Ήταν θέμα χρόνου. Στην επιβολή «σκληρού lockdown» αναφέρονταν μέσες-άκρες ειδικοί και επιδημιολόγοι στις τόσες καθημερινές (έλεος πλέον!) εμφανίσεις τους σε όλα τα κανάλια και τα ραδιόφωνα. Άρχιζαν με το «δεν μπορεί να αποκλεισθεί…» και κατέληγαν με το «καλύτερα να περιμένουμε την εξέλιξη των στοιχείων».
Η αλήθεια είναι ότι το χθεσινό «ξαφνικό» δεν ξάφνιασε κανέναν. Μετά από κάθε χαλάρωση των μέτρων, ακολουθούσε έξαρση των κρουσμάτων, νέο «lockdown», νέα επιβολή μέτρων, το γνωστό μας «ακορντεόν», που κοντεύει να τρελάνει επιχειρηματίες, καταναλωτές, ολόκληρη την κοινωνία.
Ίδια στάση τηρεί και το μεγαλύτερο μέρος των ευρωπαϊκών χωρών. Να περιφρουρηθεί όσο γίνεται η υγεία της κοινωνίας, να λειτουργήσει, υποτυπωδώς έστω και με προφανείς παράπλευρες συνέπειες σε κρούσματα και ανθρώπινες ζωές, και η οικονομία. Χωρίς την οποία θα βουλιάξει, νομοτελειακά, και η κοινωνία. Στο ίδιο ναρκοθετημένο και αχαρτογράφητο τοπίο κινείται και η ελληνική κυβέρνηση…
Οι πάντες πειραματίζονται, κανείς δεν κινείται με σιγουριά, δεν έχει τη χρυσή συνταγή. Πορεύονται με το βλέποντας και κάνοντας, αναλύοντας τη μέχρι τώρα κτηθείσα εμπειρία από την πανδημία. Εμπειρία, φυσικά, πολύ ρηχή…
Δεν ξέρω αν έχει νόημα η συχνή αναφορά του πρωθυπουργού «είμαστε σε πολύ καλή θέση σε σχέση με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες…». Δεν εμψυχώνει τον κόσμο, δεν δίνει κουράγιο και δύναμη. Ίσως μόνο για λόγους επικοινωνιακής απάντησης στην αντιπολίτευση, που επιμένει πως «δεν μας άκουσαν!» (μα… τι πρότειναν;) και ότι η κυβέρνηση κινείται «βλέποντας και κάνοντας» ή όπως είπε, ευρηματικά υποτίθεται και επικοινωνιακά «πιασάρικα», στην τηλεοπτική του συνέντευξη ο κ. Τσίπρας, «αλλά τώρα το πάει κάνοντας και βλέποντας».
Λάθη, παραλείψεις, αστοχίες, προχειρότητες, ερασιτεχνισμοί στους χειρισμούς, εκνευριστική έλλειψη συντονισμού σε πλήθος περιπτώσεων (και δη σε μια «επιτελική διακυβέρνηση»…) φυσικά και έγιναν. Το θέμα είναι να μην ξαναγίνουν και πάντως να μειωθούν δραματικά. Εξαγγελίες εκ μέρους υπουργών που διαψεύδονταν από το Μαξίμου, άλλους «αρμόδιους» ή και από τους ίδιους (!) ακόμη και σε διάστημα λίγων ωρών, αυτό το καταστροφικό (και για την ψυχολογία και για την οικονομία και τον επιχειρηματικό σχεδιασμό της) σκηνικό κλονίζει εμπιστοσύνη, παραπέμπει σε... μπουλούκια. Κόσμος και αγορά (ήδη στρεσαρισμένοι, σε απόγνωση, σε ανασφάλεια), τρελαίνονται, κάνουν του κεφαλιού τους, θέλγονται και ασπάζονται θεωρίες συνωμοσίας, καταφεύγουν στη λογική «εδώ δεν ξέρουν οι από πάνω τι τους γίνεται, τι να πουν σ’ εμένα πώς θα συμπεριφερθώ…».
Όλα αυτά κατανοητά. Σήμερα, πάντως, υπάρχει μια ορατή ελπίδα να γλυτώσουμε από αυτή την πανδημία: το εμβόλιο! Ανακαλύφθηκε βιαστικά και υπό πίεση, έγιναν κι εκεί λάθη (κυρίως διαχείρισής του, όχι επιστημονικά, δόξα τω Θεώ), πρόχειροι υπολογισμοί παραγωγής, επάρκειας και διανομής, το επιθυμητό αποτέλεσμα (για το οποίο η επιστήμη δεν έχει καμιά αμφιβολία) μπορεί να έρθει αργότερα απ’ όσο υπολογίζαμε, αλλά θα έρθει.
Φάγαμε ένα ολόκληρο χρόνο απελπισίας, αγωνίας, θανάτου, απόγνωσης, που δεν υπήρχε καν η προσδοκία σύντομης ανακάλυψης του εμβολίου -μιλάγανε για «χρόνια, στην καλύτερη περίπτωση…». Και τώρα ήρθε. Λίγο ακόμη κουράγιο, απαντοχή, αυτοσυγκράτηση. Από εμάς, την κοινωνία, τις επιχειρήσεις, τους στρατιώτες της «πρώτης γραμμής». Αλλά και εκ βάθρων ανασυγκρότηση του κυβερνητικού σχεδιασμού κατά της πανδημίας…
Lockdown έχουν γίνει πολλά. Κι όταν τέλειωναν, άντε πάλι μια από τα ίδια στις επιπτώσεις της πανδημίας -και συνήθως πολύ χειρότερα. Εντάξει, πάρθηκαν κάποια ρίσκα για να μην πεθάνει η οικονομία. Ήταν… προϋπολογισμένα ότι το τελικό ισοζύγιο θα ήταν θετικό; Έχει μελετηθεί σοβαρά και υπεύθυνα η συμβολή κάθε «παράγοντα» στην επιβάρυνση της πανδημίας -εστίαση, take away, σχολεία, λιανεμπόριο κουρεία, οπτικά, Μέσα Μαζικής Μεταφοράς κ.λπ; Πάρθηκαν διορθωτικά μέτρα, αξιοποιήθηκε ο «απολογισμός» των τελευταίων μέτρων; Έγινε κάποια μελέτη απόδοσης όχι γενικών και οριζόντιων, αλλά στοχευμένων και επιμέρους μέτρων και lockdown;
Μπορεί να αχνοφέγγει η ελπίδα του εμβολίου, αλλά έχουμε πολύ δρόμο ακόμη -τουλάχιστον μέχρι το φθινόπωρο. Μια σε βάθος ιχνηλάτηση λαθών, όχι για λόγους επικοινωνιακούς αλλά ως εργαλείο σχεδιασμού μελλοντικών κινήσεων, είναι απαραίτητη. Και μια άμεση «διόρθωση ημαρτημένων», τόσο από πλευράς κράτους όσο και από πλευράς κοινωνίας. Κοινός ο αγώνας…