Ως ένδειξη πανικού και απόγνωσης στην Άγκυρα χαρακτηρίζει η Tagesspiegel το γεγονός ότι ο Ταγίπ Ερντογάν «τουλάχιστον προσωρινά θέλει να βάλει στον πάγο τη συμφωνία Τουρκίας -ΕΕ», και να ανοίξει τα σύνορα της χώρας του για τους πρόσφυγες.
Ένας πανικός, όπως λέει η γερμανική εφημερίδα, που εξηγείται από το γεγονός ότι η Τουρκία βρίσκεται ενώπιον μιας καταστροφής στον πόλεμο της Συρίας και θέλει να κινητοποιήσει τη Δύση να παρέμβει.
Τρεις μέρες «ελευθέρας» από την Τουρκία στους πρόσφυγες να φύγουν για την Ευρώπη
Η ανταποκρίτρια της εφημερίδας του Βερολίνου πήγε το πρωί σε κεντρική αρτηρία της Κωνσταντινούπολης, τη Vatan Caddesi, κοντά στον αυτοκινητόδρομο που οδηγεί στα δυτικά σύνορα της Τουρκίας, όπου έχουν συγκεντρωθεί πολλά λεωφορεία για να μεταφέρουν πρόσφυγες στην Αδριανούπολη. «Ακούσαμε για τα λεωφορεία και ήλθαμε», είπε ένας 27χρονος φοιτητής Ιατρικής από το Χαλέπι, που έφθασε στο σημείο με τη γυναίκα του και τα δύο παιδιά του, ηλικίας τριών κιαι έξι ετών. Οι γονείς της γυναίκας του ζουν στη Στουτγάρδη και εκεί θέλει να πάει ο Ανάς με την οικογένειά του.
Το ταξίδι μέχρι την Αδριανούπολη στοιχίζει 100 δολάρια κατ’ άτομο. Κι όπως γράφει η Tagesspiegel «το γεγονός ότι ο Ανάς κι οι δικοί του βρίσκονται στο λεωφορείο έχει άμεση σχέση με τις βαριές απώλειες της Τουρκίας στην Ιντλίμπ της Συρίας. Η Τουρκία είχε δεσμευτεί βάσει της συμφωνίας που σύναψε το 2016 με την ΕΕ να εμποδίσει τους Σύριους πρόσφυγες να φύγουν προς την Ευρώπη. Αλλά τώρα, όπως αναφέρουν τουρκικά ΜΜΕ, οι πρόσφυγες θα έχουν επί τρεις μέρες το ελεύθερο να φύγουν για τη Δύση. Οι Σύριοι που συγκεντρώθηκαν στη Vatan Caddesi είπαν ότι άκουσαν για 24ωρη προθεσμία (…) Σύριοι ακτιβιστές λένε ότι ναύλωσαν μόνοι τους τα λεωφορεία.
Ήδη, έφθασαν τη νύχτα οι πρώτοι πρόσφυγες στο μεθοριακό πέρασμα στην Αδριανούπολη, χωρίς να επέμβουν οι Τούρκοι συνοροφύλακες. Ανάλογες σκηνές εκτυλίσσονται και στις δυτικές Ακτές της Τουρκίας, όπου πρόσφυγες προσπαθούν με βάρκες να περάσουν στα ελληνικά νησιά.
Ενδείξεις απόγνωσης στην τουρκική κυβέρνηση
Ο Ερντογάν είχε απειλήσει πολλές φορές τους περασμένους μήνες ότι θα ανοίξει τις πύλες και θα στείλει πρόσφυγες στην Ευρώπη, θυμίζει η Tagesspiegel. «Μέχρι τώρα η τουρκική κυβέρνηση τηρούσε τη συμφωνία με την ΕΕ, κυρίως επειδή η χώρα θα μπορούσε να εξελιχθεί σε μαγνήτη για εκατομμύρια ανθρώπους από την κεντρική Ασία, τη Μέση Ανατολή και την Αφρική, αν κατήγγειλε τη συμφωνία. Το γεγονός ότι Ερντογάν θέλει τώρα, τουλάχιστον προσωρινά, να βάλει στον πάγο τη συμφωνία είναι ένδειξη πανικού και απόγνωσης στην Άγκυρα, καθώς η Τουρκία βρίσκεται ενώπιον μιας καταστροφής στον πόλεμο της Συρίας και θέλει να κινητοποιήσει τη Δύση και μέσω ΝΑΤΟ να επέμβει.»
