Πώς μια λέξη που προσδιόριζε άλλοτε τους χώρους μελέτης και περισυλλογής (μελετητήρια) των αριστοτελιστών θεολόγων και φιλοσόφων του Μεσαίωνα κατέληξε συνώνυμη των εξευγενισμένης μορφής οίκων ανοχής που κοσμούν κατά δεκάδες τους κεντρικούς δρόμους και περιοχές της Αθήνας;
Τα λεξικά της νεοελληνικής παρέχουν ένα πολύ περιορισμένο, λίγο πολύ γνωστό, σημασιολογικό φάσμα της λέξης:
Στούντιο, το [stúdio] (άκλ) : 1α. χώρος κατάλληλα διαμορφωμένος και εξοπλισμένος για τη λήψη φωτογραφιών, για το γύρισμα κινηματογραφικών ταινιών και τηλεοπτικών εκπομπών ή για την εγγραφή δίσκων:Φωτογραφικό / κινηματογραφικό / τηλεοπτικό ~. ~ δισκογραφικής εταιρείας. β. εργαστήριο καλλιτέχνη· ατελιέ. 2.διαμέρισμα ενός μεγάλου συνήθ. δωματίου ή ανεξάρτητο δωμάτιο που χρησιμοποιείται ως υπνοδωμάτιο και ως γραφείο.
Από τους μεσαιωνικούς χρόνους μέχρι τους νεότερους και από εκεί μέχρι τις αρχές του 20ου αιώνα η λέξη υπήρξε συνυφασμένη με την πνευματική και καλλιτεχνική εργασία. Με έναν χώρο ενδόμυχο και αυστηρώς προσωπικό, ένα είδος απομονωτηρίου αφιερωμένου στην εσωτερική αναζήτηση και παραγωγή θεολόγων, φιλοσόφων, επιστημόνων, γλυπτών, ζωγράφων, μουσικών και άλλων πνευματικών ανθρώπων.
Σήμερα, η Αθήνα – αυτό το λίκνο της πολιτικής, του πολιτισμού, της διανόησης και της τέχνης – εξακολουθεί να φιλοξενεί εκατοντάδες τέτοια «μελετητήρια» σε βασικές οδούς του αστικού ιστού, ώστε να μην χάνει ποτέ κανείς την επαφή του με αυτούς τους φάρους της «πνευματικότητας»:
Φυλής, Συγγρού, Κασσάνδρας, Τριγγέτα, Πειραιώς, Κατεχάκη, Βριλησσού, Ηρώων Πολυτεχνείου, Ελευθερίου Βενιζέλου, Κηφισού, Τατοΐου, Κωνσταντινουπόλεως και αλλού.
Η μετάβαση από τη μία παλαιά χρήση του χώρου στην άλλη τη σύγχρονη είναι απλή: έλαβε χώρα στα μεταπολεμικά χρόνια και εντάθηκε κατά τις τελευταίες πέντε-έξι δεκαετίες με την ανάπτυξη του αστικού ιστού της Αθήνας, όπου συγκεντρωνόταν ο μεγαλύτερος όγκος των πανεπιστημίων, ιδιωτικών σχολών και άλλων εκπαιδευτηρίων.
Οι φοιτητές που έφταναν από την επαρχία αναζητούσαν μικρούς χώρους με φτηνό ενοίκιο, ίσα ίσα για ένα φαγητό, έναν ύπνο και μελέτη.
Οι Αθηναίοι ιδιοκτήτες άρχισαν να εκμεταλλεύονται τότε τα δώματα στους τελευταίους ορόφους των πολυκατοικιών τους, τα οποία ενοικίαζαν σε φοιτητές και φοιτήτριες.
Πολλές από τις τελευταίες, ελλείψει οικονομικών πόρων, διέθεταν ωστόσο αρκετό επιχειρηματικό «πνεύμα», το οποίο και εκμεταλλεύονταν για τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσής τους: εκπορνευόμενες στους γύρω δρόμους της Νομικής και του Πολυτεχνείου, ψάρευαν πελάτες τους οποίους οδηγούσαν στα μικρά στούντιό τους, διασφαλίζοντας έτσι το πολυπόθητο επιπλέον χαρτζιλίκι.
Η συνέχεια της τελευταίας δεκαπενταετίας με την εισροή «λευκής σαρκός» από το ανατολικό μπλοκ είναι γνωστή:
Τόσο απλά, τόσο ταπεινά...