Για μια ακόμη χρονιά το Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου επεκτείνει το πεδίο των καλλιτεχνικών του δράσεων πέρα από την καλοκαιρινή περίοδο και τους χώρους στους οποίους εκτυλίσσεται, με τη συνέχιση της άκρως επιτυχημένης πλατφόρμας Open Plan.
Φέτος το Open Plan επανέρχεται δυναμικά με ψηφιακές καλλιτεχνικές δράσεις εμπνευσμένες από τον «Ύμνο εις την Ελευθερίαν», καθώς κλείνουν διακόσια χρόνια από τη συγγραφή του κορυφαίου ποιήματος του Διονυσίου Σολωμού.
Ο «Ύμνος» παραμένει ως σήμερα ένα από τα πιο σημαντικά ποιήματα στη νέα ελληνική γλώσσα, ενώ ταυτόχρονα αποτελεί μνημείο ιστορικής αυτογνωσίας της νεότερης Ελλάδας. Με αφορμή την εμβληματική αυτή επέτειο, η φετινή πλατφόρμα Open Plan του Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου παρουσιάζει το καλλιτεχνικό εγχείρημα Freequencies / Ελεύθερες συχνότητες, που αποτελείται από τέσσερα αυτόνομα ψηφιακά έργα, αναθέσεις της Καλλιτεχνικής Διεύθυνσης σε νέους καλλιτέχνες.
Τα έργα επιχειρούν να φωτίσουν τη συνομιλία του Διονυσίου Σολωμού με τον Έλληνα του σήμερα και τις αγωνίες του για το τι είναι και τι μπορεί να είναι η ελευθερία στον σύγχρονο κόσμο και στη σύγχρονη καλλιτεχνική έκφραση.
Στο πλαίσιο του Freequencies / Ελεύθερες συχνότητες θα παρουσιαστούν τα έργα:
- Η πατρίδα μου: working title κινηματογραφικό έργο μικρού μήκους της Σοφίας Γεωργοβασίλη στο aefestival.gr ΕΔΩ
- SPRINGTIDE / Μεγάλη παλίρροια έργο videodance της Χρυσάνθης Μπαδέκα από τις 24 Απριλίου στο aefestival.gr και στο youtube
- Εδώ μέσα εκατοικούσε έργο videoart / μουσικής της εικαστικού Μυρτώς Ξανθοπούλου και του συνθέτη Πάνου Ηλιόπουλου από τις 8 Μαΐου στο Instagram και στο Facebook του Φεστιβάλ
- Με μια κάποια ελευθερία μουσικοθεατρικό έργο του Θοδωρή Αμπαζή από τις 18 Μαΐου στο aefestival.gr & στο youtube
Οι δημιουργίες των νέων καλλιτεχνών θα προβληθούν από την ιστοσελίδα (aefestival.gr), το Youtube channel και τα υπόλοιπα social media του Φεστιβάλ, αλλά το κοινό θα μπορεί να τα παρακολουθήσει και στο πλαίσιο εκδηλώσεων του καλλιτεχνικού προγράμματος 2023.
Το καλλιτεχνικό εγχείρημα συμπληρώνεται από κύκλο συζητήσεων με επιμέλεια του Διονύση Καψάλη, πάνω στα θέματα που ανοίγει ο «Ύμνος εις την Ελευθερίαν», πρωτίστως όσα σχετίζονται με την ιδέα και την έννοια της ελευθερίας. Οπως αναφέρει ο Διονύσης Καψάλης «Ο Ύμνος εις την Ελευθερίαν αποτελεί ιδανική περίπτωση προκειμένου να μελετήσουμε την εμπλοκή ενός λογοτεχνικού κειμένου στο ιστορικό γίγνεσθαι καθώς και τη ζωή των ιδεών (όπως η ελευθερία) που δοκιμάζονται μέσα στη δίνη της ιστορίας.
Δεν είναι απλώς ένα λογοτέχνημα που μετέχει δευτερογενώς στην ιστορική δράση, αλλά ένα λογοτέχνημα που καθαυτό αποτελεί ιστορική δράση, που παρεμβαίνει και δρα μέσα στην ιστορία πρωτογενώς και παράγει ιστορικά αποτελέσματα.
Δύο χρόνια μετά τους εορτασμούς για τα διακόσια χρόνια της Επανάστασης, όπου βεβαίως σχολιάστηκε (μολονότι όχι εις βάθος) και ο «Ύμνος», προέχει να μετατοπίσουμε λίγο το βάρος της προσοχής μας από τον «Ύμνο» ως το ποίημα για την Ελευθερία των Ελλήνων (το ποίημα της Ελληνικής Επανάστασης, που αναμφίβολα υπήρξε) στον «Ύμνο» ως το ποίημα για την Ελευθερία όλων, δηλαδή όχι μόνο ημών αλλά και των άλλων: την ελευθερία ως καθολική αξία» καταλήγει ο Διονύσης Καψάλης
Αναλυτικά τα έργα που θα δούμε στο Φεστιβάλ Αθηνών
Σοφία Γεωργοβασίλη, Η πατρίδα μου: working title
Ταινία μικρού μήκους
Πώς μπορεί να αποτυπωθεί η έννοια του έθνους μέσα από την κινηματογραφική τέχνη σήμερα; Είναι ακόμη επίκαιρη και, αν ναι, ποια η σχέση της με την περίοδο που γράφτηκε ο «Ύμνος εις την Ελευθερίαν»;
Σ’ αυτό το μικρού μήκους εικαστικό έργο η σκηνοθέτις Σοφία Γεωργοβασίλη φέρνει το ποίημα του Δ. Σολωμού σε διάλογο με μια σύνθεση από δύο γνωστούς πίνακες του Ευγένιου Ντελακρουά, την Ελλάδα στα ερείπια του Μεσολογγίου και τη Σφαγή της Χίου, και με τη μουσική του Νίκου Βελιώτη, αναπαριστώντας τα καίρια αυτά ερωτήματα σε ένα κινηματογραφικό tableau vivant.
