Ο Ντόναλντ Τραμπ ανακοίνωσε τη Δευτέρα ότι απέλυσε τη Λίζα Κουκ, διοικήτρια της Ομοσπονδιακής Τράπεζας (Fed) των ΗΠΑ, σύμφωνα με επιστολή που ανήρτησε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης -μια πρωτοφανής κίνηση στην 111χρονη ιστορία της Fed.
Η ενέργεια αυτή αποτελεί μια σημαντική κλιμάκωση στην αντιπαράθεση του Τραμπ με τη Fed, την οποία κατηγορεί ότι καθυστερεί να μειώσει τα επιτόκια.
Η Κουκ έχει πρόσφατα δεχθεί επικρίσεις από τον Τραμπ και μέλη της κυβέρνησής του για φερόμενη εμπλοκή σε απάτη με στεγαστικά δάνεια. Το υπουργείο Δικαιοσύνης ανακοίνωσε ότι σκοπεύει να ερευνήσει αυτές τις κατηγορίες, τις οποίες αρχικά διατύπωσε ο επικεφαλής της Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Στέγασης, Μπιλ Πάλτε.
Η Κουκ δεν έχει κατηγορηθεί για καμία παράνομη ενέργεια.
«Ο πρόεδρος Τραμπ ισχυρίζεται ότι με απέλυσε “για σοβαρό λόγο”, ενώ δεν υφίσταται τέτοιος κατά τον νόμο, και δεν έχει τέτοια εξουσία», δήλωσε η Κουκ σε ανακοίνωση που εξέδωσαν οι δικηγόροι της. «Δεν πρόκειται να παραιτηθώ. Θα συνεχίσω να επιτελώ τα καθήκοντά μου για την αμερικανική οικονομία, όπως κάνω από το 2022».
Η Ομοσπονδιακή Τράπεζα αρνήθηκε να κάνει κάποιο σχόλιο.
Δεν είναι ξεκάθαρο αν ο Τραμπ έχει νομική εξουσία να αποπέμψει την Κουκ βάσει αυτών των καταγγελιών. Ο νόμος επιτρέπει την απομάκρυνση μέλους του Δ.Σ. της Fed μόνο «για αιτία» (for cause) -αλλά δεν ορίζεται σαφώς τι συνιστά «σοβαρό λόγο».
Η επιστολή του Τραμπ
Ο Τραμπ έγραψε στην επιστολή του: «Έχω αποφασίσει ότι υπάρχει σοβαρός λόγος για την απομάκρυνσή σας από τη θέση σας». (Σύμφωνα με έρευνα του CNN, η Κουκ φέρεται να είχε λάβει στεγαστικά δάνεια για δύο ακίνητα, και τα δύο δηλωμένα ως κύρια κατοικία της. Δεν είναι γνωστό γιατί συνέβη αυτό, ούτε αν έγινε εσκεμμένα.)
Ο Τραμπ στην επιστολή του προσθέτει: «Λόγω της παραπλανητικής και ενδεχομένως εγκληματικής σας συμπεριφοράς σε οικονομικό ζήτημα (...), δεν έχω πλέον εμπιστοσύνη στην ακεραιότητά σας. Το λιγότερο, η συμπεριφορά αυτή φανερώνει ακραία αμέλεια σε χρηματοοικονομικές συναλλαγές, κάτι που θέτει υπό αμφισβήτηση την ικανότητα και αξιοπιστία σας ως ρυθμιστική αρχή».
Ο πρώην ομοσπονδιακός εισαγγελέας Σαν Γου δήλωσε στο CNN: «Το υπουργείο Δικαιοσύνης δεν έχει ανοίξει επισήμως κάποια υπόθεση, δεν της έχουν απαγγελθεί κατηγορίες. Άρα, αυτή τη στιγμή, είναι αμφισβητήσιμο το κατά πόσον υπάρχει “σοβαρός λόγος”. Αυτό σίγουρα θα καταλήξει στα δικαστήρια».
