«Οταν ήμουν μικρός είχα ταυτιστεί με τον Ολιβερ Τουίστ, τόσο, που νόμιζα ότι είμαι ορφανός» λέει γελώντας ο Αλέξης Σταμάτης σε μία κουβέντα μας με αφορμή την κυκλοφορία του νέου του βιβλίου.
Ένα βιβλίο για παιδιά, ή καλύτερα, ένα βιβλίο για όλη την οικογένεια από τον Αλέξη Σταμάτη που, με τον ερχομό του γιου του Ερμή στη ζωή, παίρνει αφορμή και αρχίζει να θυμάται τα δικά του παιδικά χρόνια και τη σχέση του με το βιβλίο. «Ήμουν βιβλιοφάγος, ταυτιζόμουν αγρίως με ήρωες» λέει με αφορμή την «Ταλεντίνα».
Η «Ταλεντίνα» είναι το νέο βιβλίο του Αλέξη Σταμάτη. Η Λυδία είναι μία υπέροχη μικρή πιανίστρια, όλοι θαυμάζουν το παίξιμό της και ενθουσιάζονται στις συναυλίες της. Μυστική της φίλη είναι η Ταλεντίνα, που της δίνει τη δύναμη να παίζει υπέροχα. Έτσι νιώθει η Λυδία, γι' αυτό και κάθε φορά την ευχαριστεί κρυφά. Όμως μετά από μία συναυλία το ξεχνάει και τότε…
Ο Αλέξης Σταμάτης μιλά στο iefimerida.gr για το νέα του βιβλίο και τον λόγο για τον οποίο αποφάσισε να γράψει για παιδιά. Μια γλυκιά ιστορία που υπενθυμίζει, σε όλες τις ηλικίες, ότι ταλέντο και προσπάθεια πρέπει να πηγαίνουν πάντα μαζί.
«Φαίνεται πως ξύπνησε μέσα κάτι πολύ παλιό»
«Αν και έχω γράψει σχεδόν 40 βιβλία, η Ταλεντίνα είναι μόλις το δεύτερο παιδικό μου και το πρώτο για παιδιά προσχολικής ηλικίας» αναφέρει μιλώντας στο iefimerida.gr ο Αλέξης Σταμάτης.
«Έρχεται 15 χρόνια μετά το πρώτο μου, 'Ο Άλκης και ο Λαβύρινθος'. Τα πράγματα είναι απλά. Εκείνο που μεσολάβησε ήταν η γέννηση του γιου μου Ερμή το 2019. Φαίνεται πως ξύπνησε μέσα κάτι πολύ παλιό. Αρχίσαμε από πολύ νωρίς να διαβάζουμε βιβλία στον Ερμή μαζί με τη γυναίκα μου την Εύα. Ο Ερμής αγαπούσε και αγαπάει πολύ το διάβασμα. Έτσι, με έναν τρόπο ξαναγύρισα σ’ έναν κόσμο που τον είχα αφήσει πολύ πίσω.
Ποια είναι η Ταλεντίνα;
«Κάποια στιγμή μου ήρθε μια πολύ περίεργη ιδέα. Να γράψω ένα βιβλίο με ηρωίδα μια μικρή πιανίστα, τη Λυδία. Ίσως έχει να κανει με το ότι ο Ερμής ασχολείται πολύ με τη μουσική. Η Λυδία είναι ένα παιδί-θαύμα. Και ο τίτλος; Ποια είναι η Ταλεντίνα;».
«Η Ταλεντίνα δεν είναι ακριβώς κορίτσι, είναι μαγικό αστέρι, πλανητική ενέργεια, κοσμική δύναμη. Μια ενέργεια που προσφέρει στη φίλη της της Λυδία το πολύ ιδιαίτερο χαρακτηριστικό, εκείνο που την κανει να ξεχωρίζει από τους άλλους. Γιατί άραγε η Λυδία χρειάστηκε μια Ταλεντίνα για μυστική φίλη; Η απάντηση είναι απλή.