Παίζουν Μιχάλης Αφολαγιάν, Ελίνα Δερμιτζιόγλου, Ιωάννα Τουμπακάρη, Jasmine Roland, Navine Khan Dossos, Zephyros Bridle, Edgen Lame, Έλενα Μεγγρέλη, Στέφανος Λεβίδης, Νίκη Ιωακειμίδου, Temo Buyuktemel, Πηνελόπη Ψαλιδά, Κωνσταντίνα Αθηναίου • Voice Οver Έλενα Τοπαλίδου • Μουσική Νίκος Βελιώτης • Επιμέλεια κίνησης Γιάννης Νικολαΐδης
Χρυσάνθη Μπαδέκα, SPRINGTIDE / Μεγάλη Παλίρροια*
Έργο videodance / 9΄
Σαν φωτιά μέσα σε λίμνη είναι η ελευθερία. Πράξη βίας ανάμεσα σε δύο αντίθετες δυνάμεις: το νερό σβήνει τη φωτιά, αλλά και η φωτιά εξατμίζει το νερό. Η ζωή αναπνέει στη σύγκρουση. Πώς μπορούμε να είμαστε ήσυχοι «στη στιγμιαία ευημερία» μας;
Καθώς εξελίσσεται ένα πάρτι, οι Α1 και Α2 αποφασίζουν να γράψουν ένα σύνθημα σε έναν τοίχο, έξω από το νυχτερινό κλαμπ. Όταν τα R1 και R2 τους συναντούν, ο S ξυπνάει επάνω στα βουνά. Η ελευθερία ως πράξη και στάση ζωής. Η ανελευθερία ως αυθόρμητη αντίδραση
μέσα στο σχήμα του κυρίαρχου πλαισίου. Όταν η πραγματικότητα παραβιάζει, διαψεύδει και συντρίβει τη δικαιοσύνη, τότε τα πάντα μπορούν να συμβούν.
Το σύντομο έργο SPRINGTIDE, συνδυάζοντας τη γλώσσα του χορού με τον κινηματογράφο, δημιουργεί ένα κινητικό σύμπαν μεταξύ πραγματικού και φαντασιακού, όπου ο έρωτας και το υπερβατικό συναντιούνται με την οργή και τη βία, σε μια ανοιχτή αφήγηση αλληλένδετων, σωματικών επεισοδίων.
Το φαινόμενο springtide, στα ελληνικά γνωστό ως παλίρροια συζυγιών, συμβαίνει όταν ο Ήλιος, η Σελήνη και η Γη βρίσκονται πάνω στην ίδια νοητή ευθεία, με αποτέλεσμα οι αθροιστικές δυνάμεις που ασκούνται στη Γη να δημιουργούν πολύ υψηλότερες παλίρροιες και χαμηλότερες άμπωτες. Ο ελληνικός τίτλος «Μεγάλη Παλίρροια» αποτελεί μία ελεύθερη μετάφραση στα Ελληνικά από τη χορογράφο/σκηνοθέτιδα.
Μυρτώ Ξανθοπούλου – Πάνος Ηλιόπουλος
εδώ μέσα εκατοικούσε / Video art / Μουσική
Το έργο «εδώ μέσα εκατοικούσε» είναι το αποτέλεσμα της συνεργασίας της εικαστικού Μυρτώς Ξανθοπούλου και του συνθέτη Πάνου Ηλιόπουλου. Πρόκειται για μια σειρά από 7 «βινιέτες»/βίντεο μικρής διάρκειας, καθένα εκ των οποίων αποτελείται από μικρές χειρονομίες και επιτελέσεις, εφήμερες εγκαταστάσεις, εικόνες και πλάνα της καθημερινότητας, λέξεις και φράσεις, που συνθέτουν ένα υβρίδιο βιντεοτέχνης, DIY φιλμ, ποίησης, ημερολογιακής καταγραφής και social media project. Τόσο η φόρμα όσο και το περιεχόμενο του έργου ισορροπούν ανάμεσα στο κοινότοπο και το υψηλό, την ελαφρότητα και την αναγκαιότητα, το αστείο και το τραγικό.
