Τα χαμσίνια είναι άνεμοι της ερήμου που από την αρχαιότητα οι Άραβες τους περιμένουν την άνοιξη, κυρίως από τον Απρίλιο έως τον Μάιο.
Στα αραβικά, χαμσίν σημαίνει 50, και ο λόγος που τους ανέμους αυτούς οι άνθρωποι της Λιβύης και της Αιγύπτου τους ονομάζουν χαμσίνια είναι γιατί διαρκούν 50 ημέρες.
Το φαινόμενο «χαμσίνι» ήταν αυτό που «έπνιξε» την Κρήτη με αφρικανική σκόνη και δημιούργησε ένα απόκοσμο τοπίο στο Ηράκλειο και τα Χανιά, όπου ο ουρανός βάφτηκε πορτοκαλί.
Σοκαριστικά είναι τα ευρήματα του διευθυντή του Ινστιτούτου Σπηλαιολογικών Ερευνών Ελλάδας, Καλούστ Παραγκαμιάν, ο οποίος, επιχειρώντας να καθαρίσει τον χώρο έξω από το εργαστήριό του, υπολόγισε ότι μόνο χθες κατέπεσαν στο Ηράκλειο περίπου 21 κιλά σκόνης ανά στρέμμα!
Ζερεφός: Στο φαινόμενο χαμσίνι οφείλεται η ποσότητα της σκόνης που μεταφέρθηκε στην Ελλάδα
Ο καθηγητής Χρήστος Ζερεφός, γενικός γραμματέας της Ακαδημίας Αθηνών και εθνικός εκπρόσωπος για την κλιματική αλλαγή, μιλώντας στο iefimerida.gr εξήγησε ότι η ποσότητα της αφρικανικής σκόνης που έπεσε οφείλεται στο φαινόμενο χαμσίνι, κάτι το οποίο είχαμε ξαναδεί πριν από μερικά χρόνια και συγκεκριμένα τον Μάρτιο του 2018:
«Οι ισχυροί άνεμοι που ονομάζονται χαμσίνια και προήλθαν από τη Σαχάρα, κυρίως από την πλευρά της Λιβύης και από ένα μέρος της Αιγύπτου, σήκωσαν τη σκόνη που μεταφέρθηκε από ένα σύστημα νοτιοδυτικών ανέμων στην Ελλάδα. Στα αραβικά, Χαμσίν σημαίνει 50, και την άνοιξη επί 50 ημέρες οι Άραβες περιμένουν από την έρημο ανέμους και σκόνη».
Το φαινόμενο είχε εμφανιστεί και το 2018
Στις 22 Μαρτίου του 2018 υπήρξε ακραία μεταφορά σαχαριανής σκόνης στην Κρήτη. Τότε, σύμφωνα με τις μετρήσεις του δικτύου PANACEA στο σταθμό της Φινοκαλιάς, στην Κρήτη μετρήθηκαν 6340 μικρογραμμάρια σκόνης ανά κυβικό μέτρο (μg/m3), τιμή που αποτελούσε τη μέγιστη που είχε μετρηθεί ποτέ στην Ελλάδα.
Η μελέτη τότε του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών κατέδειξε ότι οι ακραίες συγκεντρώσεις αφρικανικής σκόνης οφείλονταν σε συνδυασμό μετεωρολογικών παραμέτρων.
Συγκεκριμένα, όπως είχε αναφερθεί, «η μείωση της έντασης του πολικού στροβίλου, ο οποίος υπό κανονικές συνθήκες συγκρατεί τις πολύ ψυχρές αέριες μάζες κοντά στα βόρεια γεωγραφικά πλάτη, επέτρεψε την κάθοδο αυτών των ψυχρών μαζών μέχρι τη Μεσόγειο και τη Β. Αφρική. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα τη δημιουργία ενός ισχυρού χαμηλού βαρομετρικού στη Μεσόγειο. Ως επακόλουθο είχαμε την ενίσχυση του ΝΔ ανέμου Χαμσίν (Khamsin), ο οποίος τελικά μετέφερε τη σκόνη από τη Σαχάρα προς τη Μεσόγειο.
»Τέλος, η έντονη τοπογραφία της Κρήτης συνέτεινε στη δημιουργία του τοπικού ανέμου Λίβα (Foehn), ο οποίος συντέλεσε στην αύξηση των συγκεντρώσεων των σωματιδίων κοντά στο έδαφος, ειδικά προς τις υπήνεμες βόρειες ακτές του νησιού.
»Η δημιουργία τέτοιων κυκλωνικών συστημάτων στη Μεσόγειο αποτελεί τον κυριότερο μηχανισμό μεταφοράς σαχαριανής σκόνης προς την Ευρώπη.
»Ωστόσο, καθώς οι αέριες μάζες από την Αφρική προσεγγίζουν τις ακτές της Ευρώπης και τα μεγάλα νησιά της Μεσογείου (π.χ. Σικελία, Κρήτη, Κύπρο), η επίδραση της ορογραφίας μπορεί να επηρεάσει την κίνηση αυτών των μαζών και να οδηγήσει σε τοπική αύξηση των συγκεντρώσεων των σωματιδίων κοντά στο έδαφος.
»Στα πλαίσια της έρευνας σχετικά με την κλιματική αλλαγή, είναι ενδεικτικό ότι ενδεχόμενη μεταβολή της έντασης του πολικού στροβίλου θα οδηγήσει σε αύξηση της συχνότητας εμφάνισης αντίστοιχων φαινομένων».
Δείτε εικόνες από την αφρικανική σκόνη στην Κρήτη:
Φωτογραφίες: INTIME NEWS, EUROKINISSI, Facebook