Ο Ντόναλντ Τραμπ διέταξε την αιφνιδιαστική αεροπορική επίθεση εναντίον τριών ιρανικών πυρηνικών εγκαταστάσεων το βράδυ του Σαββάτου, οδηγώντας τις ΗΠΑ σε ενεργό εμπλοκή στον πόλεμο Ισραήλ-Ιράν που διανύει τη δεύτερη εβδομάδα.
«Ολοκληρώσαμε με επιτυχία την επίθεση στα τρία πυρηνικά σημεία στο Ιράν - Φορντό, Νατάνζ και Ισφαχάν», δήλωσε χθες ο πρόεδρος Τραμπ στην πλατφόρμα Truth Social.
Η επέμβαση ήρθε λίγες ημέρες αφότου το Ιράν είχε προειδοποιήσει ότι οποιαδήποτε επίθεση από τις ΗΠΑ θα οδηγούσε σε «γενικευμένο πόλεμο».
Παρά τις επίσημες δηλώσεις του Πενταγώνου ότι ο σκοπός δεν είναι η αλλαγή καθεστώτος, ο πρόεδρος Τραμπ υπαινίχθηκε δημόσια αυτή την προοπτική.
Ανοιχτό το ενδεχόμενο αλλαγής καθεστώτος στο Ιράν
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ διερωτήθηκε τα ξημερώματα, «γιατί να μην υπάρξει αλλαγή καθεστώτος στο Ιράν», μετά τους αμερικανικούς βομβαρδισμούς σε τρεις πυρηνικές εγκαταστάσεις της χώρας.
Σε ανάρτησή του στην πλατφόρμα Truth Social, έγραψε πως «δεν είναι πολιτικά ορθή η χρήση του όρου ‘αλλαγή καθεστώτος’, αλλά αν το σημερινό ιρανικό καθεστώς είναι ανίκανο ΝΑ ΞΑΝΑΔΩΣΕΙ ΣΤΟ ΙΡΑΝ ΤΟ ΜΕΓΑΛΕΙΟ ΤΟΥ, γιατί να μην υπάρξει αλλαγή καθεστώτος; MIGA!!! (σ.σ. Make Iran Great Again)», παραφράζοντας το σλόγκαν του MAGA (Make America Great Again, «Να ξαναδώσουμε στην Αμερική το μεγαλείο της»).
Ακολούθως μέσω άλλης ανάρτησης στην ίδια πλατφόρμα, ιδιοκτησία του, ο πρόεδρος Τραμπ ενημέρωσε πως «οι σπουδαίοι πιλότοι των B-2 μόλις προσγειώθηκαν, με ασφάλεια, στο Μισούρι», ευχαριστώντας τους που έφεραν σε πέρας την αποστολή στο Ιράν.
Λίγο νωρίτερα, ο πρόεδρος των ΗΠΑ διαβεβαίωνε ότι η καταστροφή από τα «πλήγματα ακριβείας» στις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν είναι «μνημειώδης» και ότι «τους πήραμε την βόμβα από τα χέρια».
Τις πρώτες πρωινές ώρες ο Ντόναλντ Τραμπ επανέλαβε ότι οι ένοπλες δυνάμεις των ΗΠΑ προκάλεσαν «μνημειώδεις ζημιές» στις εγκαταστάσεις του προγράμματος πυρηνικής ενέργειας του Ιράν που βομβάρδισαν.
«Μνημειώδεις ζημιές υπέστησαν όλες οι πυρηνικές εγκαταστάσεις στο Ιράν, όπως δείχνουν δορυφορικές εικόνες. Απόλυτος αφανισμός είναι ο ακριβής όρος! Οι μεγαλύτερες ζημιές έλαβαν χώρα πολύ κάτω από το επίπεδο του εδάφους. Κατευθείαν στο στόχο», τόνισε ο Ρεπουμπλικάνος μεγιστάνας, προσθέτοντας τρία θαυμαστικά.
Ο Τραμπ έψαχνε αλλά δεν «έβρισκε» τον εξαφανισμένο Χαμενεΐ
Σύμφωνα με πηγές του Axios, ο Τραμπ ενέκρινε την επίθεση αφού απέτυχε η τελευταία διπλωματική απόπειρα επικοινωνίας με τον Ανώτατο Ηγέτη του Ιράν, Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ. Η πρόταση για ειρηνευτική συνάντηση μέσω Τουρκίας δεν καρποφόρησε, καθώς ο Χαμενεΐ φέρεται να είχε εξαφανιστεί υπό τον φόβο δολοφονίας του.
Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, η Τουρκία είχε προτείνει συνάντηση υψηλού επιπέδου μεταξύ Αμερικανών και Ιρανών αξιωματούχων την προηγούμενη εβδομάδα, στο πλαίσιο προσπάθειας αποκλιμάκωσης της έντασης και επίτευξης εκεχειρίας. Οι συνομιλίες λέγεται ότι περιλάμβαναν και προσωπική εμπλοκή του Ντόναλντ Τραμπ.
