Η νέα έρευνα αυτή, που ανέλυσε 47 πόλεις του κόσμου, δεν εστίασε στα σύμβολα του τουρισμού - τα αξιοθέατα, τα μουσεία, τις αγορές - αλλά στα στοιχεία που αποδεδειγμένα ανεβάζουν τη διάθεση και μειώνουν το άγχος.
Όταν ρωτά κανείς ποια είναι η πιο ευτυχισμένη πόλη του κόσμου, οι απαντήσεις συνήθως κλίνουν προς το προφανές: μέρη με παραλίες, ήλιο και καλή ζωή.
Όμως ο νέος Holiday Happiness Index, που δημιουργήθηκε από την πλατφόρμα BookRetreats.com σε συνεργασία με την ψυχολόγο του Harvard Δρ. Natalie Dattilo-Ryan, δείχνει κάτι πιο ουσιαστικό. Η ευτυχία ενός τόπου δεν μετριέται μόνο με τις θερμοκρασίες ή την πολυτέλεια, αλλά με το πώς αυτός ενεργοποιεί τις χημικές ουσίες που καθορίζουν τη διάθεσή μας – τη σεροτονίνη, τη ντοπαμίνη, τις ενδορφίνες και την οξυτοκίνη.
Με απλά λόγια, με το πώς ένας τόπος σε κάνει να νιώθεις καλά.
Η έρευνα αυτή, που ανέλυσε 47 πόλεις του κόσμου, δεν εστίασε στα σύμβολα του τουρισμού - τα αξιοθέατα, τα μουσεία, τις αγορές. Εστίασε στα στοιχεία που αποδεδειγμένα ανεβάζουν τη διάθεση και μειώνουν το άγχος: τον ήλιο, τον καλό ύπνο, τη διατροφή, την επαφή με τη φύση και τη σωματική δραστηριότητα. Αυτά τα πέντε «feel-good» στοιχεία, σταθμισμένα ισότιμα, καθόρισαν ποιες πόλεις μπορούν να θεωρηθούν πραγματικά χαρούμενες. Και στην κορυφή της λίστας δεν βρέθηκε ούτε το Παρίσι ούτε το Μπαλί, αλλά η Λισαβόνα.
Στην κορυφή η Λισαβόνα
Η πρωτεύουσα της Πορτογαλίας αναδείχθηκε ως η πιο «ευτυχισμένη» πόλη του πλανήτη, συγκεντρώνοντας τα περισσότερα πλεονεκτήματα στους βασικούς δείκτες της έρευνας. Με 2.828 ώρες ηλιοφάνειας τον χρόνο, ευνοϊκό κλίμα και μια πόλη που περπατιέται, η Λισαβόνα ενώνει τη μεσογειακή ανεμελιά με μια αστική γαλήνη που δύσκολα συναντά κανείς αλλού. Οι πλατείες της, τα λιθόστρωτα σοκάκια, τα μπαλκόνια που βλέπουν στο ποτάμι και οι μυρωδιές από καφέδες και ψάρια στα κάρβουνα δημιουργούν ένα σκηνικό καθημερινής αισιοδοξίας.
Όμως το πραγματικό της πλεονέκτημα, όπως δείχνουν τα δεδομένα, είναι η διατροφή: σχεδόν το 10% των εστιατορίων της χαρακτηρίζονται «υγιεινά», ένα ποσοστό που ξεπερνά πόλεις όπως η Νέα Υόρκη ή το Τόκιο. Με απλά, καθαρά γεύματα βασισμένα σε φρέσκο ψάρι, ελαιόλαδο και λαχανικά, η Λισαβόνα καταφέρνει να σε κάνει να νιώθεις καλά από μέσα προς τα έξω.
Η πόλη είναι επίσης βαθιά ανθρώπινη. Ο ρυθμός της δεν εξαντλεί, αλλά ανακουφίζει· οι κάτοικοι περπατούν, χαμογελούν, κάθονται στις γειτονιές, πίνουν καφέ και βλέπουν τη ζωή να κυλά. Η Λισαβόνα, όπως σημειώνει ο Δρ. Kelly, συνιδρυτής του BookRetreats.com, «είναι η απόδειξη ότι η ευτυχία ενός ταξιδιού δεν βρίσκεται σε ό,τι βλέπεις, αλλά σε ό,τι αισθάνεσαι».
Στη δεύτερη θέση της λίστας συναντάμε το Ελσίνκι, μια πόλη σχεδόν εκ διαμέτρου αντίθετη από τη Λισαβόνα, αλλά εξίσου χαρούμενη. Με μόλις τα μισά επίπεδα ηλιοφάνειας, η φινλανδική πρωτεύουσα αντισταθμίζει το κλίμα της με την ηρεμία της. Η φύση είναι παντού: πάρκα, λίμνες, μονοπάτια μέσα στο δάσος. Το Ελσίνκι προσφέρει κατά μέσο όρο 126 τετραγωνικά μέτρα πρασίνου ανά κάτοικο, πενήντα φορές περισσότερα από το Χονγκ Κονγκ.
