Θα αποφασιστεί η έκβαση της πλέον πολύνεκρης σύρραξης στο ευρωπαϊκό έδαφος μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο στην Ευρώπη, 7.500 χιλιόμετρα από το Κίεβο;
Ντόναλντ Τραμπ και Βλαντίμιρ Πούτιν συναντώνται σήμερα στην αεροπορική βάση του Έλμεντορφ στο Άνκορατζ, στην Αλάσκα. Σε μια κατ' ιδίαν συνάντηση, ήδη ιστορική, προγραμματισμένη να αρχίσει γύρω στις 11:30 τοπική ώρα (22:30 ώρα Ελλάδος).
Αν για κάτι δεν είναι γνωστός ο Αμερικανός πρόεδρος είναι για την αίσθηση του μέτρου. Εντούτοις, προσπαθεί να μετριάσει τις προσδοκίες, παρά τον ισχυρισμό του ότι θα έθετε τέλος στον πόλεμο στην Ουκρανία την πρώτη μέρα της προεδρίας του.
«Δύο τα σενάρια για τη συνέχιση των συνομιλιών»
Ο 79χρονος Ρεπουμπλικάνος, που λέει πως θέλει να «βολιδοσκοπήσει» τον Ρώσο ομόλογό του, προεξόφλησε την Τετάρτη πως οι πιθανές εκβάσεις είναι δύο:
- Αν η συνάντηση πάει καλά, θα ακολουθήσει, «σχεδόν αμέσως», τριμερής σύνοδος του ιδίου, του Πούτιν και τον Ουκρανού ομολόγου τους Βολοντίμιρ Ζελένσκι, για να τερματιστεί ο πόλεμος που ξέσπασε τον Φεβρουάριο του 2022, με την εισβολή του ρωσικού στρατού.
- Όμως, αν η πρώτη συνάντηση που θα έχει από το 2019 πρόσωπο με πρόσωπο με τον επικεφαλής του Κρεμλίνου πάει άσχημα, ο μεγιστάνας διαμηνύει πως δεν θα υπάρξει «δεύτερη».
Οι Ευρωπαίοι προσπαθούσαν την Τετάρτη να επηρεάσουν τη διάθεση με την οποία ο Τραμπ, γνωστός για το πολύ ευμετάβλητο ταπεραμέντο του, θα συζητήσει με τον Πούτιν.
Η σύνοδος κορυφής προφανώς δεν είναι μια ειρηνευτική διάσκεψη. Και το βασικό ζήτημα για τον Ουκρανό πρόεδρο και τους Ευρωπαίους είναι να μην γίνει το Άνκορατζ ένα είδος Γιάλτας, η ιστορική σύνοδος κατά την οποία οι μεγάλες δυνάμεις οριοθέτησαν εδάφη και ζώνες επιρροής, όπως αυτή του Φεβρουαρίου 1945 μεταξύ των ΗΠΑ, του Ηνωμένου Βασιλείου και της Σοβιετικής Ένωσης.
Το παρελθόν
Τα ερωτήματα πολλά, αλλά αυτό που απασχολεί τους διεθνείς αναλυτές είναι ποιός Τραμπ θα εμφανιστεί σε αυτό το τετ-α-τετ: Η εκδοχή του σκληρού Τραμπ ή του μεγιστάνα ακινήτων που είχε προσπαθήσει στο παρελθόν να κερδίσει την εύνοια του πρώην πράκτορα της KGB.
Από κολακεία μέχρι εκνευρισμό αναμεμειγμένο με απογοήτευση, ακόμη και με προσβολές, ο Τραμπ δεν φείδεται σχολίων για τον Πούτιν από την έναρξη της δεύτερης προεδρικής του θητείας.
«Δεν ξέρω αν ο Πούτιν θέλει, ίσως όχι. (Αλλά) θα έπρεπε», δήλωσε την πρώτη ημέρα που ξαναμπήκε στον Λευκό Οίκο. «Πάντα είχα πολύ καλή σχέση με τον Πούτιν», είπε τότε.
Η κολακεία ήταν αμοιβαία: «Δεν είναι απλώς έξυπνος, είναι και πραγματιστής», δήλωσε ο Ρώσος ηγέτης στις 24 Ιανουαρίου.
Αλλά από τότε, η διάθεση του Τραμπ απέναντι στον Πούτιν αλλάζει διαρκώς. «Έχει ΤΡΕΛΑΘΕΙ τελείως!» έγραφε στα τέλη Μαΐου, μέχρι το «Δεν ενδιαφέρομαι πραγματικά να μιλήσω πλέον μαζί του», που είπε στη Σκωτία στις 28 Ιουλίου. Αλλά χθες, Πέμπτη απόγευμα, έδωσε 75% πιθανότητα επιτυχίας της συνάντησής του με τον Ρώσο ηγέτη.
Για τον Τραμπ, το δέλεαρ της σύναψης μιας συμφωνίας είναι ισχυρό. Έχει εμπλακεί σε μια ανοιχτή εκστρατεία για να λάβει το Νόμπελ Ειρήνης φέτος, επισημαίνοντας αυτά που παρουσιάζει ως διπλωματικές νίκες του, και έχει ανησυχήσει τους συμμάχους των ΗΠΑ με την προσμονή του για μια ειρηνευτική συμφωνία στην Ουκρανία.