Ωστόσο, το μήνυμα που επρόκειτο να μεταφερθεί στον Χαμενεΐ δεν κατέστη δυνατό να του επιδοθεί, καθώς ο ηγέτης της Ισλαμικής Δημοκρατίας δεν ήταν διαθέσιμος για να εγκρίνει οποιαδήποτε συμφωνία. Η αδυναμία επίτευξης διπλωματικής λύσης και συμβιβασμού γύρω από το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν οδήγησε τελικά τον Τραμπ στην έγκριση αεροπορικών πληγμάτων κατά τριών πυρηνικών εγκαταστάσεων του Ιράν το περασμένο Σάββατο.
Πρώτη εμφάνιση Χαμενεΐ μετά τα αμερικανικά πλήγματα
Ο ανώτατος ηγέτης του Ιράν Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ έκανε την πρώτη του δήλωση μετά τον βομβαρδισμό των ΗΠΑ σε τρεις πυρηνικές εγκαταστάσεις.
Όπως ανέφερε στο Χ, «η τιμωρία συνεχίζεται» εναντίον του Ισραήλ – με νέες πυραυλικές επιθέσεις να πραγματοποιούνται κατά τη διάρκεια της νύχτας.
Ο ανώτατος ηγέτης του Ιράν έγραψε: «Ο σιωνιστής εχθρός έκανε ένα σοβαρό λάθος, διέπραξε ένα μεγάλο έγκλημα. Πρέπει να τιμωρηθεί και τιμωρείται. Τιμωρείται αυτή τη στιγμή».
Άνοδος των τιμών πετρελαίου μετά τους βομβαρδισμούς των ΗΠΑ στο Ιράν
Οι τιμές του πετρελαίου σημείωσαν τα ξημερώματα άλμα έως και 4% στις ασιατικές αγορές, έπειτα από αεροπορικές επιδρομές των ΗΠΑ στο Ιράν και τις απειλές της Τεχεράνης για αντίποινα.
Το WTI ανήλθε στα 75,71 δολάρια (+2,53%) και το Brent στα 78,97 δολάρια (+2,42%), με την τιμή του Brent να φτάνει προσωρινά και σε υψηλό 6μήνου, άνω των 81 δολαρίων.
Οι εξελίξεις αυξάνουν τις ανησυχίες για διαταραχές στην παγκόσμια προσφορά πετρελαίου.
Καταστροφές σε Φορντό, Νατάνζ και Ισφαχάν μετά τις εκτοξεύσεις των υπερσύγχρονων βομβών GBU-57
Η Διεθνής Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας (IAEA) επιβεβαίωσε τις επιθέσεις, με τον επικεφαλής Ραφαέλ Γκρόσι να σημειώνει ότι «κρατήρες είναι ορατοί στο Φορντό» λόγω της χρήσης διαπεραστικών βομβών από τις ΗΠΑ. Ωστόσο, το πραγματικό μέγεθος των ζημιών παραμένει αβέβαιο καθώς οι εγκαταστάσεις βρίσκονται σε τεράστιο υπόγειο βάθος.
Ο πρόεδρος Τραμπ από την πλευρά του, έκανε λόγο για «πλήρη καταστροφή» των εγκαταστάσεων στο Φορντό, ενώ σύμφωνα με την IAEA, ζημιές υπήρξαν και στις εγκαταστάσεις στο Ισφαχάν και τη Νατάνζ.
Το Ισραήλ «καθάρισε» τον εναέριο χώρο για τα αμερικανικά B-2 stealth bombers
Σημαντική υπήρξε η συμβολή του Ισραήλ, καθώς κατόπιν αιτήματος του Τραμπ, η ισραηλινή αεροπορία εξουδετέρωσε ιρανικές αντιαεροπορικές συστοιχίες και πυραυλικούς σταθμούς πριν από την αμερικανική επιχείρηση. Ακολούθως, τα αμερικανικά βομβαρδιστικά B-2 stealth εισέβαλαν στον ιρανικό εναέριο χώρο, συνοδευόμενα από μαχητικά.
Η επιχείρηση, με την κωδική ονομασία "Operation Midnight Hammer", διήρκεσε 37 ώρες, και οι βομβαρδισμοί πραγματοποιήθηκαν με την χρήση των πανίσχυρων GBU-57 «bunker busters».
Ανησυχία για ιρανικά αντίποινα -Προειδοποιήσεις για τρομοκρατικές ενέργειες στις ΗΠΑ
Το Υπουργείο Εσωτερικής Ασφάλειας των ΗΠΑ εξέδωσε προειδοποίηση για αυξημένο κίνδυνο τρομοκρατικών επιθέσεων εντός αμερικανικού εδάφους.
