Ο μοναδικός εν ζωή συμμετέχων στην περίφημη κρουαζιέρα με τη θαλαμηγό «Χριστίνα» του Ωνάση, το καλοκαίρι του 1959, μιλάει αποκλειστικά στο iefimerida.
Τέτοιες μέρες, το καλοκαίρι του 1959, στα αριστερά της εισόδου του λιμανιού του Μόντε Κάρλο είχε αγκυροβολήσει η κομψή αλλά επιβλητική «Χριστίνα».
Οι υψηλοί προσκεκλημένοι κατέφθαναν στο κοσμοπολίτικο θέρετρο, έτοιμοι να απολαύσουν ένα ταξίδι αναψυχής, που έμελλε όμως ν’ αλλάξει για πάντα τη ζωή τεσσάρων ανθρώπων από τους επιβαίνοντες στο καταπληκτικό αυτό σκαρί.
Η κρουαζιέρα με το «Χριστίνα», όπου γεννήθηκε ο έρωτας Ωνάση-Κάλλας
Η περίφημη κρουαζιέρα με τη θαλαμηγό «Χριστίνα» άρχισε στις 22 Ιουλίου 1959, και οι εκλεκτοί προσκεκλημένοι του Αριστοτέλη και της Τίνας Ωνάση ήταν ο σερ Ουίνστον Τσώρτσιλ με τη σύζυγό του, λαίδη Κλέμενταϊν, την κόρη του Νταϊάνα Σάντις και την εγγονή του Σίλια, καθώς και η Μαρία Κάλλας με τον σύζυγό της, Τζοβάνι Μπατίστα Μενεγκίνι.
Μια κρουαζιέρα που θα έμενε στην Ιστορία, γιατί κατά τη διάρκειά της ο Ωνάσης και η Κάλλας ήρθαν κοντά, ερωτεύτηκαν με πάθος και οδηγήθηκαν σε μια σχέση που θα ανέτρεπε τη ζωή τους αλλά και τη ζωή των συζύγων τους.
Ο μοναδικός σήμερα εν ζωή αυτής της κρουαζιέρας -όλοι οι πρωταγωνιστές έχουν φύγει πια από τη ζωή- μιλάει για πρώτη φορά δημοσίως και αποκαλύπτει στο iefimerida όσα θυμάται και έζησε πάνω στο θρυλικό πλοίο. Είναι ο Κώστας Πολίτης, 93 ετών σήμερα, που εκείνο το καλοκαίρι εκλήθη να επιβιβαστεί στο γιοτ ως γυμναστής-παιδαγωγός-συνοδός του μικρού Αλέξανδρου Ωνάση, που ήταν τότε 11 χρόνων.
Ο καθηγητής στα Ανάβρυτα που προσέλαβε ο Ωνάσης για παιδαγωγό του Αλέξανδρου
Η κύριος Πολίτης, το 1959 ήταν ήδη δύο χρόνια καθηγητής Γυμναστικής και διευθυντής οικοτροφείου στο Εθνικό Εκπαιδευτήριο Αναβρύτων, όπου παρέμεινε συνολικά 24 χρόνια, από το 1957 ως το 1981.
Τα περίφημα «Ανάβρυτα» ήταν τότε σχολείο οικοτρόφων μαθητών, ένα από τα καλύτερα σχολεία στην Ευρώπη, που πρώτο στην Ελλάδα είχε εφαρμόσει ένα πρωτοποριακό σύστημα εκπαίδευσης, που συνέδεε τη μάθηση με τον αθλητισμό και από το οποίο είχε αποφοιτήσει το 1958 ο τότε διάδοχος Κωνσταντίνος.
Η επαφή με τον νεαρό Κώστα Πολίτη έγινε μέσω του αειμνήστου Μενέλαου Τόμπρα, που ήταν τότε πρόεδρος της Ολυμπιακής Αεροπορίας και στενός φίλος του Αριστοτέλη Ωνάση, από την εποχή που ήταν και οι δύο νέοι στη Σμύρνη της Μικράς Ασίας. Ο Τόμπρας ήταν πατέρας του αποφοίτου σήμερα και μαθητή τότε του Εθνικού Εκπαιδευτηρίου Αναβρύτων Θανάση Τόμπρα, καλού μαθητή και ταλαντούχου αθλητή, ο οποίος θαύμαζε και σεβόταν ιδιαίτερα τον καθηγητή του.
