«Οι πολίτες δεν θα πρέπει να ανησυχούν, αλλά θα πρέπει να επαγρυπνούν και να είναι σωστά ενημερωμένοι, ώστε όταν εμφανίσουν ύποπτα συμπτώματα να απευθύνονται στον γιατρό», δηλώνει στο iefimerida.gr η κυρία Θεοδώρα Ψαλτοπούλου.
Αναφερόμενη στα περιστατικά στρεπτόκοκκου στη χώρα μας και ειδικότερα στον θάνατο ενός 5χρονου παιδιού από στρεπτοκοκκική λοίμωξη, πριν λίγες μέρες, στη Θεσσαλονίκη, η καθηγήτρια Επιδημιολογίας και Προληπτικής Ιατρικής του ΕΚΠΑ εξηγεί ότι «αυτά τα περιστατικά συμβαίνουν πολύ σπάνια. Συνήθως βαρύτερη νόσηση έχουμε στα παιδιά, στα άτομα τρίτης ηλικίας και στους ανοσοκατεσταλμένους. Σπανίως όμως και ένας υγιής άνθρωπος μπορεί να κινδυνεύσει από τη διεισδυτική μορφή της νόσου που προσβάλλει ζωτικά όργανα», εξηγεί.
Τα ύποπτα συμπτώματα που πρέπει να μας οδηγήσουν στον γιατρό
Τα συμπτώματα που πρέπει να μας ανησυχήσουν είναι ο πυρετός με ρίγος, ο έντονος πονόλαιμος, η κατάπτωση και ο εμετός.
«Σ’ αυτή την περίπτωση θα πρέπει να απευθυνόμαστε άμεσα στον παιδίατρο ή στον παθολόγο για να λαμβάνουμε εγκαίρως τη σωστή θεραπεία, όπως αντιβιοτικά. Ας είμαστε λίγο παραπάνω ευαισθητοποιημένοι», τονίζει η καθηγήτρια του ΕΚΠΑ.
Όσον αφορά τα προληπτικά μέτρα, υπογραμμίζει τη σημασία της απολύμανσης και του σωστού αερισμού των χώρων, ενώ επισημαίνει την ανάγκη αποφυγής του συγχρωτισμού. Ο στρεπτόκοκκος μεταδίδεται μέσω αναπνευστικών σταγονιδίων, δερματικών επαφών και μέσω αντικειμένων. Γι’ αυτό στην ύπαρξη κρούσματος απαιτείται απομόνωση του περαστικού και πιθανόν -κατόπιν οδηγίας του γιατρού- λήψη χημειοπροφύλαξης από τα κοντινά άτομα.
Για την απόφαση να κλείσουν σχολεία, η κυρία Ψαλτοπούλου δηλώνει: «Εμείς λέμε ιατρικά ότι χρειάζεται απολύμανση και απομόνωση των περιστατικών που νοσούν, καθώς και μείωση του συγχρωτισμού στα τμήματα όπου έχει υπάρξει περιστατικό. Από εκεί και πέρα, είναι θέμα της πολιτείας να αποφασίζει σε κάθε περίπτωση».
«Υπερβολικό μέτρο» χαρακτηρίζει το κλείσιμο των σχολείων ο ΕΟΔΥ
Σημειώνεται ότι ο Εθνικός Οργανισμός Δημόσιας Υγείας, διά του προέδρου του Χρήστου Χατζηχριστοδούλου, χαρακτήρισε υπερβολικό το μέτρο κλεισίματος των σχολείων που λαμβάνεται από ορισμένους δήμους, καλώντας σε αυτοσυγκράτηση.
Ο ΕΟΔΥ σημειώνει ότι το πρώτο που πρέπει να γίνει όταν εμφανίζεται ένα κρούσμα είναι να παραμείνει το παιδί στο σπίτι για τουλάχιστον 24 ώρες αφότου ξεκινήσει αντιβίωση. Στη συνέχεια μπορεί να επιστρέψει στο σχολείο. Παράλληλα, απαιτούνται μέτρα ατομικής υγιεινής, όπως τακτικό πλύσιμο χεριών, αποφυγή κοινής χρήσης αντικειμένων (π.χ. παγούρια) και αυξημένος καθαρισμός των αιθουσών.
Σύμφωνα με το δίκτυο καταγραφής για τις σοβαρές (διεισδυτικές) μορφές του στρεπτόκοκκου που έχει στήσει ο ΕΟΔΥ, το 2023 είχαμε 90 κρούσματα, το 2024 μειώθηκαν σε 68 και μέχρι τις 22/5 του 2025 έχουμε περίπου 24 σοβαρά κρούσματα. Η θνησιμότητα του διεισδυτικού στρεπτόκοκκου είναι υψηλή, περίπου 25%. Ταυτόχρονα, όμως, υπάρχουν εκατοντάδες άλλα κρούσματα που δεν είναι απειλητικά για τη ζωή.