Γιατί όλοι οι καλλιτέχνες έχουμε μια κρυφή μυστική δύναμη για να απευθυνόμαστε. Μια μυστική δύναμη με την οποία συναλλασσόμαστε, η οποία ναι μεν προέρχεται από μέσα μας αλλά πιθανότατα έχει κι άλλες ρίζες. Μπορεί να εδράζεται στο παρελθόν και να κουβαλάει αρχέγονα και πρωτογενή στοιχεία. Αυτή η δύναμη μας τροφοδοτεί με έμπνευση, εγρήγορση, συνειρμική ικανότητα. Αυτή η δύναμη βρίσκει λύσεις εκεί που όλα είναι χαμένα, ανοίγει διόδους εκεί που όλα ήταν θεόκλειστα, αυτή η δύναμη προσθέτει το κάτι τι εκείνο το αδιάφανες κουκούλι που κρύβει πιθανόν τον δημιουργό αλλά απλώνεται απλόχερο στο κοινό δημιουργώντας στιγμές ρίγους, στιγμές έκρηξης».
«Από πολύ μικρός παρατηρούσα τα πάντα, μια πέτρα, μια αράχνη»
«Η δική μου Ταλεντίνα ήταν η παρατήρηση. Από πολύ μικρός παρατηρούσα με μεγάλη περιέργεια το τι συνέβαινε γύρω μου, όχι τόσο τα μεγάλα γεγονότα, αλλά τα μικρά, τα πολύ μικρά, τον μικρόκοσμο. Για παράδειγμα, παρατηρούσα μια πέτρα, μια αράχνη, επί ώρα. Με ενδιέφερε επίσης με πιο τρόπο σε μια συγκεκριμένη γωνία σκάει το φως και τι είδους σχήματα δημιουργεί. Πράγματα που ήταν δεδομένα για τους άλλους ανθρώπους, τα οποία σπάνια κανείς θα τα ξεχώριζε ή θα συνέλαμβανε την ειδική τους θερμοκρασία, για μένα ήταν αφορμές για να τρέχει ο νους μου.
Το αποτέλεσμα ήταν να δημιουργούνται στο νου μου κάποιες μικροιστορίες. Μιλάμε για πολύ μικρή ηλικία. Σε συνδυασμό βέβαια με το, αδηφάγο θα έλεγα, διάβασμα. Ήμουν πολύ βιβλιόφιλος, πάρα πολύ διαβαστερός. Βιβλιοφάγος. Ταυτιζόμουν αγρίως με τους ήρωες. Όταν ήμουν πιτσιρικάς είχα ταυτιστεί με τον Όλιβερ Τουίστ. Νόμιζα ότι ήμουν ορφανός».
...Η γιαγιά Μπετυ Αρβανίτη
Στο βιβλίο υπάρχει και μια αναφορά στη μητέρα μου την Μπέτυ Αρβανίτη, που εμφανίζεται βέβαια ως ηθοποιός, αλλά και ως γιαγιά της Λυδίας. Ήταν σαν εισέβαλλε στο βιβλίο κάτι που με χαροποιεί μια και η Ταλεντίνα είναι αφιερωμένη στο γιο μου τον Ερμή.
Κι έπειτα, τα λόγια που λέει η γιαγιά Μπέτυ στη Λυδία, ότι δηλαδή το ταλέντο από μόνο του δεν αρκεί, αλλά χρειάζεται και σκληρή εξάσκηση, είναι λόγια δικά της; Μήπως τα έχετε ακούσει κάποτε ή τα ακούτε ακόμα και εσείς; Αρκούν τα λόγια ενός μέντορα για να κινητοποιήσουν ένα ταλέντο που κουράστηκε;
Ναι, θα μπορούσε να είναι δικά της λόγια και μετά από τόσα χρόνια εμπειρίας νομίζω ότι πραγματικά το πιστεύει, γιατί είναι ένας άνθρωπος οποίος δεν εφησυχάζει και για την οποία το ταλέντο «Δεν είναι δεδομένο», πρέπει να επιβεβαιώνεται σε κάθε παράσταση. Η δουλειά, η εξάσκηση είναι για την μητέρα μου εξαιρετικά σημαντικά. Σε αυτή την ηλικία έχει μια διαδικασία προσέγγισης του εκάστοτε ρόλου της εξαντλητική. Επίσης έχει μια σταθερή συνομιλία με το τώρα.
