Τι θα γινόταν αν η δουλειά δεν ήταν ούτε η μοναδική πηγή νοήματος στη ζωή μας ούτε ένα απαραίτητο κακό που πρέπει να υπομείνουμε, αλλά ένας ευχάριστος τρόπος να περνάμε τις μέρες μας;
Πόσοι από εμάς θα έλεγαν ότι η δουλειά τους είναι διασκέδαση; Ίσως η εργασία σας να είναι ικανοποιητική κάποιες στιγμές, ίσως να ταιριάζετε καλά με ορισμένους συναδέλφους, αλλά... διασκέδαση; Αυτό φαίνεται ταυτόχρονα υπερβολικό όσο και ασήμαντο. Μετά την έντονη κουλτούρα εργασίας της δεκαετίας του 2010 και την επακόλουθη κόπωση λόγω της πανδημίας, η γενική αίσθηση για την εργασία είναι μάλλον αμφίσημη. Σε ορισμένες περιπτώσεις, μάλιστα, η σχέση μας με τη δουλειά είναι ανοικτά συγκρουσιακή, όπως δείχνει η συνεχής διαμάχη για την επιστροφή στα γραφεία ή τη διατήρηση ευέλικτης εργασίας από το σπίτι.
Οι νεότερες γενιές, όπως η Gen Z, θέτουν ξεκάθαρα όρια, αρνούμενες να αφήσουν τη δουλειά να εισβάλει στη ζωή τους. Παράλληλα, η τεχνητή νοημοσύνη φαίνεται να απειλεί τη μαζική απασχόληση, καθιστώντας τον κόσμο της εργασίας ακόμα πιο αβέβαιο. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, η διασκέδαση και η χαρά εν ώρα εργασίας φαίνεται να μην αποτελεί προτεραιότητα - αλλά η Bree Groff, συγγραφέας και σύμβουλος εργασιακής αλλαγής, υποστηρίζει ότι θα έπρεπε.
Η Groff έχει συνεργαστεί με κορυφαία στελέχη εταιρειών όπως η Google, η Microsoft, η Hilton και η Pfizer, βοηθώντας τους να βελτιώσουν την κουλτούρα στους χώρους εργασίας τους. Όπως αναφέρει η εφημερίδα Guardian, στο πρώτο της βιβλίο, Today Was Fun, το οποίο κυκλοφορεί αυτές τις ημέρες, προτείνει μια νέα προσέγγιση: τι θα γινόταν αν η δουλειά δεν ήταν ούτε η μοναδική πηγή νοήματος στη ζωή μας ούτε ένα απαραίτητο κακό που πρέπει να υπομείνουμε, αλλά ένας ευχάριστος τρόπος να περνάμε τις μέρες μας;
Πολύ συχνά, η αντίληψη γύρω από τη δουλειά είναι ακραία
Αυτή η ιδέα μπορεί να φαίνεται ρομαντική, αλλά η Groff επισημαίνει ότι η εργασία πρέπει να είναι ευχάριστη. Πολύ συχνά, η αντίληψη γύρω από τη δουλειά είναι ακραία: είτε ζούμε για να δουλεύουμε και συνδέουμε την αξία μας με την παραγωγικότητά μας, είτε θεωρούμε ότι η εργασία είναι μονότονη και ζούμε μόνο για τα Σαββατοκύριακα. Κανένα από αυτά τα δύο σενάρια δεν είναι υγιές ή ικανοποιητικό. Όπως σημειώνει η ίδια, η δουλειά πρέπει να είναι πηγή χαράς, αλλά μόνο μία από τις πολλές πηγές χαράς στη ζωή μας.
Η προσωπική της εμπειρία με τη δουλειά άλλαξε δραματικά όταν, το 2022, η μητέρα της διαγνώστηκε με ανίατη ασθένεια και ο πατέρας της με Αλτσχάιμερ. Η Groff πήρε άδεια για να τους φροντίσει, και η απώλεια της μητέρας της δημιούργησε ένα αίσθημα επείγοντος: η ζωή είναι σύντομη και οι μέρες περνούν γρήγορα.
