Μπορεί σήμερα η CIA να διαφημίζει τη «συμπερίληψη» και την «ισότητα», όμως για δεκαετίες οι γυναίκες πράκτορες της υπηρεσίας λειτουργούσαν στις σκιές, αντιμετωπίζοντας περιφρόνηση, σεξισμό και συνειδητή υποτίμηση από το ίδιο το σύστημα που υπηρετούσαν.
Αυτό αναδεικνύει η πρώην πράκτορας Christina Hillsberg στο νέο της βιβλίο «Agents of Change: The Women Who Transformed the CIA», που κυκλοφορεί στις 24 Ιουνίου. Μέσα από μαρτυρίες γυναικών που υπηρέτησαν στη CIA από τη δεκαετία του ’60 έως σήμερα, σκιαγραφείται μια τολμηρή και συχνά σοκαριστική καταγραφή της πραγματικότητας που αντιμετώπιζαν: παρενοχλήσεις, αποκλεισμοί από προαγωγές, προσβολές και ακραία περιστατικά που συγκαλύφθηκαν.
Αν και η ίδια εντάχθηκε στην υπηρεσία το 2006 και είχε την τύχη να έχει γυναίκες-μέντορες, αποκαλύπτει πως οι προκάτοχοί της υπέστησαν σεξισμό, υποτίμηση και παρενόχληση. Από περιπτώσεις συναδέλφων που τις ρωτούσαν με ποιον κοιμήθηκαν για να προαχθούν, μέχρι περιστατικά σεξουαλικής παρενόχλησης που συγκαλύφθηκαν από το HR, οι μαρτυρίες στο βιβλίο σοκάρουν.
Η Hillsberg φέρνει στο φως ιστορίες γυναικών όπως η Lucy Kirk, η οποία έχασε ευκαιρίες όταν παντρεύτηκε συνάδελφο, και η Marti Peterson, που συνελήφθη από την KGB και προδόθηκε από τον ίδιο της τον προϊστάμενο. Αλλά και πολλές άλλες, όπως η Kathleen που ήρθε αντιμέτωπη με την αγριότητα της τρομοκρατίας ή η Dori που από γραμματέας βρέθηκε να διευθύνει σταθμό σε εμπόλεμη ζώνη.
Παρά τους κινδύνους, τις ταπεινώσεις και τις δυσκολίες, οι γυναίκες αυτές συνέχισαν, συχνά ρισκάροντας τη ζωή τους για τη χώρα τους.
Αξίζει να σημειωθεί, ότι πριν καν δημιουργηθεί η CIA, υπήρχαν γυναίκες κατάσκοποι. Η Μάτα Χάρι, πρώην χορεύτρια, ξελόγιαζε διπλωμάτες και στρατιωτικούς κατά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Η Violette Szabo, πράκτορας της Βρετανικής SOE, εκτελέστηκε από τους Ναζί στη Γαλλία. Η Αμερικανίδα Virginia Hall θεωρήθηκε από τους Γερμανούς «η πιο επικίνδυνη από όλους τους συμμάχους κατασκόπους» και εργάστηκε για Γαλλία, Βρετανία και ΗΠΑ, οργανώνοντας σαμποτάζ, αποδράσεις και δίκτυα αντίστασης.
Όταν ιδρύθηκε η CIA το 1947, η Hall προσλήφθηκε, αλλά μετατράπηκε σε… γραμματέα. Για 15 χρόνια εργάστηκε στο αρχηγείο, αγνοούμενη και παραγκωνισμένη, παρόλο που ήταν η πιο διακεκριμένη γυναίκα κατάσκοπος της ιστορίας. Το 1953, ο τότε διευθυντής της CIA Allen Dulles ανέθεσε μελέτη που αποκάλυψε τεράστιες ανισότητες. Οι γυναίκες έπαιρναν περίπου τα μισά χρήματα από τους άνδρες. Καμία δεν κατείχε εκτελεστική θέση και μόνο το 7% των επικεφαλής τμημάτων ήταν γυναίκες. Παρόλα αυτά, δεν υπήρξε καμία σοβαρή μεταρρύθμιση.
Oυσιαστικές αλλαγές άρχισαν να εφαρμόζονται μόλις πρόσφατα. Το 2023, ο νέος Νόμος για την Πληροφοριακή Εξουσιοδότηση επέβαλε στη CIA να εφαρμόσει μηχανισμούς αναφοράς για σεξουαλική παρενόχληση, υπό την επίβλεψη του Κογκρέσου.
Η Hillsberg υπογραμμίζει ότι η Υπηρεσία δεν μπορεί να ανταποκριθεί στις σύγχρονες προκλήσεις χωρίς τη συμβολή των γυναικών και των μειονοτήτων. «Οι καιροί αλλάζουν», γράφει, «και οι γυναίκες πράκτορες δεν σιωπούν πια».
Με πληροφορίες από New York Post