«Ήταν τιμή να σου πει "καλημέρα" ο Ωνάσης, πόσω μάλλον να σε καλέσει στο γιοτ»
«Το να με καλέσει ο Ωνάσης για παιδαγωγό του γιου του Αλέξανδρου, και μάλιστα στο γιοτ "Χριστίνα" για ένα ολόκληρο καλοκαίρι, ήταν για εμένα μεγάλη τιμή», θυμάται ο Κώστας Πολίτης. «Ήταν τιμή για κάθε Έλληνα να του πει ο Ωνάσης έστω και "καλημέρα", πόσω μάλλον για εμένα, νεαρό τότε, 27 ετών, να μου εμπιστευθεί τον γιο του».
Αφού πέρασε πρώτα μια σύντομη συνέντευξη γνωριμίας από την αδελφή του Ωνάση, Άρτεμη Γαρουφαλίδη, στο σπίτι της στη Γλυφάδα, πήρε το ΟΚ για να ετοιμαστεί και να αναχωρήσει για το Μόντε Κάρλο. Του έδωσαν ένα εισιτήριο με την Ολυμπιακή Αεροπορία για τη Ρώμη και από εκεί θα έφτανε σιδηροδρομικώς στο Μόντε Κάρλο για να επιβιβαστεί στο «Χριστίνα».
Ο Αλέξανδρος είχε μια μίνι Ferrari -Μπήκε στο αυτοκίνητο και άρχισε να τρέχει
Ο Κώστας Πολίτης θυμάται: «Ήταν 11.30 το πρωί, Τετάρτη 1η Ιουλίου του 1959, όταν έφτασα στο λιμάνι και μπροστά στο καταπληκτικό αυτό σκαρί, το "Χριστίνα". Είχα ακούσει ότι η μετατροπή του καναδικού πολεμικού πλοίου σε θαλαμηγό είχε κοστίσει το 1954 στον Αριστοτέλη Ωνάση 4 εκατ. δολάρια. Τότε, ήταν το μεγαλύτερο ιδιωτικό γιοτ στον κόσμο και για να πατήσεις το πόδι σου στο κατάστρωμά του έπρεπε να είσαι πολύ πλούσιος ή πολύ διάσημος. Εγώ, βέβαια, δεν ήμουν τίποτα απ’ τα δύο... Κατέβηκε κάποιος από το πλήρωμα, πήρε τη μοναδική μου βαλίτσα, και να 'σου μπροστά μου ο Αλέξανδρος! Ήταν 11 ετών, μελαχρινός, με κοντό παντελονάκι και καρώ πουκάμισο, παπούτσια λαστιχένια κι ένα βλέμμα διερευνητικό, να δει τι είναι αυτός ο δάσκαλος.
Από την πρώτη εκείνη στιγμή κατάλαβα ότι στον Αλέξανδρο άρεσε πολύ η ταχύτητα. Η ιταλική αυτοκινητοβιομηχανία Ferrari τού είχε στείλει δώρο ένα σπορ αυτοκίνητο ηλεκτροκίνητο, λίγο πιο μικρό από ένα αληθινό, με γκάζι και φρένο, τιμόνι κανονικό και κίνηση ηλεκτροκίνητη με μπαταρίες. Μου λέει λοιπόν, μόλις έφτασα: Δάσκαλε, κοιτάξτε με! Και μπήκε στο αυτοκίνητο και άρχισε να τρέχει. Εμένα πήγε η καρδιά μου στην Κούλουρη! Άρχισα να τρέχω από πίσω του... Ήμουν βεβαίως τότε νέος, γυμνασμένος, πρωταθλητής στο άλμα εις ύψος, στο βόλεϊ και στο μπάσκετ, αλλά αυτή η πρώτη δοκιμασία με έβαλε σε σκέψεις. Πώς θα μπορούσα ένα ολόκληρο καλοκαίρι να τον προσέχω κάθε στιγμή, ώστε να μην του συμβεί κάτι...