Κατά τα φαίνομενα, όπως εκτιμάται, ο Τραμπ εμφανίζεται διχασμένος: Από τη μία πλευρά, ο πειρασμός να κάνει εντυπωσιακές ανακοινώσεις, αόριστες αν χρειαστεί, που θα του επιτρέψουν να παρουσιαστεί ως «ειρηνοποιός» και από την άλλη υπάρχει η επιθυμία να μη θεωρηθεί ως το «σκυλάκι» του Πούτιν -το ψευδώνυμο που του δόθηκε από αντιπάλους του μετά τη σύνοδο κορυφής στο Ελσίνκι το 2018. Τότε, η στάση Τραμπ ανησύχησε συμμάχους, προκαλώντας θύελλα αντιδράσεων και εντός των ΗΠΑ όταν ο Αμερικανός πρόεδρος πήρε το μέρος του Ρώσου ηγέτη και όχι των αμερικανικών υπηρεσιών πληροφοριών για ρωσική ανάμιξη στις προεδρικές αμερικανικές εκλογές του 2016.
Αν και ο Πούτιν αποδέχθηκε να συναντήσει κατ' ιδίαν τον Τραμπ, η Μόσχα τις τελευταίες μέρες τηρεί σιγή ιχθύος. Χθες, ο σύμβουλος του Κρεμλίνου Γιούρι Ουσακόφ δήλωσε πως ο Βλαντίμιρ Πούτιν και ο Ντόναλντ Τραμπ θα συζητήσουν για το «τεράστιο ανεκμετάλλευτο δυναμικό» των οικονομικών σχέσεων Ρωσίας-ΗΠΑ, όπως και για τις προοπτικές για τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία κατά τη συνάντησή τους στην Αλάσκα.
Ελπίδες, επιφυλάξεις και επιπτώσεις
Πολύ πιο λεπτό θα είναι το θέμα των πιθανών εδαφικών παραχωρήσεων, σε μια εποχή που ο ρωσικός στρατός κερδίζει έδαφος στην Ουκρανία. Η Μόσχα απαιτεί τέσσερις μερικώς κατεχόμενες περιοχές (Ντονέτσκ, Λουχάνσκ, Ζαπορίζια και Χερσώνα), εκτός από την Κριμαία, που προσαρτήθηκε το 2014 -απαιτήσεις απαράδεκτες για το Κίεβο. Ο Τραμπ υποσχέθηκε να μιλήσει στον Ζελένσκι και τους Ευρωπαίους μετά τη συνάντησή του με τον Πούτιν.
Η απάντηση θα μπορούσε να έχει βαθιές επιπτώσεις για τους Ευρωπαίους ηγέτες που ανησυχούν ότι η Ρωσία, εάν της επιτραπεί να απορροφήσει τμήματα της Ουκρανίας, θα είναι πιο επιθετική απέναντι σε συμμάχους του ΝΑΤΟ κοντά στη Ρωσία, όπως η Πολωνία, η Εσθονία, η Λιθουανία και η Λετονία.
Έχει ακόμη μεγαλύτερη σημασία για την Ουκρανία, η οποία χάνει έδαφος από τις ρωσικές δυνάμεις έπειτα από τρεισήμισι χρόνια σκληρών μαχών.
Παρατηρητές του Κρεμλίνου αναζητούν να δουν αν ο Τραμπ θα μαγευτεί ξανά από τον Πούτιν και θα επηρεαστεί από το επιχείρημά του ότι η Ρωσία έχει το δικαίωμα να κυριαρχεί στην Ουκρανία.
Η Ρωσία δεν έχει δώσει καμία ένδειξη ότι είναι διατεθειμένη να κάνει παραχωρήσεις.
Ο Πούτιν δήλωσε, χθες, ότι η αμερικανική κυβέρνηση καταβάλλει «ειλικρινείς προσπάθειες» για να επιλυθεί η σύγκρουση στην Ουκρανία και άφησε να εννοηθεί ότι η Μόσχα και η Ουάσινγκτον θα μπορούσαν να καταλήξουν σε συμφωνία για τον έλεγχο των πυρηνικών όπλων.
Όμως, την Πέμπτη το απόγευμα, το Κρεμλίνο θέλησε να υπενθυμίσει ότι θα ήταν μεγάλο λάθος να προβλέψει κανείς το αποτέλεσμα της συνόδου κορυφής. Ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ, δήλωσε ότι δεν υπάρχουν σχέδια για υπογραφή οποιουδήποτε εγγράφου μετά τη σύνοδο κορυφής.
Ο τόπος της συνόδου έχει και αυτός τους δικούς του συμβολισμούς. Η Αλάσκα πωλήθηκε από τη Ρωσία στις ΗΠΑ και η αεροπορική βάση του Έλμεντορφ στο Άνκορατζ έπαιξε σημαντικό ρόλο στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, αλλά η στρατηγική της σημασία κορυφώθηκε κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, ειδικά εν μέσω του αυξανόμενου ενδιαφέροντος για την Αρκτική.
«Ακόμα κι αν έπαιρνα τη Μόσχα και το Λένινγκραντ δωρεάν σε μια συμφωνία με τη Ρωσία, τα fake media θα έλεγαν ότι έκανα μια κακή συμφωνία», είπε πριν μέρες ο Τραμπ, εξοργισμένος με δημοσιεύματα αναφορικά με τη σύνοδο της Αλάσκας.
Το Λένινγκραντ, το όνομα που έδωσαν οι σοβιετικές αρχές στην πρώην ρωσική αυτοκρατορική πρωτεύουσα, επανήλθε σε Αγία Πετρούπολη το 1991, λίγο πριν από την επίσημη διάλυση της ΕΣΣΔ.
ΑΠΕ-ΜΠΕ