Με τον εφιάλτη του πολέμου να μην έχει τέλος στη Μέση Ανατολή, Ισραήλ και Ιράν συνεχίζουν για τέταρτη μέρα την ανταλλαγή σφοδρών επιθέσεων στην πλέον επικίνδυνη κλιμάκωση των τελευταίων ετών.
Είναι μια αναμέτρηση για την οποία οι δύο χώρες προετοιμάζονταν εδώ και δεκαετίες και με τον πρωθυπουργό του Ισραήλ, Μπέντζαμιν Νετανιάχου, να έχει δηλώσει την Παρασκευή ότι οι επιθέσεις στο Ιράν θα συνεχιστούν «για όσο χρειαστεί» και αξιωματούχους της χώρας του να λένε ότι θα απαιτηθούν τουλάχιστον δύο εβδομάδες για να αποδυναμωθεί το πυρηνικό πρόγραμμα και το πυραυλικό οπλοστάσιο της Τεχεράνης, ο πόλεμος φαίνεται ότι θα εξελιχθεί σε μια δοκιμασία αντοχής για τους δύο αντιπάλους.
Ακόμη κι έτσι, όπως σημειώνει ο Economist, το Ισραήλ ίσως χρειαστεί τελικά να αποτελειώσουν οι ΗΠΑ αυτό που εκείνο ξεκίνησε, πλήττοντας με διατρητικές βόμβες τις κρυμμένες στο ιρανικό υπέδαφος πυρηνικές εγκαταστάσεις.
Καθοριστικές οι επόμενες μέρες για το Ισραήλ
Τα επόμενα 24ωρα θα είναι καθοριστικά για το Ισραήλ, αφού αν δείξει ότι έχει καταφέρει σημαντικά πλήγματα, ίσως μπορέσει να εμπλέξει τις ΗΠΑ του Ντόναλντ Τραμπ στη διαμάχη, αλλά αν οι ζημιές στο πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν δεν είναι επαρκείς και εκτοξευθούν οι απώλειες, ο ένοικος του Λευκού Οίκου ίσως πιέσει για τον τερματισμό της σύρραξης προτού προλάβει το Τελ Αβίβ να πετύχει τους στόχους του. Και μια εσπευσμένη εκεχειρία θα άφηνε το καθεστώς των μουλάδων με ένα ισχυρό κίνητρο να αποκαταστήσει τάχιστα το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης.
Από τα χαράματα της Παρασκευής οι ισραηλινές δυνάμεις εξαπέλυσαν εκατοντάδες επιθέσεις, με το Ιράν να απαντά με μπαράζ βαλλιστικών πυραύλων και drones, που καταρρίφθηκαν στην πλειονότητά τους. Ο διακηρυγμένος στόχος του Ισραήλ είναι η εξάλειψη της «υπαρξιακής απειλής» που συνιστά για το ίδιο, όπως λέει, το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν και έχει πλήξει πρωτίστως τις κατοικίες Ιρανών στρατιωτικών αξιωματούχων, αρχηγεία και εκτοξευτές πυραύλων για να εξασφαλίσει την αεροπορική υπεροχή πάνω από το Ιράν.
Αλλά οι ζημιές που κατάφερε ως τώρα στις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν δείχνουν περιορισμένες και η υπόγεια μονάδα εμπλουτισμού ουρανίου στο Φορντό παραμένει ανέπαφη, καθώς το Ισραήλ πιθανώς δεν διαθέτει αρκετές πανίσχυρες διατρητικές βόμβες για να το καταστρέψει.
Τεστ αντοχής για Ισραήλ και Ιράν
Αν συνεχιστούν για άλλες δύο με τρεις εβδομάδες οι εκατέρωθεν επιθέσεις, θα δοκιμάσουν την αντοχή των δύο ορκισμένων εχθρών -που ήταν σύμμαχοι μέχρι που η Ισλαμική Επανάσταση ανέτρεψε το 1979 τον Σάχη. Το Ιράν διαθέτει ένα μεγάλο οπλοστάσιο, αφού η εγχώρια βιομηχανία του, που είχε αρχικά τη βοήθεια της Λιβύης και της Βόρειας Κορέας, είναι σε θέση να κατασκευάζει ετησίως χιλιάδες πυραύλους, αλλά και ένα πυρηνικό πρόγραμμα, που ξεκίνησε τη δεκαετία του 2000 με βαθιά θαμμένες στο υπέδαφός του εγκαταστάσεις εμπλουτισμού ουρανίου.
Το Ισραήλ, πάλι, ανέπτυξε συστήματα αντιπυραυλικής άμυνας και προμηθεύτηκε από τις ΗΠΑ δεκάδες πολεμικά αεροσκάφη, που τροποποιήθηκαν για να διαθέτουν πρόσθετες δεξαμενές καυσίμων και ηλεκτρονικά συστήματα πολέμου, ώστε να μπορούν να εξαπολύουν πλήγματα σε μεγάλες αποστάσεις. Παράλληλα το Ισραήλ επιτάσσει να διαθέτουν όλες οι νέες κατοικίες στα εδάφη του τουλάχιστον ένα δωμάτιο-ενισχυμένο καταφύγιο.