Ο Αλέξανδρος είχε τη δική του καμπίνα, στο κάτω επίπεδο από τις καμπίνες των ξένων, όπου η κάθε μία είχε το όνομα ενός ελληνικού νησιού. Έμενε μόνος του και τον πρόσεχε σαν καμαριέρα μια κυρία από το προσωπικό, που ήταν υπεύθυνη στο πλυντήριο και το σιδερωτήριο. Η καμπίνα του δεν είχε τίποτα το πολυτελές. Ένα μικρό κρεβάτι με μικρό κομοδίνο, μια καρέκλα και μια μικρή πολυθρόνα, μερικά βιβλία και παιχνίδια για μεγάλα παιδιά. Εγώ επισκέφθηκα την καμπίνα του τρεις φορές, για λίγα μόνο λεπτά. Πρόσεξα, όμως, ότι τα διάφορα περιοδικά που είχε στο τραπέζι αφορούσαν αυτοκίνητα, μηχανές και αεροπλάνα».
Ο ριψοκίνδυνος Αλέξανδρος
Ένα γεγονός που έζησε ο Κώστας Πολίτης εκείνες τις ημέρες της κρουαζιέρας είναι ενδεικτικό του ριψοκίνδυνου χαρακτήρα του Αλέξανδρου:
«Το πλοίο διέθετε πολυτελή κρις κραφτ και αμφίβιο αεροπλάνο (άτρακτος με ρόδες) στο επάνω κατάστρωμα, το οποίο κατέβαζαν στη θάλασσα με βαρούλκα και αποθαλασσωνόταν και προσγειωνόταν σε όποιο αεροδρόμιο ήθελε ο Patron, όπως αποκαλούσε το πλήρωμα τον Αριστοτέλη Ωνάση. Ο πιλότος ήταν Ιταλός, της πολεμικής αεροπορίας, που, όπως είχα ακούσει, ήταν επιλεγμένος μεταξύ των αρίστων της εποχής. Ένα πρωί, πετάξαμε οι τρεις μας με το αεροπλάνο, από το αεροδρόμιο της Ρόδου μέχρι το λιμάνι, όπου ήταν αραγμένη η Χριστίνα και προσθαλασσωθήκαμε. Από την προσθαλάσσωση όμως του αεροπλάνου, από τα συνεχή τραντάγματα και τις προσκρούσεις στη θάλασσα, είχε δημιουργηθεί μεγάλος κυματισμός και το αεροπλάνο ήταν ασταθές. Τα δύο του φτερά, ανεβοκατέβαιναν αριστερά-δεξιά και πάνω-κάτω. Και αυτή τη στιγμή διάλεξε ο Αλέξανδρος ν’ ανοίξει τη δεξιά πλαϊνή πόρτα του αεροπλάνου και να βγει όρθιος στο φτερό! Το αεροπλάνο σκαμπανέβαζε και ο Αλέξανδρος έξω! Εκεί επιστράτευσα όλη την ψυχραιμία μου. Με προστατευτικές κινήσεις, πολύ προσεκτικά, πήγα κοντά του, τον αγκάλιασα από τον ώμο και με σταθερά βήματα τον έφερα μέσα στο αεροπλάνο. Μετά από λίγο ήρθε το κρις-κραφτ και μας παρέλαβε. Όταν γυρίσαμε στο πλοίο, στην πρύμνη, όπου ήταν και η πισίνα, είδα τον Ωνάση, ο οποίος, ολιγόλογος, ζυγίζοντας τις λέξεις, μου είπε: “Σας είδα κ. Πολίτη”. Κατάλαβα ότι είχε δει από το πλοίο όλη τη σκηνή, και θέλησε μ’ αυτό τον τρόπο να μου πει μπράβο που προστάτευσα τον γιο του».
