Πιθανά σημάδια αρχαίας μικροσκοπικής ζωής στον Άρη ενδέχεται να περιέχουν βράχοι, που ανακάλυψε στην κοίτη ξερού ποταμού το ρομποτικό όχημα Perseverance της NASA στον Κόκκινο Πλανήτη.
Όπως δήλωσαν χθες Τετάρτη οι επιστήμονες απαιτείται εις βάθος ανάλυση -ιδανικά σε εργαστήρια στη Γη - του δείγματος που συνέλεξε από το σημείο αυτό του Άρη το Perseverance, πριν καταλήξουν σε τελικά συμπεράσματα.
Η επικεφαλής της επιστημονικής αποστολής της NASA, δρ Νίκι Φοξ, αν και παραδέχθηκε ότι η η τελευταία ανάλυση «σίγουρα δεν είναι η τελική απάντηση», δήλωσε ότι είναι «το πιο κοντινό που έχουμε φτάσει στην ανακάλυψη αρχαίας ζωής στον Άρη».
Το ρόβερ της NASA, που εξερευνά από το 2021 τον Άρη, φέρει ένα τρυπάνι για να διαπερνά βράχους και σωλήνες για να συγκρατεί τα δείγματα που συλλέχθηκαν από μέρη που κρίθηκαν ως καταλληλότερα για να φιλοξενήσουν ζωή πριν από δισεκατομμύρια χρόνια στον Κόκκινο Πλανήτη.
Τα δείγματα περιμένουν την ανάκτησή τους στη Γη — ένα φιλόδοξο σχέδιο που έχει ανασταλεί καθώς η NASA αναζητά φθηνότερες και ταχύτερες επιλογές.
Η «συναρπαστική ανακάλυψη» στον Άρη
Αν και έκαναν λόγο για «συναρπαστική ανακάλυψη» στον Άρη δύο επιστήμονες που δεν συμμετείχαν στη μελέτη — η Τζάνις Μπίσοπ του Ινστιτούτου SETI και ο Μάριο Παρέντε του Πανεπιστημίου Amherst της Μασαχουσέτης— έσπευσαν να επισημάνουν ότι μη βιολογικές διεργασίες θα μπορούσαν να είναι υπεύθυνες για τα ανόργανα συστατικά που συνδέονται στη Γη με μικροβιακή δραστηριότητα -όπως οι ορυκτές ενώσεις vivianite και greigite – αλλά και για τα «λεοπάρ» μοτίβα που θυμίζουν τα ίχνη μικροοργανισμών σε πετρώματα του πλανήτη μας.
«Αυτός είναι εν μέρει ο λόγος για τον οποίο δεν μπορούμε να φτάσουμε στο σημείο να πούμε, "Α-χα, αυτό είναι μια θετική απόδειξη για την ύπαρξη ζωής«, δήλωσε στο Associated Press ο επικεφαλής ερευνητής Τζόελ Χούροβιτς του Πανεπιστημίου Stony Brook. «Το μόνο που μπορούμε να πούμε είναι ότι η μικροβιακή ζωή μία από τις πιθανές εξηγήσεις, αλλά θα μπορούσαν να υπάρχουν και άλλοι τρόποι για να δημιουργηθεί αυτό το σύνολο χαρακτηριστικών που βλέπουμε».
Πώς δημιουργήθηκαν οι «λεοπάρ κηλίδες»
Το δείγμα, που συλλέχθηκε το περασμένο καλοκαίρι, προέρχεται από κοκκινωπούς, πλούσιους σε άργιλο λασπόλιθους στην κοιλάδα Neretva του Άρη, ένα ποτάμιο κανάλι που κάποτε μετέφερε νερό στον κρατήρα Jezero. Αυτή η προεξοχή ιζηματογενών πετρωμάτων, γνωστή ως σχηματισμός Bright Angel, ερευνήθηκε από τα επιστημονικά όργανα του Perseverance πριν συλλέξει το δείγμα το τρυπάνι του ρόβερ.
Μαζί με οργανικό άνθρακα, ένα δομικό στοιχείο της ζωής, ο Χούροβιτς και η ομάδα του βρήκαν μικροσκοπικές κηλίδες, που ονομάστηκαν «σπόροι παπαρούνας» και «λεοπάρ κηλίδες», οι οποίες ήταν εμπλουτισμένες με φωσφορικό σίδηρο και σουλφίδιο σιδήρου. Στη Γη, αυτές οι χημικές ενώσεις είναι τα υποπροϊόντα από την κατανάλωση οργανικής ύλης από μικροοργανισμούς.
«Δεν υπάρχουν στοιχεία μικροβίων στον Άρη σήμερα, αλλά αν υπήρχαν στον αρχαίο Άρη, θα μπορούσαν -και αυτά - να έχουν μειώσει τα θειικά ορυκτά για να σχηματίσουν σουλφίδια σε μια τέτοια λίμνη στον κρατήρα Jezero», έγραψαν οι Μπίσοπ και Παρέντε σε συνοδευτικό άρθρο στην επιθεώρηση Nature.
Εν αναμονή των δειγμάτων από τον Κόκκινο Πλανήτη
Στοιχεία για την ύπαρξη ζωής στον Άρη σήμερα δεν υπάρχουν, αλλά η NASA εδώ και δεκαετίες έχει στείλει διαστημικά σκάφη στον Κόκκινο Πλανήτη αναζητώντας υδάτινα αρχαία περιβάλλοντα, που θα μπορούσαν να έχουν υποστηρίξει τη ζωή στο παρελθόν.
Όταν ξεκίνησε την αποστολή του το Perseverance προ πενταετίας, η NASA υπολόγιζε ότι τα συλλεχθέντα δείγματα θα επέστρεφαν στη Γη στις αρχές της δεκαετίας του 2030. Αλλά αυτή η ημερομηνία μετατέθηκε στη δεκαετία του 2040, καθώς το κόστος εκτοξεύτηκε στα 11 δισεκατομμύρια δολάρια, καθυστερώντας την προσπάθεια ανάκτησης των δειγμάτων.
Μέχρι να μεταφερθούν τα δείγματα από τον Άρη στη Γη με ρομποτικά διαστημόπλοια ή αστροναύτες, οι επιστήμονες θα πρέπει να βασίζονται σε γήινους αντικαταστάτες και εργαστηριακά πειράματα για να αξιολογήσουν τις πιθανότητες να υπήρχε ζωή στον Άρη στο παρελθόν, σύμφωνα με τον Χούροβιτς.
Ο υπηρεσιακός διευθυντής της NASA, Σον Ντάφι, δήλωσε ότι οι προϋπολογισμοί και το χρονοδιάγραμμα θα καθορίσουν τι θα κάνει η υπηρεσία για την επεξεργασία των δειγμάτων, ενώ άφησε ανοικτό το ενδεχόμενο αποστολής εξελιγμένου εξοπλισμού στον Άρη για την ανάλυση των δειγμάτων στον κόκκινο πλανήτη. «Όλες οι επιλογές είναι στο τραπέζι», τόνισε.