Οι Αμερικανοί καθιέρωσαν ως κριτήριο αξιολόγησης κάθε νέας διακυβέρνησης το «πρόγραμμα των 100 πρώτων ημερών», που ανακοινώνεται αμέσως μετά τις εκλογές.
Σχηματικό, σίγουρα, κριτήριο και μέσο αξιολόγησης, αλλά κάτι υπονοεί: ότι οι πιο σημαντικές αποφάσεις για επεμβάσεις και επίλυση βασικών προβλημάτων γίνονται με…. το καλημέρα!
Πριν αρχίσει η φθορά της εξουσίας, όσο ακόμη η στήριξη, έστω η ανοχή της κοινωνίας είναι ενεργές. Πρακτικοί άνθρωποι οι Αμερικανοί, ξέρουν ότι… στη βράση κολλάει το σίδερο, όσο και η όρεξη της ηγεσίας είναι μεγάλη, αλλά και η ανοχή του κόσμου υποστηρικτική.
Αυτό το «πρόγραμμα» αφορά κατά κύριο λόγο τομές, μεταρρυθμίσεις-επεμβάσεις που απαιτούν πολιτικό θάρρος και αποφασιστικότητα. Αποτελεί το «μήνυμα-δέσμευση» της νέας διακυβέρνησης με όραμα και σχεδιασμό, αλλά και «διορθώσεις ημαρτημένων» παρελθουσών χρήσεων.
Ο Μητσοτάκης από την αρχή της δεύτερης θητείας του δεσμεύτηκε για ρήξεις, τομές και μεταρρυθμίσεις, για να γίνει επιτέλους η χώρα σύγχρονο, λειτουργικό, αποτελεσματικό κράτος. Τόσο αυτές που δεν έκανε στην πρώτη του θητεία, λόγω επιτακτικών προβλημάτων της επικαιρότητας αλλά και ολιγωρίας του «επιτελικού κράτους», όσο και αυτών που επιβάλλει η διαμορφούμενη νέα πραγματικότητα. Δεν είναι… εύκολη δουλειά.
Σε μια χώρα που η αδράνεια, η επιφυλακτικότητα απέναντι σε κάθε αλλαγή που μπορεί να υπόσχεται μέλλον αλλά μας… ξεβολεύει το παρόν, που οι αποθρασυνόμενες συντεχνίες (με διαχρονικές ευθύνες του ανεκτικού κράτους…) αντιδρούν λυσσαλέα σε κάθε εκσυγχρονισμό που κρίνουν ότι θα απειλήσει την αυθεντία και τη δύναμη παρέμβασής τους, κάθε ριζική μεταρρυθμιστική, εκσυγχρονιστική αλλαγή προϋποθέτει θάρρος, ανθεκτικά… άντερα, και γενναία περιφρόνηση του πολιτικού κόστους. Αν αυτά δεν συντρέχουν, καληνύχτα μας.
Ο Μητσοτάκης έχει δώσει πειστικά δείγματα μεταρρυθμιστικής διάθεσης και νοοτροπίας. Τουλάχιστον σε επίπεδο πρόθεσης. Αλλά το τελικό αποτέλεσμα δεν ικανοποιεί (όσο χρειάζεται…), κάπου «μαγκώνεται», κάπου διστάζει, φοβούμενος και την αντίδραση του κόσμου αλλά και… εσωκομματικές αντιστάσεις.
Καλά (ας πούμε…) και ευχάριστα είναι τα φιλολαϊκά επιδόματα (που όμως ο ίδιος κατήγγειλε ως αντιπολίτευση), οι αναβολές ξεκαθαρίσματος και ρύθμισης της πολεοδομικής ασυδοσίας, οι κατά καιρούς αναδρομικές τακτοποιήσεις παραβάσεων, αλλά το ζητούμενο είναι το κράτος ν’ αποκτήσει στέρεες δομές, η κρατική μηχανή να μην «τρέχει» πάνω στις ράγες του… Τρικούπη του προπερασμένου αιώνα, οι υπηρεσίες να αποκτήσουν σύγχρονα business plans, το προσωπικό που τις στελεχώνει να επιλέγεται με αξιολογικά κριτήρια και όχι κομματικές σκοπιμότητες, να αξιολογείται τακτικότατα και όπου αποδεικνύεται αναποτελεσματικό να απολύονται. Έτσι δεν γίνεται στον ιδιωτικό τομέα;
Μπορεί να οραματίζεσαι να μπεις στον αγώνα οδηγώντας γρήγορα και με ταλέντο, αλλά θα τερματίσεις τελευταίος (αν τερματίσεις…) εάν οι άλλοι τρέχουν με… Φεράρι κι εσύ με αραμπά! Δεν φταίει (μόνο, τουλάχιστον…) η «κακιά ώρα», για το πρωτοφανές να τινάζονται στον αέρα φυλασσόμενες αποθήκες πυρομαχικών τού πλέον νευραλγικού αεροδρομίου της χώρας, Φταίνε οι δομές, η οργάνωση, ο ελλιπής έλεγχος και αξιολόγηση συστημάτων και προσωπικού….
Δεν είναι σοβαρό κράτος αυτό που η αστυνομία του ενημερώνεται έγκαιρα για επικείμενη εισβολή τραμπούκων «τσαμπουκάδων» στη χώρα, με σκοπό να τα κάνουν λίμπα, και αυτή… απλώς να «παρακολουθεί διακριτικά» και να «ξυπνάει» μόνο αφού υπάρξει νεκρός.
Το τοπίο και το φυσικό περιβάλλον της χώρας είναι ο πυρήνας και το «καύσιμο» του τουρισμού μας, που καυχόμαστε ότι αποτελεί και τη «βαριά βιομηχανία» της χώρας. Κι όμως, το κράτος με τις υπνώτουσες και διεφθαρμένες υπηρεσίες που διατηρεί, κακοποίησαν πολεοδομικά σε βαθμό σιχασιάς τους ελκυστικούς νησιωτικούς (και όχι μόνο) προορισμούς, κατέστρεψαν, με τη βουλιμική κερδοσκοπία εγκληματιών επιχειρηματιών, τις ακτές μας. Και η… post mortem επέμβαση του κράτους να είναι… κάποιες ΕΔΕ ρουτίνας, κάποια ελάχιστα πρόστιμα που δεν θίγουν στο παραμικρό το κρατικό τέλμα. Φυσικά, οι… παραιτήσεις ή αντικαταστάσεις υπουργών, μάλλον ως κοροϊδία εκλαμβάνονται και εύκολα επικοινωνιακά τρικ.
Αν ο Μητσοτάκης θελήσει και αποφασίσει να τολμήσει τις ρήξεις και τις ανατροπές που ευαγγελίζεται, είναι πιθανόν να… χάσει τις επόμενες εκλογές, το κόστος της τόλμης και αποφασιστικότητάς του. Σίγουρα, όμως, θα περάσει στην ιστορία ως μεγάλος μεταρρυθμιστής, που εκσυγχρόνισε τον βηματισμό του κράτους, έβαλε τα θεμέλια του μελλοντικού κράτους που θα ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις και τις προκλήσεις που συνεχώς αναφύονται και ανανεώνονται. Και, ίσως, να μην κινδυνεύει με ήττα στις μελλοντικές εκλογές, αν απευθυνθεί δημόσια και με ειλικρίνεια στην κοινωνία, εξηγώντας της ότι η τωρινή είναι η τελευταία ευκαιρία να… ριφθεί ο κύβος. Αλλιώς, θα τον καταπιεί η αδηφάγος δύναμη της αδράνειας…