Η έλευση της Μαρίας Κάλλας με τον σύζυγό της στο γιοτ
Η Μαρία Κάλλας και ο σύζυγός της, Μπατίστα Μενεγκίνι, έφτασαν στο Μόντε Κάρλο την Τρίτη 21 Ιουλίου 1959. Τρεις μήνες πριν, στις 21 Απριλίου 1959, είχαν γιορτάσει τη δέκατη επέτειο του γάμου τους. Το 1947, όταν γνωρίστηκαν, ο Μπατίστα ήταν 53 ετών -τριάντα χρόνια μεγαλύτερος από τη Μαρία- και είχε γίνει ο μέντοράς της, εγκαταλείποντας τα πάντα για να αφοσιωθεί ολοκληρωτικά -δίνοντας τον χρόνο και τα χρήματά του- στην καριέρα της Μαρίας.
Η Κάλλας, το καλοκαίρι του 1959, ήταν ήδη η παγκοσμίου φήμης σοπράνο, η ερμηνεύτρια της όπερας που άλλαξε για πάντα το λυρικό δράμα, μάλιστα έχει ειπωθεί ότι η ερμηνεία της όπερας έχει εκείνην ως ορόσημο: Πριν, και μετά τη Μαρία Κάλλας.
Το ζεύγος Κάλλας-Μενεγκίνι είχε αποδεχθεί την πρόσκληση γι’ αυτή την κρουαζιέρα από τον «Αρίστο», όπως τον έλεγε η Μαρία, καθώς τον γνώριζε ήδη από διάφορες κοσμικές εκδηλώσεις. Μιλούσαν μεταξύ τους ελληνικά, κάτι που τους ένωνε και τους δημιουργούσε μια ιδιαίτερη οικειότητα. Η Μαρία, λεπτή και κομψή, είχε προετοιμάσει με επιμέλεια την γκαρνταρόμπα που απαιτούσε μία τέτοια κρουαζιέρα, και είχε αμέτρητες αποσκευές όταν επιβιβάστηκαν με τον σύζυγό της στο «Χριστίνα».
«Ξαφνικά βλέπω μπροστά μου την κυρία Κάλλας...»
«Γνώριζα, βεβαίως, τον μύθο που συνόδευε τη Μαρία Κάλλας», θυμάται ο Κώστας Πολίτης. «Είχε προηγηθεί ο θρίαμβος της Μήδειας στη Βασιλική Όπερα του Λονδίνου, όπου είχε αποθεωθεί από χιλιάδες θεατές και βρισκόταν στην κορυφή της καριέρας της. Ήταν η περίφημη ''Ντίβα''. Μια μέρα η γραμματέας του πλοίου, η κυρία Rocca Serra, με ενημέρωσε ότι η κυρία Κάλλας βρίσκεται στο επάνω κατάστρωμα του πλοίου και μελετά και ότι καλό θα ήταν να μην ενοχληθεί από τον Αλέξανδρο και εμένα. Εγώ το έλαβα υπ’ όψη μου, αλλά με τον Αλέξανδρο μικρό παιδάκι τότε, τίποτα δεν μπορούσα να προβλέψω. Ήταν αεικίνητος, γρήγορος, και γνώριζε καλά όλα τα σημεία του πλοίου και όλες τις γωνιές. Εκείνο το πρωί μού είχε ξεφύγει και τον έψαχνα σε όλο το πλοίο. Ξαφνικά βλέπω μπροστά μου σε μία πολυθρόνα την κυρία Κάλλας με ένα μικρό μικρόφωνο στο ένα χέρι και παρτιτούρες στο άλλο, ηχογραφώντας σε ένα μαγνητόφωνο με δύο μπομπίνες -από τα παλιά μοντέλα της εποχής- με πολύ σιγανή φωνή, κάποια μουσική. Ντράπηκα που την ενόχλησα. Εκείνη σταμάτησε και με κοίταξε ευγενικά και καλοσυνάτα, και δεν έδειξε καθόλου ότι ενοχλήθηκε. Της είπα “με συγχωρείτε, κυρία Κάλλας, αλλά ψάχνω τον Αλέξανδρο” κι εκείνη με καλή διάθεση μού έδειξε και μου είπε “εκεί έτρεχε ο Αλέξανδρος”. Την ευχαρίστησα, λέγοντάς της ότι είμαι ο παιδαγωγός του και φοβάμαι να γυρίζει στο πλοίο μόνος του. Όλοι έλεγαν ότι η Κάλλας ήταν παράξενη και ιδιότροπη και ότι εκνευρίζεται εύκολα. Εγώ πρόσεξα ότι ήταν μια γυναίκα ευγενική και, αν και την διέκοψα στη μελέτη της, μού μίλησε με καλή καρδιά».