Είναι μια πόλη που προσκαλεί στη σιωπή: χαμηλοί θόρυβοι, ελάχιστη φωτορύπανση και ένας ρυθμός ζωής που επιτρέπει τον πραγματικά βαθύ ύπνο. Η ευτυχία εδώ είναι συνδεδεμένη με την ησυχία και την ασφάλεια - το είδος της γαλήνης που σε κάνει να αναπνέεις πιο αργά και να σκέφτεσαι πιο καθαρά.
Στην τρίτη θέση βρέθηκε το Ορλάντο των Ηνωμένων Πολιτειών, η «παγκόσμια πρωτεύουσα της διασκέδασης». Αν και διάσημη για τα θεματικά της πάρκα, η πόλη κρύβει και μια διαφορετική πλευρά: είναι μία από τις πιο πράσινες πόλεις του κόσμου, με 258 τετραγωνικά μέτρα πρασίνου ανά κάτοικο και πάνω από 140 πάρκα, λίμνες και προστατευμένες περιοχές. Ορλάντο σημαίνει ήλιος (2.930 ώρες τον χρόνο), εξωτερική ζωή, δραστηριότητα - από καγιάκ και πεζοπορία μέχρι στιγμές χαλάρωσης κάτω από τα δέντρα. Δεν είναι τυχαίο ότι οι επιστήμονες τη θεωρούν ιδανική για την παραγωγή ενδορφινών, των φυσικών ορμονών της χαράς.
Στην τέταρτη θέση βρίσκεται η Αθήνα. Με 2.773 ώρες ηλιοφάνειας, τη μεγαλύτερη βαθμολογία σε περπατησιμότητα (20/20) και τη μεγαλύτερη αναλογία υγιεινών εστιατορίων στον δείκτη (10%), η ελληνική πρωτεύουσα αποδεικνύει πως η χαρά μπορεί να είναι τόσο απλή όσο ένας περίπατος. «Η Αθήνα είναι η πόλη όπου η ιστορία, ο ήλιος και ο καφές στο πεζοδρόμιο γίνονται ψυχοθεραπεία. Παρότι δεν διαθέτει πολλά πάρκα, η εγγύτητα με τη θάλασσα λειτουργεί ως φυσικό αντίβαρο· η Αθηναϊκή Ριβιέρα είναι μια επέκταση της πόλης, τόπος αναπνοής και χαμόγελου. Και, βέβαια, η κοινωνικότητα των κατοίκων της, η συνήθεια του «πάμε για λίγο» που καταλήγει σε νύχτες γεμάτες κουβέντα, είναι ίσως ο πιο αυθεντικός παράγοντας ευτυχίας», σημειώνουν οι συντάκτες της έρευνας.
Η πέμπτη θέση ανήκει στο Εδιμβούργο, τη μοναδική βρετανική πόλη του δείκτη. Εδώ, η ευτυχία έχει κάτι το ήσυχα ποιητικό: πάρκα που μοιάζουν ζωγραφισμένα, δρόμοι που συνδέουν κάστρα και μουσεία μέσα σε λίγα λεπτά περπατήματος, και μια ατμόσφαιρα που συνδυάζει τη λογοτεχνία με τη φύση. Με 144 πάρκα και σχεδόν το 50% της έκτασής του καλυμμένο με πράσινο, το Εδιμβούργο προσφέρει περίπου 78 τετραγωνικά μέτρα πράσινης γης ανά κάτοικο, διπλάσια από το Λονδίνο. Ακόμα κι αν ο ήλιος σπάνια λάμπει για πολύ, η πόλη εκπέμπει μια ήρεμη θετικότητα που κάνει τους ταξιδιώτες να χαλαρώνουν χωρίς να το καταλαβαίνουν.
Η ανάλυση του Holiday Happiness Index επιβεβαιώνει μια στροφή που ήδη διαφαίνεται στον παγκόσμιο τουρισμό: οι άνθρωποι δεν ταξιδεύουν πια για να «δουν» κάτι, αλλά για να νιώσουν κάτι. Η ευτυχία γίνεται νέο κριτήριο επιλογής προορισμού, και οι ταξιδιώτες επιζητούν ισορροπία, όχι απλώς εμπειρία. Όπως εξηγεί ο συνιδρυτής του BookRetreats.com, Sean Kelly, «η ερώτηση δεν είναι πια ‘πού να πάω;’, αλλά ‘πώς θέλω να νιώσω όταν φτάσω εκεί που πάω;’».
Σε μια εποχή όπου η ψυχική υγεία έχει αναδειχθεί σε καθοριστικό παράγοντα ευημερίας, οι «ευτυχισμένες πόλεις» του κόσμου δείχνουν ότι η χαρά δεν χρειάζεται υπερβολές. Χρειάζεται απλώς ήλιο, ύπνο, καλή τροφή, φύση και κίνηση - τα πιο παλιά, αυτονόητα και όμως ξεχασμένα συστατικά της ζωής. Από τις ανηφόρες της Λισαβόνας μέχρι τα δάση του Ελσίνκι, από τις παραλίες της Αθήνας ως τα πάρκα του Εδιμβούργου, η ευτυχία δεν είναι πια υπόθεση τυχαίας στιγμής, αλλά συνειδητής επιλογής.