονήσου Καραμπουρούν και αποτελείται από αμμώδεις παραλίες, ακρωτήρια και βραχώδεις γκρεμούς.
Αν και θα περίμενε κανείς μεσογειακό κλίμα στο νησί, στην πραγματικότητα είναι λίγο διαφορετικό. Το Σαζάν χαρακτηρίζεται από υποτροπικό κλίμα, με ζεστούς χειμώνες και καυτά καλοκαίρια, που μοιάζει με το κλίμα της Ελλάδας.
Το νησί δεν είναι ανοιχτό στους επισκέπτες από τον Σεπτέμβριο έως τον Μάιο ή τον Ιούνιο, οπότε είναι καλύτερο να το επισκεφθείτε κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, όταν μπορείτε να απολαύσετε στο έπακρο την εκπληκτική φύση του.
Κάποια στιγμή πριν από μερικά χρόνια το επισκέφθηκε και ο ίδιος ο Κούσνερ, ο οποίος εντυπωσιάστηκε από τις τουριστικές προοπτικές του.
Ο Κούσνερ, που υπηρέτησε ως ανώτερος σύμβουλος του Τραμπ από το 2017 έως το 2021, αρνήθηκε πάντως ότι χρησιμοποίησε τη θέση του για να προωθήσει οποιαδήποτε σχέδια ανάπτυξης του Σαζάν.
«Ποτέ δεν συνάντησα τον πρωθυπουργό Ράμα όταν ήμουν στην κυβέρνηση», είπε ο Κούσνερ μιλώντας προ μηνών στην εφημερίδα Guardian. «Αλλά ακόμα και αν τον είχα συναντήσει, δεν θα υπήρχε σύγκρουση συμφερόντων. Οι άνθρωποι που υπηρετούν στην κυβέρνηση χτίζουν διαφορετικές σχέσεις».
Ισχυρίστηκε επίσης ότι το ενδιαφέρον για τη Σερβία και την Αλβανία «αυξάνεται θεαματικά» ως αποτέλεσμα των συμφωνιών της εταιρείας του στον τομέα των ακινήτων.
Οι διαπραγματεύσεις με την Affinity για την πώληση του νησιού κρατήθηκαν μυστικές. Οι ντόπιοι κάτοικοι και οι Αλβανοί βουλευτές δεν γνώριζαν για τη συμφωνία ύψους 1,4 δισεκατομμυρίων δολαρίων, μέχρι που δημοσιεύθηκε στις αμερικανικές εφημερίδες.
Η Μιρέλα Κουμπάρο, υπουργός Τουρισμού και Περιβάλλοντος της Αλβανίας, υπερασπίστηκε την απόφαση του Έντι Ράμα να συνάψει συμφωνία με την εταιρεία του Κούσνερ, η οποία δέχθηκε σφοδρή κριτική από την αντιπολίτευση.
«Δεν μπορούμε να ανταγωνιστούμε την Ιταλία, την Κροατία και την Ελλάδα στον τομέα του μαζικού τουρισμού. Δεν διαθέτουμε επαρκή υποδομή ή εμπειρία», λέει η ίδια στον Guardian. «Πρέπει να επικεντρωθούμε στην ποιότητα. Στην αξία και όχι στον όγκο. Σε περισσότερα κέρδη και λιγότερα προβλήματα».
Σύμφωνα με τα τοπικά ΜΜΕ, το 2024 σχεδόν 12.000.000 ξένοι επισκέπτες ταξίδεψαν στην Αλβανία, αριθμός που αντιστοιχεί σε αύξηση 15% σε σχέση με το προηγούμενο έτος.
«Είναι πάρα πολλοί για εμάς και προκαλούν υπερβολική ρύπανση», δήλωσε η Kumbaro. «Το Σαζάν είναι η λύση και η ιδανική συνταγή: τουρισμός που συνδυάζει φύση και πολυτελεία».
Ήταν ενθουσιασμένη με το έργο και εξήγησε ότι η Affinity συνεργάζεται στενά με την κυβερνητική υπηρεσία που είναι υπεύθυνη για τις στρατηγικές επενδύσεις, δηλαδή εκείνες που υπερβαίνουν τα 15.000.000 ευρώ.
Η ανταλλαγή είναι σημαντική: μηδενικοί φόροι κατά τη φάση της κατασκευής και η πολιτεία αναλαμβάνει όλες τις υποδομές, συμπεριλαμβανομένων του νερού, της ηλεκτρικής ενέργειας και της αποχέτευσης, σύμφωνα με την Κουμπάρο. Όλα τα άλλα -ο ήλιος, η θάλασσα, οι φώκιες και η υποτροπική ζούγκλα- υπάρχουν ήδη.
Αυτό ακριβώς ανησυχεί περιβαλλοντολόγους όπως ο Olsi Nika, θαλάσσιος βιολόγος και διευθυντής της ΜΚΟ EcoAlbania.
«Η περιοχή αυτή βρίσκεται στο θαλάσσιο εθνικό πάρκο Karaburun-Sazan. Αυτό σημαίνει ότι οι παραλίες και τα νερά σε ακτίνα 2 χλμ. από την ακτή είναι προστατευόμενες. Τι θα προκαλέσουν στην περιοχή τα μεγάλα δημόσια έργα, οι αποβάθρες, η κυκλοφορία γιοτ και η απόρριψη λυμάτων;»