Η υπόκλιση στον Τσώρτσιλ
«Ο σερ Ουίνστον Τσώρτσιλ που έφτασε στο Χριστίνα στις 22 Ιουλίου 1959, συνοδευόμενος από τη σύζυγό του, την κόρη του και την εγγονή του, ήταν αρκετά καταπονημένος λόγω ηλικίας (ήταν τότε 85 χρόνων) και είχε έναν Εγγλέζο αστυνομικό, που εμείς τον λέγαμε αστειευόμενοι ο ''Σκότλαντ Γιαρντ'', ο οποίος τον συνόδευε παντού για να τον βοηθά στις μετακινήσεις του, γιατί δυσκολευόταν να περπατήσει. Μια μέρα, που ήταν καθισμένος σε μια μεγάλη ψάθινη πολυθρόνα, με σκεπασμένα τα γόνατά του με μια μικρή καρώ κουβέρτα, μου έτεινε το χέρι του και εγώ έσπευσα με υπόκλιση και σεβασμό να τον χαιρετήσω. Είπε κάτι στον συνοδό του αστυνομικό κι εκείνος του απάντησε ότι είμαι Έλληνας. Το πρόσωπο του Τσώρτσιλ έδειξε ευχαρίστηση», αναπολεί με συγκίνηση ο Κώστας Πολίτης.
«Αγόρασα στον Αλέξανδρο παγωτό από τον παγωτατζή...»
Στις 9 Ιουλίου 1959 πήγε η Τίνα Ωνάση να βρει τα παιδιά της στην τραπεζαρία όπου έπαιρναν το πρωινό τους και τους είπε να προετοιμαστούν για να πάνε να κάνουν θαλάσσιο σκι. «Πρώτος έκανε σκι ο Αλέξανδρος», θυμάται ο κ. Πολίτης. «Ήταν καταπληκτικός, γρήγορος, ευκίνητος. Μετά από λίγη ώρα, έκανε σκι η κυρία Τίνα Ωνάση. Είχα την ευκαιρία να θαυμάσω πόσο καλή ήταν στο σκι. Είχε πολύ ωραίο σώμα, λεπτή, αλλά δυνατή και γυμνασμένη, και έκανε φιγούρες επάνω στο νερό, με θαυμαστή αρμονία».
Και ο κ. Πολίτης συνεχίζει: «Η όλη διάρκεια της παραμονής μου στο πλοίο Χριστίνα είχε διάρκεια 54 ημερών, από την 1η Ιουλίου έως τις 21 Αυγούστου 1959. Κατά τη διάρκεια της κρουαζιέρας προσεγγίσαμε διάφορα λιμάνια. Στη Ρόδο, ο Αλέξανδρος ήθελε κάτι πολύ φυσικό, να πάμε βόλτα στο λιμάνι. Τού άρεσε και κοίταζε με ενδιαφέρον παντού. Όταν είδε ένα πλανόδιο παγωτατζή, μου είπε ότι θέλει παγωτό. Του αγόρασα ένα και του άρεσε, καθίσαμε σε έναν μικρό κήπο, επάνω σε μια σιδεριά, στο μώλο μπροστά στη θάλασσα και το απολαύσαμε. Ο Αλέξανδρος ήταν 11 ετών, με πνευματική ηλικία 15-16, και είχε πάρα πολλά χαρίσματα. Ήταν ευγενής, κοινωνικός, έξυπνος, κινητικός, θαρραλέος, με καλούς τρόπους, οξύτατη αντίληψη, αλλά και ριψοκίνδυνος. Η ταχύτητα γι’ αυτόν ήταν ανεξήγητα δελεαστική... Ήταν σαν να αψηφούσε τον κίνδυνο...».