Όπως θυμίζει η γερμανική εφημερίδα από την αρχή του μήνα 50 Τούρκοι στρατιώτες έχουν σκοτωθεί στην Ιντλίμπ. Και σημειώνει: «Η πολιτική του Ερντογάν στη Συρία έχει καταρρεύσει. Είχε στείλει τον τουρκικό στρατό στην Ιντλίμπ για να προστατέψει τους συμμάχους της Άγκυρας αντάρτες στο τελευταίο προπύργιο των ανταρτών στη Συρία από την προέλαση του συριακού στρατού και να αποτρέψει ένα νέο κύμα περίπου ενός εκατομμυρίου προσφύγων από την επαρχία αυτή. Ταυτόχρονα ο Ερντογάν θέλει με τη στρατιωτική επέμβαση να εξασφαλίσει διά της βίας για την Τουρκία το δικαίωμα να μετέχει στη λήψη των αποφάσεων για το μέλλον της Συρίας (…) Ο θάνατος των 33 Τούρκων στρατιωτών ανατρέπει τα σχέδια του Ερντογάν. Η Ρωσία έχει αεροπορική υπεροχή στην Ιντλίμπ και θέλει να αποφύγει μια αντιπαράθεση με την Τουρκία. Το ρωσικό υπουργείο Άμυνας είπε σήμερα ότι οι στρατιώτες που σκοτώθηκαν στην αεροπορική επίθεση των συριακών δυνάμεων ήταν μαζί με τρομοκράτες, όπως χαρακτηρίζουν Μόσχα και Δαμασκός τους συμμάχους της Άγκυρας αντάρτες. (…) το Κρεμλίνο θέλει να τερματίσει τον πόλεμο της Συρίας με μια επιτυχία του Άσαντ στην Ιντλίμπ και πλέον δεν λαμβάνει υπόψη του την Τουρκία. Η Ρωσία θέλει να διώξει την Τουρκία από τη Συρία, έγραψε ο σύμβουλος του Ερντογάν σε θέματα εξωτερικής πολιτικής, Μπουρχανετίν Ντουράν στη Sabah.
Έτσι, στριμωγμένη τώρα η Τουρκία παίζει το χαρτί των προσφύγων, προσπαθώντας να αποσπάσει τη βοήθεια των δυτικών εταίρων της, που είχε εκνευρίσει τα τελευταία χρόνια, μεταξύ άλλων και με την αγορά των S-400. Αν θα τα καταφέρει μένει να το δούμε», καταλήγει το δημοσίευμα.
Αναλύτρια Sciences Po: Ο Ερντογάν με την πλάτη στον τοίχο στη Συρία
Ο πρόεδρος της Τουρκίας Ταγίπ Ερντογάν βρίσκεται σήμερα με την πλάτη στον τοίχο στη Συρία μετά τον θάνατο 33 Τούρκων στρατιωτών στην επαρχία του Ιντλίμπ, όπου θα βρεθεί σε δυσκολία να ανατρέψει μία ισορροπία δυνάμεων ευνοϊκή για το καθεστώς της Δαμασκού και προστατευόμενο της Ρωσίας.
Αν και η Αγκυρα εξαπέλυσε αιματηρή αντεπίθεση κατά των δυνάμεων του καθεστώτος του Μπασάρ αλ Ασαντ, κινδυνεύει να ηττηθεί αν εμπλακεί σε μία μακροχρόνια κλιμάκωση, αφού δεν θα μπορεί να υπολογίζει σε αποφασιστική δυτική υποστήριξη.
Σε μία προσπάθεια να εξασφαλίσει περισσότερη υποστήριξη εκ μέρους της Ευρωπαϊκής Ενωσης απέναντι στον ισχυρό σύμμαχο της Δαμασκού, ο Ερντογάν επιστράτευσε για μία ακόμη φορά το χαρτί των προσφύγων. Η Αγκυρα ανακοίνωσε ότι δεν θα σταματά πλέον τους μεταναστεύοντες που θέλουν να περάσουν από την Τουρκία στην Ευρώπη, επαναφέροντας το φάσμα της προσφυγικής κρίσης του 2015.
«Η Τουρκία δεν διαθέτει ούτε τα στρατιωτικά μέσα, ούτε τους ανθρώπινους πόρους για να συνεχίσει την κλιμάκωση στο Ιντλίμπ», εκτιμά η Τζάνα Τζαμπούρ, ειδική για την Τουρκία στην Sciences Po στο Παρίσι.
Εκτός της στρατιωτικής διάστασης, ο Ερντογάν θα πρέπει, σύμφωνα με την αναλύτρια, να λάβει υπ'όψιν του την κοινή γνώμη στην Τουρκία, «η οποία κινδυνεύει να στραφεί εναντίον του, εάν αυξηθεί ο αριθμός των σκοτωμένων τούρκων στρατιωτών στην Συρία».
«Η απειλή του ανοίγματος των συνόρων της Ευρώπης στους πρόσφυγες αποτελεί ένα πολύ αποτελεσματικό μέσον για να ασκήσει πίεση επί της Ευρωπαϊκής Ενωσης, για την οποία ένα επιπλέον κύμα προσφύγων συνιστά εφιαλτικό σενάριο», λέει η Τζάνα Τζαμπούρ.