Η ανακοίνωση αναφέρει ότι υπάρχει πιθανότητα επιθέσεων από ιρανικούς πυρήνες ή υποστηρικτές του καθεστώτος ως απάντηση στα πλήγματα.
Οι αρχές σε Νέα Υόρκη και άλλες πολιτείες ενίσχυσαν τα μέτρα ασφαλείας σε δημόσιες υποδομές και μέσα μεταφοράς.
Το Ιράν απειλεί με κλείσιμο των Στενών του Ορμούζ
Το ιρανικό κοινοβούλιο ενέκρινε χθες πρόταση υπέρ του ενδεχόμενου κλεισίματος των Στενών του Ορμούζ, της πιο κρίσιμης ναυτιλιακής διόδου για το παγκόσμιο εμπόριο πετρελαίου και φυσικού αερίου.
Αν και η απόφαση δεν είναι τελική και εκκρεμεί η έγκριση από το Ανώτατο Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας του Ιράν, η απειλή έχει προκαλέσει διεθνή ανησυχία.
Περίπου το 20% της παγκόσμιας ροής πετρελαίου περνά από τα Στενά, και οποιαδήποτε διακοπή θα μπορούσε να έχει σοβαρές επιπτώσεις στις αγορές ενέργειας, τις εφοδιαστικές αλυσίδες και την οικονομική σταθερότητα παγκοσμίως.
Ιράν: Προειδοποιήσεις προς τις ΗΠΑ και επικείμενη συνάντηση Αραγτσί με Πούτιν
Σαφείς προειδοποιήσεις προς τις ΗΠΑ απηύθυνε χθες ο Ιρανός υπουργός Εξωτερικών, Αμπάς Αραγτσί, τονίζοντας ότι για την Τεχεράνη «όλες οι επιλογές είναι στο τραπέζι» προκειμένου να υπερασπιστεί το έθνος της. Παράλληλα, καταδίκασε τη «βάρβαρη στρατιωτική επιθετικότητα» των ΗΠΑ κατά του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν, κατηγορώντας την Ουάσιγκτον για παραβίαση του διεθνούς δικαίου και του Χάρτη του ΟΗΕ.
Ο Αραγτσί ανακοίνωσε επίσης ότι θα ταξιδέψει στη Μόσχα για να συναντηθεί με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν, τον οποίο χαρακτήρισε «φίλο», επισημαίνοντας πως η Τεχεράνη ενημερώνει συνεχώς τη Ρωσία για τις εξελίξεις στις διαπραγματεύσεις με τις ΗΠΑ. Παράλληλα, κατηγόρησε τον Αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ για παραπλάνηση και κλιμάκωση της έντασης, ζητώντας παρέμβαση του Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας.
Αυξάνεται ο βαθμός επιφυλακής για πλοία ΗΠΑ και Ισραήλ στην Ερυθρά Θάλασσα
Η επιχείρηση «Ασπίδες», που παρέχει ασφάλεια στη ναυσιπλοΐα στην Ερυθρά Θάλασσα, ανακοίνωσε αύξηση του βαθμού επιφυλακής σε «υψηλό» για πλοία αμερικανικών και ισραηλινών συμφερόντων από τις 22 Ιουνίου.
Η απόφαση αφορά τις θαλάσσιες περιοχές της Ερυθράς Θάλασσας, το Στενό του Μπαμπ Ελ Μαντέμπ και τον Κόλπο του Άντεν, με σύσταση προς τα συγκεκριμένα πλοία να αποφεύγουν τις διαδρομές κοντά στα χωρικά ύδατα της Υεμένης.
Ο κίνδυνος για πλοία άλλων συμφερόντων παραμένει χαμηλός, αλλά δεν αποκλείεται να υπάρξουν απρόοπτα. Η επιχείρηση συνεχίζει να παρέχει δωρεάν υπηρεσίες προστασίας και παρακολούθησης, ενώ το Κέντρο Θαλάσσιας Ασφάλειας Ινδικού Ωκεανού (MSCIO) παραμένει διαθέσιμο για οποιοδήποτε περιστατικό.
Αντιαμερικανικές διαδηλώσεις στο Ιράν -«Φάντασμα» ο Χαμενεΐ
Χιλιάδες Ιρανοί κατέκλυσαν τους δρόμους της Τεχεράνης την Κυριακή, φωνάζοντας συνθήματα κατά των ΗΠΑ, κρατώντας πανό όπως «Κάτω οι ΗΠΑ» και «Είμαστε έτοιμοι για τη μεγάλη μάχη».
Παρών σε μια από τις διαδηλώσεις ήταν και ο Ιρανός πρόεδρος Μασουντ Πεζεσκιάν.
Ο Ανώτατος Ηγέτης Χαμενεΐ, ωστόσο, δεν έχει εμφανιστεί δημόσια ή εκδώσει δήλωση μετά την επίθεση, ενισχύοντας τις φήμες για προβλήματα στην εσωτερική ηγεσία της χώρας.