Οι οδηγίες των Ελλήνων παιδιάτρων σε γονείς και σε εκπαιδευτικούς
Η Πανελλήνια Ομοσπονδία Ελευθεροεπαγγελματιών Παιδιάτρων επισημαίνει ότι ο β-αιμολυτικός στρεπτόκοκκος της ομάδας Α (Streptococcus pyogenes) μεταδίδεται κυρίως μέσω σταγονιδίων από τον φάρυγγα και τη ρινική κοιλότητα μολυσμένου ατόμου. Η μετάδοση γίνεται είτε με άμεση επαφή (π.χ. φτέρνισμα, βήχας, φιλιά), είτε με έμμεση επαφή, δηλαδή μέσω αντικειμένων ή επιφανειών που έχουν μολυνθεί από βλέννες ή σάλιο.
Αν και ο μικροοργανισμός δεν επιβιώνει για μακρό χρονικό διάστημα στο περιβάλλον, η επιβίωσή του σε υγρές επιφάνειες και σε αντικείμενα (π.χ. παιχνίδια, μολύβια, θρανία) είναι δυνατόν να διαρκέσει ώρες ή και ημέρες, και μπορεί να οδηγήσει σε δευτερογενή μετάδοση, ιδιαίτερα σε συνθήκες συγχρωτισμού και κακής υγιεινής.
Σύμφωνα με τις οδηγίες του Ευρωπαϊκού Κέντρου Ελέγχου Νοσημάτων (ECDC, 2023) και του Αμερικανικού CDC (2024), η μετάδοση μέσω επιφανειών θεωρείται πιθανή, αλλά όχι ο κύριος μηχανισμός διασποράς. Ο βασικός παράγοντας διασποράς είναι η παραμονή παιδιών με συμπτώματα στο σχολείο και η στενή επαφή χωρίς τήρηση βασικών κανόνων υγιεινής.
Μέτρα καθαρισμού και υγιεινής
Σύμφωνα πάντα με τους Έλληνες παιδιάτρους, δεν απαιτείται μαζική απολύμανση των σχολείων με εξειδικευμένα συνεργεία. Ωστόσο, συνιστάται αυξημένη φροντίδα για την τακτική και επιμελή καθαριότητα των επιφανειών που αγγίζονται συχνά (όπως θρανία, πόμολα, βρύσες, τουαλέτες και παιχνίδια). Ο καθαρισμός με κοινά απορρυπαντικά ή οικιακά απολυμαντικά είναι επαρκής, εφόσον γίνεται καθημερινά, ιδιαίτερα σε περιόδους έξαρσης. Η υπερβολική χρήση απολυμαντικών ή η «συμβολική» απολύμανση, χωρίς ταυτόχρονα μέτρα πρόληψης και ενημέρωσης, δεν προσφέρει ουσιαστικό όφελος.
Ταχείες διαγνωστικές δοκιμασίες (στρεπ-τεστ)
Οι ταχείες διαγνωστικές δοκιμασίες για στρεπτοκοκκική λοίμωξη (rapid strep tests) πρέπει να διενεργούνται αποκλειστικά σε παιδιά που παρουσιάζουν σαφή κλινική εικόνα συμβατή με στρεπτοκοκκική φαρυγγίτιδα. Η σωστή ερμηνεία των αποτελεσμάτων προϋποθέτει κατάλληλη κλινική αξιολόγηση, καθώς και σωστή τεχνική λήψης φαρυγγικού επιχρίσματος, η οποία δεν είναι εφικτή εκτός ιατρικού περιβάλλοντος.
Η χρήση αυτών των τεστ από γονείς στο σπίτι ή η διενέργειά τους σε φαρμακεία, χωρίς ιατρική καθοδήγηση, ενέχει υψηλό κίνδυνο εσφαλμένων αποτελεσμάτων και λανθασμένων συμπερασμάτων, ιδιαίτερα όταν πρόκειται για ασυμπτωματικά παιδιά. Συστήνεται στους γονείς, για μεγαλύτερη ασφάλεια των παιδιών τους, να επαγρυπνούν για την εμφάνιση συμπτωμάτων και να απευθύνονται στον παιδίατρο εγκαίρως με σκοπό τη διάγνωση και λήψη θεραπείας όπου ενδείκνυται.