Η Κουκ διορίστηκε στο Δ.Σ. της Fed από τον πρόεδρο Μπάιντεν το 2022 και είναι η πρώτη μαύρη γυναίκα που υπηρετεί σε αυτή τη θέση.
Παρόλο που η απομάκρυνσή της αναμένεται να προσβληθεί νομικά -πιθανώς ακόμη και στο Ανώτατο Δικαστήριο- η κίνηση του Τραμπ φέρνει τη Fed, την κεντρική τράπεζα της μεγαλύτερης οικονομίας στον κόσμο, σε αχαρτογράφητα νερά.
Ερωτήματα που παραμένουν:
- Πρέπει η Κουκ να αποχωρήσει άμεσα;
- Μπορεί ο Τραμπ να διορίσει αντικαταστάτη;
Ο δικηγόρος της, Άμπε Ντέιβιντ Λόουελ, δήλωσε: «Θα λάβουμε κάθε αναγκαίο μέτρο ώστε να αποτρέψουμε αυτή την παράνομη ενέργεια».
Η επόμενη συνεδρίαση της Fed για τη νομισματική πολιτική είναι προγραμματισμένη για τις 16-17 Σεπτεμβρίου.
Την προηγούμενη εβδομάδα, η Κουκ είχε δηλώσει ότι δεν θα ενδώσει σε πιέσεις για παραίτηση: «Δεν σκοπεύω να υποκύψω σε εκφοβισμό λόγω κάποιων ερωτήσεων που τέθηκαν σε tweet. Παίρνω σοβαρά οποιαδήποτε ερώτηση για το οικονομικό μου ιστορικό και συλλέγω τα απαραίτητα στοιχεία για να απαντήσω τεκμηριωμένα».
Απειλείται η ανεξαρτησία της Fed
Η Ομοσπονδιακή Τράπεζα είναι σχεδιασμένη ώστε να είναι ανεξάρτητη από την πολιτική εξουσία, ώστε να βασίζεται αποκλειστικά σε οικονομικά δεδομένα και όχι σε πολιτικά συμφέροντα για να επιτελεί την αποστολή της: να συγκρατεί τον πληθωρισμό και να υποστηρίζει την απασχόληση.
Οι πολιτικοί συνήθως επιθυμούν χαμηλά επιτόκια -για να ενισχυθούν οι μετοχές και να είναι πιο φθηνός ο δανεισμός, κάτι που ευνοεί τους ψηφοφόρους. Όμως, τα πολύ χαμηλά επιτόκια ενδέχεται να αυξήσουν τον πληθωρισμό, ενώ τα πολύ υψηλά μπορεί να πλήξουν την κατανάλωση και την απασχόληση.
Έρευνες δείχνουν ότι οι χώρες με ανεξάρτητες κεντρικές τράπεζες έχουν καλύτερες οικονομικές επιδόσεις και χαμηλότερο πληθωρισμό.
Αν οι ενέργειες του Τραμπ πλήξουν την οικονομική αξιοπιστία των ΗΠΑ, οι επενδυτές μπορεί να στραφούν σε πιο ασφαλή επενδυτικά καταφύγια ή να απαιτήσουν υψηλότερα επιτόκια δανεισμού από τις ΗΠΑ.
Ο πρώην αντιπρόεδρος της Fed, Άλαν Μπλίντερ, δήλωσε: «Η Fed είναι σχεδιασμένη να είναι ανεξάρτητη από την πολιτική για πολύ καλούς λόγους. Ο Τραμπ προσπαθεί να τερματίσει αυτή την ανεξαρτησία και να τη μετατρέψει σε εργαλείο της κυβέρνησής του. Αυτό θα είναι πολύ κακό για τη νομισματική πολιτική».
Η γερουσιαστής Ελίζαμπεθ Γουόρεν, επικεφαλής των Δημοκρατικών στην Επιτροπή Τραπεζών της Γερουσίας, δήλωσε: «Η προσπάθεια του Τραμπ να αποπέμψει την Κουκ είναι αυταρχική και παραβιάζει κατάφωρα τον νόμο της Ομοσπονδιακής Τράπεζας. Πρέπει να ακυρωθεί από τα δικαστήρια».