«Πάμε καλά, κύριε Ωνάση»
«Ο αείμνηστος Αριστοτέλης Ωνάσης είχε μεγάλη αγάπη και στα δύο του παιδιά, τη Χριστίνα και τον Αλέξανδρο, και την εξέφραζε με αυθορμητισμό και μεσογειακή ζεστασιά. Τη Χριστινούλα, πολλές φορές έσκυβε και της χάιδευε την πλάτη και τη φιλούσε στα δύο μάγουλα. Τον Αλέξανδρο, είχε αρχίσει να του φέρεται σαν να ήταν μεγάλος, και όχι 11 ετών. Έτυχε να δω μια-δυο φορές τον Αριστοτέλη Ωνάση χωρίς να φορά γυαλιά, όταν ερχόταν στην τραπεζαρία όπου έτρωγαν τα παιδιά, και πρόσεξα με πόσο μεγάλο θαυμασμό κοιτούσαν τα μάτια του τον Αλέξανδρο. Στην τραπεζαρία τα μεσημέρια που τρώγαμε, τα δύο παιδιά, η δασκάλα της Χριστίνας, κυρία Κατσιμαντή, κι εγώ, είχε έλθει πολλές φορές. Καμιά φορά στεκόταν όρθιος στο τραπέζι και με ρωτούσε “Κύριε Πολίτη, πώς πάει ο Αλέξανδρος;”. Και εγώ του απαντούσα “Πάμε καλά, κύριε Ωνάση”. Ο Ωνάσης, όταν ρωτούσε κάτι, ήθελε γρήγορη και συγκεκριμένη απάντηση».
Η καμπίνα της Χριστίνας
Η αδελφή του Αλέξανδρου, η Χριστίνα, εκείνο το καλοκαίρι ήταν 8 ετών.
«Θαύμαζε τον αδελφό της και εμένα, που όλη μέρα κάναμε με τα κρις-κραφτ κολύμπι και θαλάσσιο σκι και αποζητούσε την παρέα μας», θυμάται ο κ. Πολίτης. «Μια μέρα, στις αρχές Ιουλίου, παρουσίασε 39 πυρετό και έμεινε δυο μέρες στην καμπίνα της. Την πρόσεχε η δασκάλα της, η κυρία Κατσιμαντή, και την επισκεφθήκαμε ο Αλέξανδρος κι εγώ. Η δασκάλα της είχε φωτογραφική μηχανή και μου χάρισε αυτές τις φωτογραφίες της Χριστινούλας αργότερα, σε ένα φάκελο, μαζί με τα αρνητικά. Δεν τις έδειξα ποτέ, ούτε της έδωσα σε κανέναν δημοσιογράφο, που μου τις ζητούσαν, προσφέροντάς μου αρκετά χρήματα. Είχα πάει για παιδαγωγός. Και δεν είχα πάρει μαζί μου φωτογραφική μηχανή, σκοπίμως. Καθαρός και έντιμος».
Το ημερολόγιο του Κώστα Πολίτη
Ο κύριος Κώστας Πολίτης αυτό υπήρξε σε όλη του τη ζωή. Ένας έντιμος και καθαρός άνθρωπος, που το μόνο που τον ενδιέφερε σε εκείνη την κρουαζιέρα ήταν η ασφάλεια και η σωστή διαπαιδαγώγηση του μικρού Αλέξανδρου. Εκείνο το καλοκαίρι έχει μείνει ανεξίτηλο στη μνήμη του και μάλιστα, πριν από μερικά χρόνια, κάθισε και έγραψε ένα μικρό βιβλίο, βασισμένο στο λεπτομερές Ημερολόγιο που κρατούσε σ’ εκείνο το ταξίδι, και το οποίο τύπωσε με δικά του έξοδα το 2019 (στην επέτειο των 60 χρόνων από την ιστορική κρουαζιέρα), για να μείνουν οι αναμνήσεις του φυλαγμένες στον χρόνο.
Όνειρό του είναι αυτό το βιβλιαράκι να βρει σήμερα έναν εκδότη που θα το εκδώσει για να κυκλοφορήσει, έτσι ώστε να το διαβάσουν πολλοί άνθρωποι. Εύχομαι το όνειρό του να γίνει πραγματικότητα και να έχει τη χαρά να το δει τυπωμένο...