Ένας μέντορας μπορεί όντως να κινητοποιήσει ένα κουρασμένο ταλέντο, μια και τα παραδείγματα που θα χρησιμοποιήσει θα είναι μέσα από την εμπειρία του, το ταλέντο θα ταυτιστεί με τον πεπειραμένο «άλλο» και θα προσπαθήσει.
Εάν δεχτούμε ότι η Λυδία είναι ένα παιδί με ιδιαίτερες δεξιότητες, τότε ναι, κάποια στιγμή η πίεση την κατέβαλε. Υπάρχουν γονείς με τέτοια παιδιά που θα τα άφηναν να ανθίσουν με το δικό τους τρόπο, υπάρχουν όμως κι άλλοι που με ανεβασμένες τις προσδοκίες τα αγχώνουν με αποτέλεσμα αυτό το ταλέντο να «καίγεται». Πόσα παιδιά-θαύματα δεν ξέρουμε που κάηκαν πολύ νωρίς. Ο μόνος δρόμος είναι η δουλειά».
Η γέννηση του Ερμή είναι το κομβικό σημείο για τον Αλέξη Σταμάτη να δει γνώριμα πράγματα με διαφορετικό μάτι. Τι θα γίνει όμως όταν μεγαλώσει; Ερώτημα που ταλανίζει πολλούς γονείς. Ο Αλέξης Σταμάτης έκανε το όνειρό του, σπούδασε αρχιτεκτονική και πέρασε στη συγγραφή που τόσο αγαπούσε, με μία ευθεία γραμμή όμως, χωρίς περιστροφές. «Η γονεϊκότητα πραγματικά μου άλλαξε τον κόσμο» λέει ο Αλέξης Σταμάτης.
«Από τη στιγμή που ήρθε ο Ερμής στη ζωή μου ένιωσα πως από την δική μου περιπέτεια μπαίνω στην περιπέτεια ενός άλλου. Η Εύα, η μαμά του Ερμή η γιαγιά του, ο άντρας της (ο παππούς Βασίλης) και τα υπέροχα πεθερικά μου έχουν κάτι κοινό. Είναι παρα πολύ ευθείς και ασυμβίβαστοι άνθρωποι. Ποτέ δεν ασχολήθηκαν με το περιτύλιγμα, με τη δηθενιά. Δεν ξέρω λοιπόν από τι θα τον προστατεύσουν, αλλά ελπίζω να λειτουργήσουν σαν πρότυπα συμπεριφοράς. Έχει πολλά να αντλήσει από όλους».
«Ο πατέρας μου δεν με πίεσε να γίνω αρχιτέκτονας. Ήταν μια δική μου απόφαση»
«Εκείνο που σκέπτομαι μερικές φορές με θλίψη είναι πως ο πατέρας μου δεν πρόλαβε να τα ζήσει όλα αυτά. Αλλά τα φαντάστηκε, οπότε… O Ερμής είναι ένας ελεύθερος άνθρωπος που μόλις αρχίζει και συναλλάσσεται με τον κόσμο. Δεν πρόκειται να τον επηρεάσουμε σε τίποτα και θα τον ενθαρρύνουμε σε όποια κατεύθυνσή κι αν θελήσει να στραφεί. Ο πατέρας μου δεν με πίεσε να γίνω αρχιτέκτονας. Ήταν μια δική μου απόφαση που δεν την απαρνιέμαι γιατί εν τέλει μου έκανε πολύ καλό. Η Αρχιτεκτονική με βοήθησε δραστικά αργότερα στη λογοτεχνία. Η εγγενής δομή, η οπτική γωνία κι ένα σωρό αλλά κοινά που ενώνουν τις δυο επιστήμες – τέχνες συμπλήρωσαν ιδανικά η μια την άλλη. Μπορεί λοιπόν να επιλέξει κάτι στο οποίο η καλλιτεχνία να παίζει σημαντικό, αλλά όχι πρωταγωνιστικό ρόλο. Ποιος ξέρει; Έχουμε χρόνια μπροστά μας για να το μάθουμε. Προς το παρόν καταβροχθίζει την Ταλεντίνα και λέει 'Το βιβλίο του μπαμπά μου'» καταλήγει η κουβέντα μας με τον Αλέξη Σταμάτη.
«Ταλεντίνα» Αλέξης Σταμάτης, εκδόσεις Καστανιώτη