Ιράν και Ισραήλ χρησιμοποιούν τώρα αυτά τα οπλοστάσια σπέρνοντας θάνατο και καταστροφή. Η αντοχή του Ισραήλ, όπως σημειώνει το άρθρο, εξαρτάται εν μέρει από την άμυνα των εδαφών του καθώς τα δύο πρώτα 24ωρα της σύρραξης δέχθηκε επιθέσεις με περίπου 300 ιρανικούς πυραύλους και drones, που αναχαίτισε στην πλειονότητά τους με τη βοήθεια και αμερικανικών δυνάμεων, αλλά όσοι διαπέρασαν την ασπίδα του προκάλεσαν τον θάνατο τουλάχιστον 23 ανθρώπων, κατέστρεψαν δεκάδες κτίρια και προκάλεσαν ζημιές στο βασικό στρατιωτικό αρχηγείο στο Τελ Αβίβ και σε ένα διυλιστήριο στη Χάιφα.
Το οικονομικό βάρος των πολεμικών επιχειρήσεων για το Ισραήλ
Αν και οι υλικές ζημιές είναι λιγότερες απ’ ό,τι αναμενόταν για το Ισραήλ, το οικονομικό βάρος των πολεμικών επιχειρήσεων από την 7η Οκτωβρίου του 2023 είναι τεράστιο, καθώς είχε πλησιάσει τα 85 δισ. δολάρια πριν ακόμη ξεκινήσει η σύρραξη με το Ιράν.
Σύμφωνα με οικονομικό σύμβουλο της κυβέρνησης Νετανιάχου, μόνον το κόστος καυσίμων και πυρομαχικών για τις επιχειρήσεις κατά του Ιράν ανέρχεται σε 300 εκατ. δολάρια την ημέρα.
Και πολλά τώρα για το Ισραήλ θα εξαρτηθούν από το αν θα καταφέρει να εξαλείψει την απειλή των ιρανικών εκτοξευτών πυραύλων, προτού «ξεμείνει» το ίδιο από αναχαιτιστικούς πυραύλους.
Το φορτίο για το Ιράν
Σύμφωνα με τις ισραηλινές υπηρεσίες πληροφοριών, όταν ξέσπασε τα χαράματα της Παρασκευής ο πόλεμος, το Ιράν διέθετε κάπου 2.000 πυραύλους ικανούς να πλήξουν στόχους στο Ισραήλ και πολλοί εξ αυτών έχουν ήδη καταστραφεί ή εκτοξευτεί, αν και η Τεχεράνη σχεδόν σίγουρα διαθέτει κρυμμένα σε υπόγειες βάσεις ικανά αποθέματα για να συνεχίσει το μπαράζ κατά του Ισραήλ κάθε νύχτα και πιθανώς να καταφέρει ένα εντυπωσιακό χτύπημα είτε καταστρέφοντας έναν στρατηγικό στόχο ή προκαλώντας μαζικές απώλειες αμάχων.
Αλλά οι δικές του απώλειες θα είναι χειρότερες, καθώς επίκειται η σταδιακή καταστροφή του μεγαλύτερου μέρους των πυραυλικών του δυνατοτήτων και των πυρηνικών του υποδομών, αλλά και εκείνων της ενέργειας, που ίσως υποχρεώσουν, όπως ελπίζει η ισραηλινή ηγεσία, το λαβωμένο καθεστώς των μουλάδων να διαπραγματευτεί μια συμφωνία με τον Τραμπ για την εξάλειψη του πυρηνικού και πυραυλικού του προγράμματος, ειδικά αν ξεσπάσει εσωτερική αναταραχή, που θα το απειλήσει με ανατροπή.
Αλλά οι ελπίδες αυτές των Ισραηλινών για συνθηκολόγηση του Ιράν ή αλλαγή ηγεσίας στην Τεχεράνη ίσως να είναι ανεδαφικές, αφού σύμφωνα με τον Ραζ Ζίμτ του ισραηλινού Εθνικού Ινστιτούτου Στρατηγικών Μελετών, «η επιβίωση του καθεστώτος είναι ύψιστη προτεραιότητα» για τον αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, που θεωρεί ταυτόχρονα «τις πυρηνικές δυνατότητες του Ιράν και ειδικά τον εμπλουτισμού ουρανίου ως ακρογωνιαίο λίθο για αυτή την επιβίωση».
Θα εμπλακούν οι ΗΠΑ;
Αν δεν πετάξει λευκή πετσέτα το Ιράν, ή δεν ανατραπεί το καθεστώς, οι ισραηλινές επιθέσεις θα έχουν νόημα μόνον αν καταφέρουν να καθυστερήσουν για χρόνια το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης. Όπως σημειώνει ο Άμος Γιάντλιν, πρώην επικεφαλής της ισραηλινής στρατιωτικής υπηρεσίας πληροφοριών, «το Ιράν δεν μπορεί να νικήσει το Ισραήλ, αλλά ούτε και το Ισραήλ διαθέτει μάλλον τις δυνατότητες πλήρους καταστροφής του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος».
Και παραμένει ασαφές κατά πόσον θα εμπλακούν στη σύγκρουση οι ΗΠΑ, που διαθέτουν τις αναγκαίες διατρητικές βόμβες. «Δεν εμπλεκόμαστε. Είναι πιθανό να εμπλακούμε. Αλλά αυτή τη στιγμή δεν εμπλεκόμαστε», δήλωσε χθες ο Ντόναλντ Τραμπ.
Δεν αποκλείεται, ως εκ τούτου, το Ισραήλ να εξασφαλίσει αμερικανική στρατιωτική βοήθεια, ειδάλλως θα πρέπει να βρει άλλον τρόπο για να τελειώσει τον πόλεμο που ξεκίνησε. «Χρειαζόμαστε και μια στρατηγική διπλωματικής εξόδου», λέει ο Γιάντλιν, σημειώνοντας με νόημα: «Και ο Νετανιάχου δεν έχει δείξει ικανός να χαράσσει τέτοιες».