Η πρόσφατη πολεμική κλιμάκωση στο Ιντλίμπ, τελευταίο προπύργιο υπό τον έλεγχο των φιλότουρκων ανταρτών και των τζιχαντιστών στην Συρία, διέρρηξε την συμφωνία ανάμεσα στην Αγκυρα και την Μόσχα, που συνεργάζονταν στενά από το 2016 για τον τερματισμό των συγκρούσεων στην Συρία παρά τα διαφορετικά τους συμφέροντα.
Καμία «ευνοϊκή επιλογή»
Αφού ζήτησε, ματαίως, μέχρι στιγμής, την ανάπτυξη στο έδαφός της του αμερικανικού αντιαεροπορικού συστήματος Patriot, η Τουρκία κάλεσε σήμερα την διεθνή κοινότητα να δημιουργήσει μία ζώνη αεροπορικού αποκλεισμού στην βορειοδυτική Συρία για να εμποδισθούν τα αεροσκάφη του καθεστώτος της Δαμασκού και της Ρωσίας να πραγματοποιούν επιδρομές.
Οι εκπρόσωποι των χωρών μελών του ΝΑΤΟ συνήλθαν εκτάκτως σήμερα, κατόπιν αιτήματος της Τουρκίας, βάσει του άρθρου 4 της Συνθήκης, το οποίο μπορεί να επικαλεσθεί χώρα μέλος της Ατλαντικής Συμμαχίας που θεωρεί ότι «απειλείται η εδαφική του ακεραιότητα, η πολιτική του ανεξαρτησία και η ασφάλειά του».
Όμως, μετά το τέλος της συνεδρίασης, τα μέλη της Συμμαχίας δεν ανακοίνωσαν κανένα συγκεκριμένο μέτρο, αρκούμενα στην έκφραση της αλληλεγγύης τους προς την Τουρκία.
Σύμφωνα με τον Σινάν Ουλγκέν, διευθυντή του κέντρου Edam στην Κωνσταντινούπολη, η Τουρκία δεν έχει πολλές πιθανότητες να εξασφαλίσει την στρατιωτική στήριξη του ΝΑΤΟ, κυρίως αφού η Αγκυρα έθεσε εαυτήν με την πλάτη στον τοίχο με την προσέγγισή της με την Μόσχα και την αγορά του ρωσικού αντιαεροπορικού συστήματος S-400.
Ο αναλυτής θεωρεί ότι η Τουρκία δεν έχει στην διάθεσή της καμία «ευνοϊκή επιλογή» στην Συρία, τονίζοντας ότι τα πλήγματα του συριακού καθεστώτος χθες «εξέθεσαν τον ευάλωτο χαρακτήρα της τουρκικής θέσης, ελλείψει υπεροχής στον αέρα».
«Με άλλα λόγια, οι τουρκικές δυνάμεις είναι εκτεθειμένες σε αεροπορικά πλήγματα σαν αυτά που πραγματοποιήθηκαν χθες».
Στην συγκυρία αυτή, η Τουρκία θα μπορούσε, σύμφωνα με τον Σινάν Ουλγκέν, να αναγκασθεί να δεχθεί μία διευθέτηση με την Ρωσία, μόνο και μόνο για να διατηρήσει τον έλεγχο μίας «μικρής ζώνης κατά μήκος των τουρκικών συνόρων, στην οποία θα στοιβαχθούν οι τουρκικές στρατιωτικές δυνάμεις και περί το ένα εκατομμύριο σύροι πρόσφυγες».
«Ο Ερντογάν βρίσκεται αντιμέτωπος με εξαιρετικά δύσκολες επιλογές, που ενέχουν όλους τους μεγάλους κινδύνους», θεωρεί Γεζίντ Σαγίγκ, ερευνητής του Carnegie Middle East Center. «Δεν μπορεί να μην απαντήσει στις απευθείας επιθέσεις του καθεστώτος, αλλά οφείλει ταυτόχρονα να αποφύγει να προχωρήσει στην κλιμάκωση».
Αν και «θεαματική», η παρούσα κλιμάκωση «αποτελεί πιθανότατα μία τακτική διαπραγματεύσεων υψηλού ρίσκου, που θα καταλήξει σε μία νέα ρωσοτουρκική συνεννόηση για το θέμα του Ιντλίμπ», λέει ο αναλυτής.
«Εν συντομία, δεν πιστεύω ότι θα υπάρξει ολοκληρωτικός πόλεμος, ούτε ότι θα υπάρξει εκ νέου προσέγγιση της Τουρκίας με το ΝΑΤΟ», καταλήγει.