Η κίνηση στους κεντρικούς δρόμους της πρωτεύουσας δεν αποτελεί είδηση. Εδώ και χρόνια, η οδήγηση στους βασικούς οδικούς άξονες έχει μετατραπεί σε μια σχεδόν «τιμωρητική» εμπειρία, που δοκιμάζει καθημερινά την υπομονή των οδηγών.
Ωστόσο τι γίνεται όταν η κίνηση από τις λεωφόρους και άλλους μεγάλους δρόμους μεταφέρεται στις γειτονιές;
Η απάντηση στο ερώτημα είναι απλή: η καθημερινότητα των κατοίκων γίνεται δυσκολότερη. Οι στενοί δρόμοι μπλοκάρουν, ο θόρυβος αυξάνεται και η ποιότητα ζωής επιβαρύνεται.
Περιοχές που είχαν ήδη έντονο κυκλοφοριακό πρόβλημα, αλλά και ζητήματα στάθμευσης, βλέπουν την κατάσταση να επιδεινώνεται συνεχώς, ειδικότερα γύρω από το κέντρο της Αθήνας. Παράλληλα, το φαινόμενο αρχίζει να επεκτείνεται και σε περιοχές των βορείων προαστίων της Αθήνας, όπου κάποτε η άνετη κυκλοφορία και το πάρκινγκ θεωρούνταν δεδομένα.
Δρόμοι και σήμανση με προδιαγραφές άλλων δεκαετιών
Σε πολλούς δήμους της Αττικής, κάτοικοι καταγγέλλουν πως οι δρόμοι (αλλά και η σήμανση) παραμένουν ουσιαστικά οι ίδιοι με εκείνους της εποχής που οι περιοχές αυτές ήταν ακόμη κοινότητες, χωρίς τις απαραίτητες επεκτάσεις ή παρεμβάσεις που να ανταποκρίνονται στη σημερινή πραγματικότητα της συνεχούς αστικοποίησης. Το αποτέλεσμα είναι ένα οδικό δίκτυο που ασφυκτιά κάτω από το βάρος χιλιάδων επιπλέον οχημάτων.
Σε κάθε περίπτωση, η αναλογία οχημάτων και κατοίκων ανά περιοχή έχει πλέον ξεφύγει από κάθε λογικό μέτρο.
Το ερώτημα που τίθεται είναι εύλογο: μήπως έχει έρθει η ώρα για έναν ριζικό επανασχεδιασμό του οδικού δικτύου από τους δήμους;
«Οι διαδρομές λίγων λεπτών γύρω από τα σπίτια μας έχουν αυξηθεί σημαντικά. Σκεφτόμαστε διπλά πριν μετακινήσουμε το αυτοκίνητο. Όχι μόνο γιατί το πάρκινγκ έχει πια μετατραπεί σε εφιάλτη, αλλά και γιατί δεν θέλουμε να κολλήσουμε στην κίνηση. Τα μαγαζιά έχουν πολλαπλασιαστεί, η κυκλοφορία είναι εντονότερη και εμείς καταλήγουμε να μένουμε για αρκετή ώρα μποτιλιαρισμένοι στα στενά της γειτονιάς μας, αφού οι δρόμοι παραμένουν διπλής κατεύθυνσης, παρότι με το ζόρι χωρά ένα ΙΧ», αναφέρει ενδεικτικά κάτοικος των βορείων προαστίων.
Πού οφείλεται η άνθηση του φαινομένου
Το iefimerida.gr, στο πλαίσιο του ρεπορτάζ, επικοινώνησε με τους κ. Αθανάσιο Τσιάνο, πρόεδρο του Συλλόγου Ελλήνων Συγκοινωνιολόγων, και Κωνσταντίνο Κεπαπτσόγλου, καθηγητή του ΕΜΠ και πρώην πρόεδρο του συλλόγου, οι οποίοι παρέθεσαν τους λόγους για τους οποίους το φαινόμενο γίνεται ολοένα και πιο έντονο, καθώς και μερικές προτάσεις για το τι θα μπορούσε να γίνει προκειμένου οι γειτονιές της Αττικής να πάρουν «ανάσα» από τον βραχνά του κυκλοφοριακού, που ολοένα και μεγαλώνει.
Αρχικά, ο κ. Τσιάνος σχολιάζει πως «η συμφόρηση σε κεντρικούς οδικούς άξονες έχει οδηγήσει πολλούς οδηγούς να επιλέγουν εναλλακτικές διαδρομές μέσα από τις γειτονιές. Αυτό έχει ως συνέπεια τη μείωση της οδικής ασφάλειας, την αύξηση των ρύπων, την ηχορύπανση και άλλους παράγοντες που επιδρούν αρνητικά στο βιοτικό επίπεδο των κατοίκων».
