To Liknon, όπως ονομάζεται ο εντυπωσιακός minimal οίκος του Metaxa στο χωριό Βουρλιώτες της Σάμου, είναι κάτι παραπάνω από ένας αμπελώνας. Είναι ένα τοπίο, σαν αρχαίο λίκνο όπου γεννιέται το φημισμένο κρασί «Μοσχάτο».
Στην αρχαία ελληνική μυθολογία η Σάμος ευλογήθηκε από τον Διόνυσο -τον θεό του αμπελιού και του κρασιού- να παράγει ένα μοναδικό, μεθυστικό νέκταρ με σπάνια, ιδιαίτερη γεύση. Όταν οι Αμαζόνες αψήφησαν τον Διόνυσο και βρήκαν καταφύγιο στο πευκόφυτο νησί του Ανατολικού Αιγαίου, εκείνος με τη βοήθεια των Σαμίων τις νίκησε και τις κατατρόπωσε, προσφέροντας στους κατοίκους του νησιού ως αντάλλαγμα την ικανότητα να καλλιεργούν τα πιο δύσκολα ορεινά εδάφη της Σάμου, γεμίζοντας τις πεζούλες και τις αναβαθμίδες με μικρόρωγα αμπέλια. Η ποικιλία ονομάστηκε «Μοσχάτο» και η Σάμος, σύμφωνα με καταγραφές, έγινε ξακουστή γι' αυτό, εξάγοντάς το και στηρίζοντας το εμπόριό της από τον 10 αιώνα μ.Χ.
Το brand Metaxa, θέλοντας να αποτίσει φόρο τιμής στην ποικιλία «Μοσχάτο», την οποία συνδυάζει με αποστάγματα για να παράγει τις φημισμένες σε όλον τον κόσμο δημιουργίες του, έφτιαξε σε μια πλαγιά κάτω από το χωριό Βουρλιώτες, στη Σάμο, έναν πρότυπο αμπελώνα βιολογικής καλλιέργειας με αμπέλια 100 ετών, στις πλαγιές του όρους Άμπελος.
Το Liknon, όπως ονομάζεται, φιλοδοξεί να εμπνεύσει τους παραγωγούς του νησιού για μια οικολογική προσέγγιση στην παραγωγή του «Μοσχάτου». Με έναν ιδιαίτερο αρχιτεκτονικό σχεδιασμό, που έχει βασική του ιδέα και πυρήνα στο design του τις παραδοσιακές πεζούλες και τις αναβαθμίδες της Σάμου, ο οίκος του Metaxa είναι περισσότερο ένα τοπίο παρά ένα design κτίριο μέσα σε έναν αμπελώνα. Είναι, επί της ουσίας, ένα πέτρινο μονοπάτι που εκτείνεται πάνω σε μια απότομη πλαγιά, αξιοποιώντας δημιουργικά και ευφάνταστα το επικλινές έδαφος της περιοχής.
Ο σχεδιασμός του Liknon, τον οποίο υπογράφει το αρχιτεκτονικό γραφείο K-Studio, επεκτείνει τις αναβαθμίδες με τις ξερολιθιές του αμπελώνα, ενσωματώνοντας στο φυσικό τοπίο, χωρίς να διαταράσσει καθόλου τις ισορροπίες και την αρμονία του, μια σειρά από υπόσκαφα οικήματα που από τη μία πλευρά είναι βυθισμένα μέσα στη γη και από την άλλη ατενίζουν τις καταπράσινες πλαγιές της περιοχής, απολαμβάνοντας προνομιακή θέα στη θάλασσα.
Ο χώρος, που λειτουργεί και σαν μουσείο του brand Metaxa, είναι ένας λειτουργικός αμπελώνας με μικρόρωγα αμπέλια, των οποίων ο τρύγος γίνεται με το χέρι, παραδοσιακά, αποτελώντας πρότυπο βιολογικής καλλιέργειας που σέβεται απολύτως το περιβάλλον. Mε αυτόν τον τρόπο, το brand Metaxa θέλει να βάλει τις βάσεις για ένα πράσινο μέλλον με σεβασμό στη φύση και στις παραγωγικές της δυνατότητες που δεν εξαντλούν τη γη και δεν τη φτάνουν στα όριά της προς χάριν μιας μεγαλύτερης παραγωγής. Τα σταφύλια που παράγονται εδώ είναι λιγότερα αλλά πιο ουσιαστικά και, τελικά, πιο χρήσιμα για την παραγωγή των premium ποτών του φημισμένου ελληνικού brand.