Οι δημιουργοί ανοίγουν έναν γόνιμο διάλογο με εργαλεία το βίντεο, τον λόγο και τον ήχο, θέτοντας ερωτήματα γύρω από τη ρευστότητα και τη στερεότητα της έννοιας της ελευθερίας, την αυθαιρεσία και το αναπόφευκτο της γλώσσας, την εντοπιότητα, την ταυτότητα, το μνημείο, την υβριδική φόρμα αλλά και την ίδια τη μεθοδολογία της συνεργασίας όσον αφορά τη μουσική/ηχητική επένδυση του συγκεκριμένου οπτικοακουστικού υλικού.
Ο τίτλος «εδώ μέσα εκατοικούσε» αποτελεί παράφραση του στίχου του «Ύμνου εις την Ελευθερίαν» του Δ. Σολωμού εκεί μέσα εκατοικούσες. Το σύνολο του έργου έχει δουλευτεί με αφορμή τους στίχους και τη μουσική του «Ύμνου», που είναι και η κεντρική θεματική του Οpen Plan.
Το έργο θα παρουσιαστεί αρχικά στις 8-14 Μαΐου ως σειρά από instagram stories στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης του Φεστιβάλ, και σε δεύτερο χρόνο ως βιντεοεγκατάσταση.
Βίντεο – Λόγος – Σύλληψη Μυρτώ Ξανθοπούλου • Μουσική Σύνθεση – Ηχητικός Σχεδιασμός Πάνος Ηλιόπουλος
Θοδωρής Αμπαζής, Με μια κάποια ελευθερία
Μουσικοθεατρικό έργο
Έξι συναντήσεις μουσικοθεατρικού αυτοσχεδιασμού, με αφετηρία στίχους από τον «Ύμνο εις την Ελευθερίαν» του Διονυσίου Σολωμού, που θα βιντεοσκοπούνται και θα αποτελέσουν το βασικό υλικό από το οποίο θα προκύψει το τελικό παραγόμενο.
Τέσσερις περφόρμερ και ένας συνθέτης-σκηνοθέτης ερευνούν τα όρια της ατομικής ελευθερίας σε ένα στενά καθορισμένο πλαίσιο. Ο συνθέτης-σκηνοθέτης συμμετέχει στον αυτοσχεδιασμό και κατευθύνει το ensemble σε διαφορετικό σε κάθε συνάντηση μουσικοθεατρικό μονοπάτι. Η σύγχρονη με τον ήχο βιντεοσκόπηση των συναντήσεων θα προσφέρει έναν μουσικό και οπτικό πλούτο, ο οποίος εντέλει θα ανασυντεθεί σε ένα μουσικό βίντεο.
Σύλληψη – Διεύθυνση - Σκηνοθεσία Θοδωρής Αμπαζής • Βίντεο – μοντάζ Στάθης Αθανασίου • Ηχογράφηση Κώστας Μπώκος • Βοηθός συνθέτη-σκηνοθέτη Γιώργος
Καρούμπαλος • Ερμηνεύουν Άννα Παγκάλου, Γιάννης Αναστασάκης, Θοδωρής Βαζάκας, Θάνος Πολυμενέας
Κύκλος συζητήσεων στο Φεστιβάλ Αθηνών
Με αφορμή τον μνημειώδη «Ύμνο εις την Ελευθερίαν» του Σολωμού, θα πραγματοποιηθεί στον Ιανό και στην Πειραιώς 260 κύκλος συζητήσεων με επιμέλεια και συντονισμό του Διονύση Καψάλη. Οι συζητήσεις θα περιστραφούν γύρω από τα θέματα που ανοίγει ο «Ύμνος», πρωτίστως όσα σχετίζονται με την ιδέα και την έννοια της ελευθερίας.
Α´ «Φιλελεύθερα τραγούδια»: 27 Απριλίου
Βιβλιοπωλείο ΙΑΝΟΣ, ώρα: 20.30
Ομιλήτριες/ομιλητές
- Κατερίνα Τικτοπούλου Αναπληρώτρια καθηγήτρια Νεοελληνικής Φιλολογίας στο Τμήμα Φιλολογίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
- Γιάννης Παπαθεοδώρου Αναπληρωτής καθηγητής Νεοελληνικής Φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο Πατρών
- Μιχαήλ Μαρμαρινός Σκηνοθέτης, Καλλιτεχνικός Διευθυντής 2023 ΕΛΕΥΣΙΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ
- Νίκος Ξυδάκης Συνθέτης
- Χρήστος Μποκόρος Ζωγράφος
- Παντελής Μπουκάλας Συγγραφέας, δημοσιογράφος
- Συντονίζει ο Διονύσης Καψάλης
Β´ «Η αλλόκοτη ελευθερία της δημιουργίας»: 4 Μαΐου
Βιβλιοπωλείο ΙΑΝΟΣ, ώρα: 20.30
Ομιλήτριες/ομιλητές
- Σταύρος Ζουμπουλάκης Συγγραφέας, πρόεδρος Εφορευτικού Συμβουλίου
- Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος
- Χαράλαμπος Μπακιρτζής: Έφορος των αρχαιοτήτων επί τιμή
- Κύριλλος Σαρρής: Εικαστικός
- Έρση Σωτηροπούλου: Συγγραφέας