Ο John Hinckley Jr. (Τζον Χίνκλεϊ Τζούνιορ) παραμένει ένα από τα πιο αμφιλεγόμενα πρόσωπα της σύγχρονης αμερικανικής ιστορίας.
Το όνομά του συνδέθηκε με την απόπειρα δολοφονίας του τότε Προέδρου των ΗΠΑ, Ρόναλντ Ρίγκαν, το 1981.
Σαράντα τέσσερα χρόνια μετά, ο Χίνκλεϊ είναι ελεύθερος πολίτης, προσπαθώντας να ξαναχτίσει τη ζωή του μέσα από τη μουσική και τη δημόσια μετάνοια.
Η απόπειρα που συγκλόνισε τις ΗΠΑ
Στις 30 Μαρτίου 1981, έξω από το ξενοδοχείο Hilton στην Ουάσινγκτον, ο 25χρονος τότε Χίνκλεϊ άνοιξε πυρ εναντίον του Προέδρου των ΗΠΑ, Ρόναλντ Ρίγκαν και της συνοδείας του. Από τα πυρά τραυματίστηκαν συνολικά τέσσερα άτομα, μεταξύ αυτών και ο ίδιος ο Ρίγκαν, όταν μια σφαίρα εξοστρακίστηκε από τη λιμουζίνα του και διαπέρασε το αριστερό του πλευρό, φτάνοντας στον πνεύμονά του και μόλις λίγα εκατοστά από την καρδιά. Υπέστη εσωτερική αιμορραγία, αλλά χάρη στην άμεση μεταφορά και τη χειρουργική επέμβαση στο νοσοκομείο George Washington, ανάρρωσε πλήρως.
Ο πιο σοβαρά τραυματισμένος ήταν ο γραμματέας Τύπου του Λευκού Οίκου, Τζέιμς Μπρέιντι. Μια σφαίρα τον χτύπησε στο κεφάλι, προκαλώντας μόνιμη εγκεφαλική βλάβη και παραπληγία. Πέθανε δεκαετίες αργότερα, με τις αρχές να καταχωρούν τον θάνατό του ως ανθρωποκτονία. Παρά το βαρύ τραύμα, ο Μπρέιντι επιβίωσε και έγινε σύμβολο του κινήματος για τον έλεγχο της οπλοκατοχής. Μετά από χρόνια δημόσιας πίεσης, θεσπίστηκε το 1993 ο λεγόμενος «Brady Bill», το νομοσχέδιο που εισήγαγε υποχρεωτικό έλεγχο ιστορικού για την αγορά πυροβόλων όπλων στις ΗΠΑ.
Από την επίθεση τραυματίστηκε επίσης ο αστυνομικός Τόμας Ντελαχάντι, μέλος της μητροπολιτικής αστυνομίας της Ουάσινγκτον, τον οποία μία σφαίρα τον χτύπησε στον λαιμό. Αν και επιβίωσε, τα τραύματά του τον ανάγκασαν να αποσυρθεί πρόωρα από την ενεργό υπηρεσία.
Τέλος, ο μυστικός πράκτορας Τίμοθι ΜακΚάρθι, μέλος της ομάδας ασφαλείας του Προέδρου, τραυματίστηκε όταν στάθηκε μπροστά στον Ρίγκαν για να τον προστατεύσει. Δέχθηκε σφαίρα στο στομάχι, αλλά επέζησε και συνέχισε τη σταδιοδρομία του με επιτυχία, καταλήγοντας αργότερα σε ανώτερες θέσεις στην τοπική αστυνομία.
Η εμμονή με την Τζόντι Φόστερ
Η ενέργεια του Χίνκλεϊ δεν είχε πολιτικά κίνητρα. Ήταν το αποκορύφωμα της εμμονής του με την ηθοποιό Τζόντι Φόστερ, την οποία είχε δει στην ταινία Taxi Driver (Ο Ταξιτζής) του Μάρτιν Σκορτσέζε. Ο πρωταγωνιστής της ταινίας, Travis Bickle, επιχειρεί να «σώσει» τη νεαρή πόρνη που υποδύεται η Φόστερ μέσω βίαιης δράσης και ο Χίνκλεϊ ταυτίστηκε με τον χαρακτήρα, πιστεύοντας ότι μια πράξη ανάλογου μεγέθους θα εντυπωσίαζε την ηθοποιό.
Η δίκη και η απόφαση-σταθμός
Το 1982, ο Χίνκλεϊ οδηγήθηκε σε δίκη και κρίθηκε αθώος λόγω ψυχικής νόσου (not guilty by reason of insanity). Η απόφαση βασίστηκε σε γνωμάτευση ότι έπασχε από σοβαρή σχιζοειδή διαταραχή προσωπικότητας και παραληρηματικά επεισόδια.
Η κοινή γνώμη αντέδρασε έντονα και η υπόθεση Χίνκλεϊ οδήγησε σε νομοθετικές αλλαγές σε πολλές πολιτείες των ΗΠΑ σχετικά με τη χρήση της «παραφροσύνης» ως νομικής υπεράσπισης.