«Πόλεις που κάποτε θα χαρακτηρίζαμε χωριά έχουν πλέον μετατραπεί σε μεγαλουπόλεις», αναφέρει με τη σειρά του ο κ. Κεπαπτσόγλου και συμπληρώνει πως «καμία πόλη δεν είναι σχεδιασμένη για να εξυπηρετεί τόσα πολλά αυτοκίνητα».
«Οι οικισμοί έχουν απλωθεί πολύ περισσότερο απ’ όσο είχε υπολογιστεί. Το πρόβλημα ωστόσο δεν είναι μόνο ελληνικό», παραδέχεται.
«Οι τοπικές δραστηριότητες έχουν αυξηθεί, και αυτό έχει ως αποτέλεσμα να γίνονται περισσότερες μετακινήσεις. Τα ΙΧ έχουν πολλαπλασιαστεί, και πολλοί οδηγοί, για να εξοικονομήσουν χρόνο, επιλέγουν να περνούν μέσα από τα στενά, γεγονός που τελικά επιδεινώνει το κυκλοφοριακό πρόβλημα», σχολιάζει ως προς την κύρια αιτία του προβλήματος.
Μπορεί να αντιμετωπιστεί το «θηρίο» της κίνησης στις γειτονιές;
Στην πραγματικότητα, δεν μπορούν να γίνουν άμεσα και τόσα πολλά πράγματα, καθώς ρυμοτομικά οι πόλεις δεν είναι σχεδιασμένες να εξυπηρετούν τόσο μεγάλο αριθμό οχημάτων.
Μία όχι και τόσο δημοφιλής πρόταση, όπως αναφέρει ο κ. Κεπαπτσόγλου, είναι ο περιορισμός της διαμπερούς κυκλοφορίας, δηλαδή της διέλευσης οχημάτων που χρησιμοποιούν μια περιοχή απλώς ως πέρασμα, χωρίς να έχουν προορισμό εκεί. Ωστόσο, ένα τέτοιο μέτρο από μόνο του δεν αρκεί για να λύσει το πρόβλημα, καθώς ενδέχεται να μεταφέρει την κυκλοφοριακή συμφόρηση σε άλλες περιοχές. Για τον λόγο αυτό απαιτείται ένας ολοκληρωμένος σχεδιασμός, που θα συνδυάζει την ανακατανομή των ροών κυκλοφορίας.
Στο ίδιο μήκος κύματος κινείται και ο πρόεδρος του ΣΕΣ, κ. Τσιάνος, ο οποίος τονίζει ότι «για να αποτραπούν οι διαμπερείς μετακινήσεις πρέπει να εκπονηθούν σχέδια βιώσιμης κινητικότητας και μελέτες που μπορούν να υλοποιηθούν στην πράξη, ώστε να κατευθύνουμε την κυκλοφορία στις αρτηρίες».
«Υπάρχει ανάγκη να προστατεύσουμε τις γειτονιές. Αυτό μπορεί να γίνει, για παράδειγμα, με γεωμετρικές παρεμβάσεις, κυκλοφοριακή οργάνωση, περιορισμό της κυκλοφορίας βαρέων οχημάτων στις γειτονιές, ακόμη και με επικαιροποίηση του χρόνου πρασίνου στους φωτεινούς σηματοδότες, που παραμένει σε πολλά σημεία ο ίδιος για 20-25 χρόνια», προσθέτει.
Ένα άλλο σημαντικό κομμάτι που θα πρέπει να επενδύσουμε είναι η δημοτική συγκοινωνία, όπως συμφωνούν αμφότεροι οι συγκοινωνιολόγοι.
«Πρέπει να ενισχυθεί η δημοτική συγκοινωνία και να δοθούν κίνητρα στους πολίτες, ώστε να γίνει πιο ελκυστική, καθώς σήμερα δεν είναι. Χρειάζεται να καλλιεργήσουμε μια νέα νοοτροπία και να πείσουμε την ελληνική οικογένεια να αφήσει το αυτοκίνητο για τις κοντινές μετακινήσεις και να χρησιμοποιήσει τα μέσα που παρέχουν οι δήμοι για μετακινήσεις, ακόμη και ποδήλατα», υπογραμμίζει ο κ. Κεπαπτσόγλου.
Εν κατακλείδι, μια ακόμη λύση θα ήταν η δημιουργία περισσότερων χώρων στάθμευσης. Οι χώροι αυτοί θα πρέπει να είναι σωστά κατανεμημένοι, ώστε να εξυπηρετούν τόσο τους κατοίκους όσο και τους επισκέπτες, χωρίς να επιβαρύνουν την κάθε πόλη. Ωστόσο, δεν είναι κρυφό ότι σε πολλές περιοχές οι διαθέσιμοι χώροι για τη δημιουργία τέτοιων εγκαταστάσεων είναι περιορισμένοι, γεγονός που καθιστά αναγκαίο τον προσεκτικό σχεδιασμό και την αξιοποίηση κάθε διαθέσιμης έκτασης.