Την ίδια στιγμή, παρατήρησε την κρίση εμπλοκής των εργαζομένων μετά την πανδημία, όπως η «Μεγάλη Παραίτηση» και η φαινόμενο του «quiet quitting», δηλαδή η εκτέλεση μόνο των βασικών καθηκόντων. Η εμπειρία της την ώθησε να μοιραστεί πρακτικές για το πώς η εργασία μπορεί να γίνει πιο ευχάριστη.
Η Groff τονίζει ότι το πρόβλημα δεν είναι η ίδια η δουλειά, αλλά οι κανόνες και οι προσδοκίες που τη συνοδεύουν: συνεχόμενες συναντήσεις, απουσία χρόνου για διάλειμμα, υπερβολικά email και δουλειές χωρίς προφανή σκοπό. Όλα αυτά μειώνουν τη χαρά που μπορούμε να αντλήσουμε από την εργασία. Ουσιαστικά, πληρωνόμαστε για να δημιουργούμε αξία, όχι για να υποφέρουμε. Στην καρδιά της εργασίας βρίσκεται η χρήση των δεξιοτήτων μας, η συνεργασία με άλλους και η επίλυση προκλήσεων - και όλα αυτά μπορούν να είναι διασκεδαστικά, αν αφαιρεθούν οι περιττές επιβαρύνσεις.
Τι θεωρείται επαγγελματισμός;
Ένας τρόπος για να αυξήσουμε τη διασκέδαση είναι να αντιμετωπίσουμε το τι θεωρείται «επαγγελματισμός». Οι κανόνες της επαγγελματικής συμπεριφοράς συχνά είναι αυστηροί και μονόπλευροι, αποθαρρύνοντας την έκφραση της προσωπικότητας. Η Groff δίνει το παράδειγμα της εμφάνισής της σε Zoom με βρεγμένα, ένεκα... λουσίματος, μαλλιά, ως μια μικρή αντίσταση στους αυστηρούς κανόνες ενδυμασίας. Όπως εξηγεί, δεν έχει σημασία αν φοράτε κολάν ή μπλούζα· η αποτελεσματικότητά σας δεν μειώνεται.
Μετά την πανδημία, η αίσθηση μοιρολατρίας είναι διάχυτη: έχουμε συνηθίσει να θεωρούμε τη δουλειά ως υποχρεωτική ταλαιπωρία. Αυτή η αντίληψη είναι αποτέλεσμα υπερβολικής κουλτούρας εργασίας της Silicon Valley, όπου οι εργαζόμενοι ενθαρρύνονταν να δουλεύουν ασταμάτητα και να ταυτίζουν την ταυτότητά τους με την επιχείρηση. Η Groff τονίζει ότι η υπερβολική επένδυση στη δουλειά ως πηγή ταυτότητας μπορεί να μας κάνει ευάλωτους στην εκμετάλλευση.
Η έρευνα δείχνει ότι η διασκέδαση στην εργασία συνδέεται άμεσα με την εμπλοκή και την ικανοποίηση. Στη Γερμανία, 81% των εργαζομένων που δήλωσαν ότι διασκέδασαν την προηγούμενη εβδομάδα ήταν αφοσιωμένοι στη δουλειά τους, ενώ μόνο το 10% των αποσυνδεδεμένων εργαζομένων ένιωσαν το ίδιο. Επιπλέον, η διασκέδαση είναι δύσκολο να επιβληθεί ή να προσποιηθεί κανείς· αποτελεί αυθεντικό δείκτη ευημερίας.
Πέντε πρακτικοί τρόποι και κόλπα
Η Groff προτείνει πέντε πρακτικούς τρόπους για να αυξήσουμε τη χαρά στη δουλειά:
- Κάντε τη δουλειά σας προσωπική: Προσθέστε στοιχεία που σας φέρνουν χαρά στο γραφείο σας, όπως φωτογραφίες, αναμνηστικά ή αντικείμενα που εκφράζουν την προσωπικότητά σας. Μπορείτε επίσης να επιλέξετε ρούχα που σας ευχαριστούν.