Ένα οινοποιείο σαν αρχαίο θέατρο
Βλέποντας από ψηλά το Liknon, ο θεατής έχει την εντύπωση ότι βλέπει ένα αρχαίο θέατρο όπου το αμπέλι πρωταγωνιστεί. Σαν ναός της Αρχαίας Ελλάδας, με την αμφιθεατρική του αρχιτεκτονική, ο αμπελώνας αντικατοπτρίζει τη μαγεία μιας αληθινής ιεροτελεστίας, όπως είναι η παραγωγή του κρασιού.
Ο επισκέπτης περπατώντας ανάμεσα στις ξερολιθιές είναι σαν να περιηγείται σε έναν μυθολογικό, πέτρινο λαβύρινθο, που εκτείνεται ευφάνταστα πάνω στις αναβαθμίδες της πλαγιάς. Μπαίνοντας στα υπόσκαφα κτίρια, ουσιαστικά επιστρέφει μέσα στη γη, εκεί απ' όπου όλα ξεκίνησαν, εκεί όπου βρίσκονται οι ρίζες των αμπελιών, οι πηγές της ίδιας της ιστορίας του νησιού, που βασίστηκε από τον Μεσαίωνα στο εμπόριο του κρασιού για να ευδοκιμήσει.
Όλη αυτή η περιήγηση στο Liknon είναι μια διαδραστική εμπειρία που λειτουργεί πολλαπλά: τόσο εκπαιδευτικά όσο και ψυχαγωγικά. Ο επισκέπτης έρχεται σε επαφή με τις ρίζες του brand Metaxa, μαθαίνει την ιστορία του νησιού σε σχέση με το κρασί Μοσχάτο, απολαμβάνει μια οινογνωσία σε έναν ατμοσφαιρικό χώρο, ταξιδεύει στο παρελθόν μέσα σε πέτρινα κελάρια, απολαμβάνει το κρασί του σε δροσερές και σκιερές πέργκολες με φόντο το Αιγαίο και τις καταπράσινες πλαγιές της Σάμου, βιώνοντας μια ξεχωριστή οινική εμπειρία που του μένει αξέχαστη.
Σημείο αναφοράς στον χώρο είναι η πέτρα της Σάμου, η οποία δίνει τον ρυθμό σε ολόκληρο τον βιότοπο μέσα στον οποίο βρίσκεται το Liknon. Η πέτρα της ξερολιθιάς επενδύει τα υπόσκαφα οικήματα, ενσωματώνοντάς τα πλήρως με το φυσικό περιβάλλον, καλύπτει τους εσωτερικούς τοίχους, πρωταγωνιστεί. Η τραχύτητα της φύσης και οι παραδοσιακές τεχνικές κατασκευής των νησιώτικων αναβαθμίδων αναδεικνύονται με σεβασμό, δημιουργώντας ένα πολύ ιδιαίτερο αρχιτεκτονικό αποτέλεσμα που έχει ταξιδέψει την Ελλάδα στο εξωτερικό, κερδίζοντας τις εντυπώσεις και μια σειρά από εξαιρετικές κριτικές.
«Αντί για κτίριο, το Liknon είναι ένα τοπίο που δανείζεται τη δυναμική των πέτρινων ξερολιθιών οι οποίες αναπτύσσονται στην κοιλάδα του βουνού. Ακολουθώντας τα ίχνη ενός παλιού πέτρινου μονοπατιού, ξετυλίγεται σε διαδοχικά ύψη που συγκρατούν οι πεζούλες, οδηγώντας τον επισκέπτη σε μια διαδρομή γύρω και κάτω από τη γενέτειρα των αμπελιών. Σε κάποια σημεία ο επισκέπτης βυθίζεται υπόγεια για να έρθει σε επαφή με τις ρίζες του κρασιού Μοσχάτο και του brand Μetaxa. Είναι μια διαδραστική εμπειρία που ξυπνά τις αισθήσεις» εξηγεί ο Δημήτρης Καραμπατάκης από το K-Studio.
Η δημιουργία του Liknon θέλει να δείξει τις δυσκολίες με τις οποίες οι Σάμιοι καλλιεργούν τα αμπέλια τους στις ράχες των βουνών, πάνω στην τραχιά γη. Μια τέχνη που έχει τις ρίζες στην αρχαιότητα, η οποία συνεχίζεται μέχρι τις μέρες μας.
«Το να είσαι αμπελουργός στη Σάμο είναι μια δύσκολη, σχεδόν ηρωική τέχνη, αλλά το κάνουμε με πάθος, γιατί στη Σάμο ζούμε αρμονικά με τη γη και τη φύση. Ό,τι κάνουμε το κάνουμε για να διατηρήσουμε τη γη μας και τις παραδόσεις μας για τα παιδιά μας και για τις επόμενες γενιές», λέει ο Δημήτρης, ένας αμπελουργός από τη Σάμο που προμηθεύει το brand Metaxa με τους χυμούς του Μοσχάτου από τα μικρόρωγα σταφύλια του νησιού.