Δεκαετίες εγκλεισμού και θεραπείας
Μετά τη δίκη, ο Χίνκλεϊ εισήχθη στο St. Elizabeths Hospital, ψυχιατρικό ίδρυμα στην Ουάσινγκτον, όπου παρέμεινε για πάνω από 30 χρόνια. Καθ’ όλη τη διάρκεια της παραμονής του υποβαλλόταν σε: συστηματική ψυχοθεραπεία, τακτικές αξιολογήσεις από ψυχιάτρους, σταδιακή άρση περιορισμών υπό αυστηρή εποπτεία.
Από το 2016, του επετράπη να ζει μερικώς ελεύθερος με τη μητέρα του, υπό νομικούς όρους.
Πλήρης αποφυλάκιση το 2022
Τον Ιούνιο του 2022, μετά από σειρά ακροάσεων και ψυχιατρικών γνωματεύσεων, το ομοσπονδιακό δικαστήριο των ΗΠΑ αποφάσισε την πλήρη και ανεπιτήρητη αποφυλάκισή του. Κρίθηκε πως δεν συνιστά πλέον κίνδυνο για τον εαυτό του ή την κοινωνία.
Ο ίδιος δήλωσε πως έχει αλλάξει ριζικά και ζήτησε δημόσια συγγνώμη για την πράξη του, εκφράζοντας μεταμέλεια και την επιθυμία να ζήσει μια απλή και ειρηνική ζωή.
Μουσική και δημόσια παρουσία
Μετά την αποφυλάκισή του, ο Χίνκλεϊ στράφηκε στη μουσική, δημιουργώντας κανάλι στο YouTube, όπου ανεβάζει πρωτότυπα τραγούδια με ακουστική κιθάρα. Προσπάθησε επίσης να πραγματοποιήσει ζωντανές εμφανίσεις, οι οποίες τελικά ακυρώθηκαν μετά από αντιδράσεις κοινού, τοπικών αρχών και συγγενών των θυμάτων.
Η καλλιτεχνική του έκφραση προκαλεί διχασμό: άλλοι βλέπουν έναν μεταμελημένο άνθρωπο που ζητά λύτρωση, ενώ άλλοι τον κατηγορούν ότι εκμεταλλεύεται εγκληματική φήμη.
Η περίπτωσή του είναι σήμερα μια από τις εμβληματικότερες νομικές και ψυχοκοινωνικές υποθέσεις στις Ηνωμένες Πολιτείες - ένας διαρκής διάλογος μεταξύ δικαιοσύνης, ψυχικής υγείας και ηθικής.
Ο αντίκτυπος της πράξης του στην Τζόντι Φόστερ
Η Τζόντι Φόστερ αντιμετώπισε σημαντικό ψυχολογικό τραύμα μετά την απόπειρα δολοφονίας του Ρόναλντ Ρίγκαν το 1981 από τον Τζον Χίνκλεϊ Τζούνιορ. Η εμπειρία αυτή επηρέασε βαθιά την προσωπική και επαγγελματική της ζωή.
Κατά τη διάρκεια των σπουδών της στο Πανεπιστήμιο Γέιλ, η Φόστερ συμμετείχε σε μια θεατρική παράσταση. Μετά την απόπειρα δολοφονίας, αναγκάστηκε να αντιμετωπίσει αυξημένα μέτρα ασφαλείας, συμπεριλαμβανομένης της παρουσίας σωματοφυλάκων και πρακτόρων της Μυστικής Υπηρεσίας. Σε μια από τις παραστάσεις, ένας άνδρας παρακολούθησε την παράσταση δύο φορές και αργότερα αποκαλύφθηκε ότι είχε φέρει όπλο. Αυτό το περιστατικό συνέβαλε στην απόφασή της να απομακρυνθεί από το θέατρο, δηλώνοντας ότι η εμπειρία ήταν τόσο τραυματική που δεν επιθυμούσε να επιστρέψει στη σκηνή.
Η Φόστερ έχει εκφράσει την επιθυμία της να μην ταυτίζεται με το περιστατικό, τονίζοντας ότι ήταν μια ακούσια εμπλοκή σε ένα τραγικό γεγονός. Σε συνεντεύξεις της, έχει αναφέρει ότι δεν επιθυμεί να είναι γνωστή ως η ηθοποιός που συνδέεται με την απόπειρα δολοφονίας, αλλά προτιμά να επικεντρώνεται στο έργο και την καριέρα της.
Παρά τις δυσκολίες, η Φόστερ συνέχισε να έχει μια επιτυχημένη καριέρα στον κινηματογράφο, κερδίζοντας δύο Όσκαρ και συνεχίζοντας να εργάζεται ως ηθοποιός και σκηνοθέτις. Η εμπειρία της με τον Χίνκλεϊ παραμένει ένα ευαίσθητο θέμα, το οποίο έχει επηρεάσει βαθιά την προσωπική της ζωή και τις επαγγελματικές της επιλογές.