- Συνδεθείτε με τους συναδέλφους σας: Η εμπειρία της εργασίας εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την αλληλεπίδραση με τους συνεργάτες. Καθημερινές σύντομες ανταλλαγές για το πώς νιώθουν οι συνάδελφοι ενισχύουν την ομαδικότητα και την αίσθηση φροντίδας.
- Μοιραστείτε τα «εγχειρίδια χρήσης» σας: Κάθε άνθρωπος εργάζεται με διαφορετικό τρόπο. Η επικοινωνία των προτιμήσεών σας και η κατανόηση των προτιμήσεων των άλλων μειώνει τις τριβές και ενισχύει τη συνεργασία.
- Το κόλπο του thin-slicing: Ακόμη και σε δύσκολες στιγμές, μπορείτε να εντοπίσετε μικρές χαρές κατανέμοντας και κόβοντας το εργασιακό σας οκτάωρο σε μικρά κομμάτια. Ένα διάλειμμα για καφέ, ένας περίπατος, ένα αστείο ή μια σύντομη συνομιλία με συνάδελφο μπορούν να αλλάξουν την ημέρα σας.
- Αναζητήστε τη διασκέδαση: Αν, παρά τις προσπάθειες, ο χώρος εργασίας παραμένει δυσάρεστος, ίσως είναι ώρα για αλλαγή. Κάθε μέρα σε έναν χώρο που δεν σας ταιριάζει είναι χαμένος χρόνος από τη ζωή σας.
Η Groff τονίζει ότι δεν χρειάζεται η δουλειά να είναι όλη η ζωή μας, ούτε να πιστεύουμε ότι «αλλάζουμε τον κόσμο». Αρκεί να βρούμε τρόπους να έχουμε καλές μέρες, να βελτιώνουμε τη ζωή των άλλων και να δημιουργούμε σχέσεις. Η ικανότητα να διασκεδάζουμε, μάλιστα, μπορεί να αποτελέσει συγκριτικό πλεονέκτημα έναντι της τεχνητής νοημοσύνης, που δεν μπορεί να νιώσει χαρά ή να συμμετάσχει σε δημιουργικές και κοινωνικές στιγμές.
Συνοψίζοντας η ίδια τονίζει ότι η ευτυχία στη δουλειά δεν είναι πολυτέλεια αλλά αναγκαία προϋπόθεση για μια ισορροπημένη ζωή. Μπορεί να απαιτεί μικρές προσαρμογές στη ρουτίνα, να σπάει τη μονοτονία ή να αμφισβητεί αυστηρούς κανόνες, αλλά τα οφέλη είναι σημαντικά: περισσότερη ικανοποίηση, καλύτερη ψυχολογία και ενισχυμένες σχέσεις. Το βασικό ερώτημα που προτείνει η Groff είναι απλό αλλά διαφωτιστικό: «Πέρασα καλά σήμερα;». Αν η απάντηση είναι όχι, ίσως ήρθε η ώρα να βρούμε τρόπους να το αλλάξουμε, είτε μέσα στην υπάρχουσα θέση εργασίας είτε αναζητώντας νέες ευκαιρίες.
Η ζωή είναι πολύ σύντομη για να περνάμε πέντε μέρες την εβδομάδα απλώς προσμένοντας το Σαββατοκύριακο. Ακόμη και μικρές αλλαγές - να εκφράζουμε την προσωπικότητα, να συνδεόμαστε με τους συναδέλφους, να βρίσκουμε μικρές χαρές μέσα στην ημέρα - μπορούν να κάνουν τη δουλειά πιο ευχάριστη. Με λίγη προσοχή και δημιουργικότητα, κάθε μέρα μπορεί να γίνει καλύτερη, και ίσως τελικά, η εργασία να μην είναι μόνο υποχρέωση, αλλά και πηγή χαράς.