Βαθιά μέσα στις ζούγκλες του κεντρικού Λάος, μια λωρίδα σκασμένου τσιμέντου μήκους 1.370 μέτρων διασχίζει τα δέντρα: ένας αεροδιάδρομος χωρίς αεροδρόμιο, σε ένα χωριό όπου πολλοί δεν έχουν ταξιδέψει ποτέ με αεροπλάνο.
Πίσω όμως από τον ετοιμόρροπο πύργο ελέγχου και τον διάδρομο γεμάτο κρατήρες από βόμβες, κρύβεται ένα κρυφό κεφάλαιο της ιστορίας των Ηνωμένων Πολιτειών στον Ψυχρό Πόλεμο, ένας τόπος που κάποτε ήταν γνωστός ως «το πιο μυστικό μέρος στη Γη».
Το χωριό Long Tieng βρίσκεται περίπου 130 χιλιόμετρα βορειοανατολικά της πρωτεύουσας, Βιεντιάν. Σήμερα, είναι ένας ήσυχος οικισμός με λίγες χιλιάδες κατοίκους, που βασίζονται κυρίως στη γη για την επιβίωσή τους.
Υπάρχουν μερικά εστιατόρια, δύο ξενώνες και λίγα πολυκαταστήματα που πωλούν τα πάντα - από ρύζι μέχρι γεωργικά εργαλεία φτιαγμένα από επαναχρησιμοποιημένα μέταλλα βομβών - μια αναφορά στις αγροτικές ρίζες του χωριού και στο πολεμικό του παρελθόν.
Ένα χωριό-φάντασμα, κρυφό προπύργιο της CIA ξεχασμένο στη ζούγκλα
Στο κέντρο του χωριού βρίσκεται ο αεροδιάδρομος. Δεν εξυπηρετεί πλέον αεροσκάφη και λειτουργεί πλέον ως υπαίθριο κοινοτικό κέντρο: παιδιά κάνουν βόλτα με σκούτερ, αγρότες οδηγούν τα ζώα τους και ηλικιωμένοι κάτοικοι κάνουν πρωινούς περιπάτους πριν ο καύσωνας κατακλύσει την κοιλάδα. Κανείς, δε θα μπορούσε να φανταστεί ότι κάποτε εδώ λειτουργούσε η μεγαλύτερη παραστρατιωτική επιχείρηση της CIA.
Από τη δεκαετία του 1960 μέχρι το 1975, το Long Tieng υπήρξε το μυστικό στρατηγείο των ΗΠΑ στον «Μυστικό Πόλεμο» του Λάος. Εκατοντάδες πράκτορες της CIA, Αμερικανοί πιλότοι και Χμονγκ αντάρτες πολεμούσαν ενάντια στις κομμουνιστικές δυνάμεις Παθέτ Λάο και τον στρατό του Βόρειου Βιετνάμ. Ο αεροδιάδρομος εξυπηρετούσε έως και 900 απογειώσεις καθημερινά, λειτουργώντας ως κόμβος ανεφοδιασμού, επιχειρήσεων και μεταφοράς πρακτόρων και πολεμοφοδίων. Τόσο απόρρητο ήταν το πρόγραμμα, που ακόμη και στρατιώτες που συμμετείχαν στον πόλεμο δεν γνώριζαν την ύπαρξή του.
Ο στρατηγός Βανγκ Πάο, χαρισματικός ηγέτης των Χμονγκ και στενός συνεργάτης της CIA, οργάνωνε από ένα απλό διώροφο σπίτι τις επιχειρήσεις ανταρτοπολέμου, ανατινάζοντας εφοδιαστικές οδούς και βάσεις του εχθρού. Η εμπλοκή των ΗΠΑ στη χώρα παρέμεινε ανεπίσημη, καθώς διεθνείς συνθήκες απαγόρευαν τη στρατιωτική τους παρουσία στο Λάος, αφήνοντας την επιχείρηση εξ ολοκλήρου στα χέρια των μυστικών υπηρεσιών.
Σήμερα, το Long Tieng έχει επιστρέψει στην αφάνεια. Οι εγκαταλελειμμένες στρατιωτικές εγκαταστάσεις ρημάζουν, ενώ οι λίγοι κάτοικοι καλλιεργούν τη γη. Τα παιδιά παίζουν πάνω στον παλιό διάδρομο απογείωσης, τον μοναδικό καθαρό χώρο από τις χιλιάδες βόμβες που δεν έχουν εκραγεί κι εξακολουθούν να απειλούν τις ζωές των ντόπιων. Περίπου το 30% των 270 εκατομμυρίων εκρηκτικών που έριξαν οι ΗΠΑ στο Λάος δεν έχουν εκραγεί, προκαλώντας θανάτους και σοβαρά τραύματα ακόμη και σήμερα.
Παρά την ιστορική του σημασία, το Long Tieng παραμένει χωρίς πινακίδες, μνημεία ή αναφορές στο παρελθόν του. Ένα από τα πιο «μυστικά» μέρη της αμερικανικής ιστορίας, ξεχασμένο στις παρυφές μιας σύγκρουσης που διαμόρφωσε την παγκόσμια γεωπολιτική. Το Long Tieng είναι ταυτόχρονα μάρτυρας και θύμα ενός πολέμου που ποτέ δεν αναγνωρίστηκε επίσημα - ούτε καν από εκείνους που τον πολέμησαν.
Με πληροφορίες από CNN