Ήμασταν οι δυο-τρεις τυχερές γενιές που δεν είχαμε ζήσει πόλεμο. Που με όλα τα σκαμπανεβάσματα και τα πισωγυρίσματα, η κοινωνία μας προχωρούσε, ζούσαμε σε συνθήκες καλύτερες από εκείνες των γονιών μας, το βιοτικό επίπεδο ανέβαινε, γενικευμένη βεβαιότητα η πεποίθηση ότι θα ζήσουμε σ’ ένα κόσμο απαιτητικό και πολύπλοκο, αλλά πιο διαχειρίσιμο και με περισσότερες ελπίδες. Υπήρχε χώρος ν’ ανθίζουν τα όνειρα…
Από υλικά ονείρου πλασμένος ο άνθρωπος. Βλέπαμε το προσδόκιμο ζωής ν’ αυξάνει με γεωμετρική πρόοδο σε σύγκριση με την περίοδο του μεσοπολέμου, οι μισοί ειδικοί πάλευαν να βρουν λύσεις για το ασφαλιστικό που επιβαρυνόταν από την μακροζωία, οι άλλοι μισοί πάσχιζαν να βρουν τρόπους δημιουργικής εκμετάλλευσης του παραπανίσιου χρόνου της ζωής μας.
Μια δυο παγκόσμιες επιδημίες εκεί κοντά στο γύρισμα του 20ου αιώνα, μας ταρακούνησαν αρκετά, αλλά η προηγμένη επιστημονική έρευνα σ’ όλους τους τομείς (αποτέλεσμα των αναγκών που δημιούργησαν οι δυο Μεγάλοι Πόλεμοι…) τις αντιμετώπισε έγκαιρα και αποφασιστικά. Μια ακόμη απόδειξη της «παντοδυναμίας» μας. Αυτής της αυτεπίστροφης ύβρεως που διαπράττει ο άνθρωπος από την πρώτη μέρα της δημιουργίας του…
Ήρθε λοιπόν η ώρα όπου και αυτές οι δυο-τρείς τυχερές γενιές, θα ζήσουμε τον δικό μας πόλεμο. Απέναντι σ’ ένα άγνωστο εχθρό, έναν ιό που προκάλεσε ταχύτατα πανδημία σ’ ολόκληρο τον πλανήτη. Πιστεύαμε πως οι ιστορικές πανδημίες της πανώλης, της χολέρας, της ισπανικής γρίπης που άφησαν πίσω τους εκατομμύρια νεκρούς, δεν θα απειλούσαν ξανά την επιστημονικά, τεχνολογικά, οικονομικά αναπτυγμένη ανθρωπότητα…
Η αυτεπίστροφη ύβρις. Σ’ ένα παγκοσμιοποιημένο χωριό, αυτό που είναι δηλαδή ο πλανήτης μας, η μετάδοση του θανάτου είναι εξ’ ίσου ταχύτατη με την μετάδοση της εμπειρίας και της γνώσης. Αν όταν είχε ξεσπάσει η πανώλη τον 14ο αιώνα ίσχυαν συνθήκες παγκοσμιοποίησης ανάλογες με τις σημερινές, δεν θα έχανε την ζωή του, όπως συνέβη τότε, το 25% του παγκόσμιου πληθυσμού, αλλά το σύνολό του.
Σήμερα πιστεύουμε πως είμαστε καλύτερα προετοιμασμένοι, από πάσης απόψεως, απέναντι σε τέτοιες καταστάσεις παναθρώπινης απειλής. Είμαστε;
Θεωρητικά, ναι. Η επιστήμη κάποια στιγμή θα βρει το εμβόλιο, τα μεγάλα οικονομικά συμφέροντα, που σήμερα με τον θάνατο στον αέρα τσακώνονται για το ποιο θα πατεντάρει το μονοπώλιο, θα συμφωνήσουν στην μοιρασιά, θα σταματήσουν οι μαζικοί θάνατοι κάθε μέρα (400 νεκροί σ’ ένα 24ωρο στην Ιταλία, ποιος να το φανταζόταν καν…), η ζωή στο παγκοσμιοποιημένο χωριό θα ξαναμπεί σε κίνηση.
Μόνο που θα έχουμε αλλάξει πίστα. Ο κορωνοιός, είναι ένα σημείο καμπής, ένα ορόσημο για την ανθρωπότητα, κι’ ας μην το συνειδητοποιούμε ακόμη βουρλισμένοι στην αγωνία της επιβίωσης. Οι οικονομικές επιπτώσεις αυτής της πανδημίας, ήδη δυσβάστακτες για τις περισσότερες εθνικές κοινωνίες, παρά τα μέτρα και τις στηρίξεις, είναι ακόμη απρόβλεπτες. Αλλά οι γνωρίζοντες λένε ότι η πανδημία, σε καιρό παγκοσμιοποίησης μάλιστα, θ’ αφήσει πίσω της συντρίμμια που θ’ απαιτήσουν πολύ χρόνο, τεράστια κεφάλαια, πολλή δουλειά και υπομονή. Σ’ ένα κόσμο, όμως, που έχει μάθει να τα θέλει όλα, γρήγορα και χωρίς περιορισμούς, ένα κόσμο (ιδίως εδώ στην Ευρώπη) που πασχίζει ακόμη να συνέλθει από μια 10ετή πρωτοφανή κρίση, αποτέλεσμα κακομαθημένων κοινωνιών, αδηφάγων συμφερόντων και ψοφοδεών πολιτικών… Ο πόλεμος για την πατέντα του εμβολίου, μιλάει από μόνος του!
Αλλάζει ο άνθρωπος; Όχι, μόνο υποκρίνεται ότι αλλάζει, όταν βρεθεί σε αδιέξοδο. Όταν νοιώσει την ανάγκη να μοιραστεί τον φόβο του θανάτου με τον διπλανό του. Μόλις το έκτακτο ξεπεραστεί, όλες τις αρχέγονες ανθρώπινες ιδιότητες επιστρέφουν και μας κανοναρχούν…
Κανείς δεν μας έχει εγγυηθεί ότι το ανθρώπινο είδος πάνω στη Γη, θα επιβιώνει αιώνια. Ούτε εμείς οι ίδιοι, με τις πράξεις και τις βουλιμίες μας, δεν δείχνουμε να νοιαζόμαστε για το «αύριο» του είδους. Να ζήσουμε «καλά» εμείς και τα παιδιά μας- άντε και τα εγγόνια μας, και μετά στάχτη και μπούλμπερη…
Λένε οι (αισιόδοξοι…) ειδικοί, ότι η αυτοαπομόνωση, η καραντίνα, το δέος της πανδημίας, η μυρωδιά θανάτου δίπλα μας, ίσως αλλάξει νοοτροπίες και συμπεριφορές, λειάνει εγωισμούς, μας κάνει πιο ταπεινούς και αλληλέγγυους…
Θα ισχύσει; Και για πόσο; Η ιστορία του ανθρώπινου είδους, δεν αφήνει και πολλά περιθώρια αισιοδοξίας.
Αλλά σ’ αυτή την φάση της απόγνωσης και του δέους, καλό μας κάνει να ελπίζουμε και να ονειρευόμαστε…