Οι συγκρούσεις ανάμεσα σε γείτονες είναι τόσο παλιές όσο και οι ίδιες οι πολυκατοικίες, αλλά οι ειδικοί συμφωνούν: υπάρχουν τρόποι να τις αντιμετωπίσεις χωρίς να χάσεις την ψυχραιμία σου ή την ανθρωπιά σου.
Το σπίτι μας είναι το καταφύγιό μας, το μέρος όπου νιώθουμε ασφάλεια, ξεκούραση, ηρεμία. Ή, τουλάχιστον, έτσι θα έπρεπε να είναι. Γιατί για πολλούς ανθρώπους, το «σπίτι» συνοδεύεται από έναν ακούσιο πρωταγωνιστή της καθημερινότητας: τον ενοχλητικό γείτονα. Από εκείνον που παίζει μουσική ως τα μεσάνυχτα, μέχρι εκείνον που παρκάρει μισό μέτρο μέσα στο δικό σου χώρο, που αφήνει τον σκύλο του να γαβγίζει χωρίς σταματημό ή τον καπνό του να εισβάλλει από το μπαλκόνι σου.
Οι συγκρούσεις ανάμεσα σε γείτονες είναι τόσο παλιές όσο και οι ίδιες οι πολυκατοικίες, αλλά οι ειδικοί συμφωνούν: υπάρχουν τρόποι να τις αντιμετωπίσεις χωρίς να χάσεις την ψυχραιμία σου ή την ανθρωπιά σου.
Όταν δεν καταλαβαίνεις το πρόβλημα που προκαλείς
Το πρώτο πράγμα που χρειάζεται να θυμάται κανείς είναι ότι, πίσω από κάθε ενοχλητική συμπεριφορά, υπάρχει ένας άνθρωπος που πιθανόν δεν έχει συνειδητοποιήσει το πρόβλημα που προκαλεί. Η ψυχολόγος Lindsey Rae Ackerman, ειδική σε ζητήματα οικογενειακών σχέσεων, τονίζει μιλώντας στον περιοδικό Time ότι «όταν οι συγκρούσεις με τους γείτονες μας ξεπερνούν, ξεχνάμε συχνά τη βασική αρχή της ενσυναίσθησης». Το να ξεκινήσεις μια συζήτηση με φράσεις όπως «Ίσως δεν το γνωρίζετε, αλλά…» ή «Θα ήθελα να σας ζητήσω κάτι μικρό» μπορεί να κάνει τεράστια διαφορά. Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν θέλουν να είναι ενοχλητικοί – απλώς δεν έχουν αντιληφθεί ότι είναι.
Δυνατή μουσική, κατοικίδια, κάπνισμα
Ας πάρουμε το πιο κλασικό παράδειγμα: τον γείτονα που ανεβάζει τη μουσική στο τέρμα. Ο θυμός είναι φυσική αντίδραση, αλλά δεν βοηθά. Οι ειδικοί προτείνουν να περιμένεις μέχρι να ηρεμήσεις, να ξεκουραστείς και να μιλήσεις με καθαρό μυαλό. Μια φράση όπως «Καλημέρα, ήθελα να σας πω πως η μουσική χτες κράτησε λίγο παραπάνω και δυσκολεύτηκα το πρωί» λειτουργεί πολύ καλύτερα από το «Δεν μπορώ άλλο αυτή τη φασαρία!». Το κλειδί είναι η συνεργασία: να προτείνεις, όχι να απαιτείς. Για παράδειγμα, το «Μήπως μπορούμε να συμφωνήσουμε να χαμηλώνουμε μετά τις 10 το βράδυ;» αφήνει ανοιχτό χώρο συνεννόησης, δείχνει σεβασμό και δίνει την ευκαιρία να λυθεί το θέμα χωρίς προστριβές.
Μια άλλη, εξίσου δύσκολη περίπτωση, είναι ο γείτονας με τον φωνακλά σκύλο. Εκεί, η Ackerman προτείνει να θυμάσαι πως το ζώο δεν φταίει και ο ιδιοκτήτης πιθανόν νιώθει ήδη αμηχανία ή πίεση. Μπορείς να ξεκινήσεις θετικά: «Ο σκύλος σας είναι πολύ γλυκός, αλλά ήθελα να σας ενημερώσω ότι γαβγίζει αρκετές ώρες όταν λείπετε και δουλεύω από το σπίτι. Μήπως υπάρχει κάτι που μπορούμε να δοκιμάσουμε για να βοηθήσουμε και τους δυο μας;». Το να αναγνωρίσεις ότι η κατάσταση δεν είναι εύκολη («Ξέρω ότι είναι δύσκολο, ειδικά όταν λείπετε») δείχνει κατανόηση και μειώνει την αμυντική στάση του άλλου.
Υπάρχουν και πιο λεπτές περιπτώσεις, όπως ο γείτονας που καπνίζει στο μπαλκόνι και γεμίζει τον χώρο σου με καπνό. Εδώ χρειάζεται ευγένεια και ειλικρίνεια. Ο ψυχολόγος Jeff Gardere από το Touro University της Νέας Υόρκης εξηγεί πως η ήρεμη και φιλική προσέγγιση είναι η πιο αποτελεσματική. Μπορείς να πεις: «Ξέρω ότι έχετε κάθε δικαίωμα να καπνίζετε στο μπαλκόνι σας, απλώς ήθελα να σας ενημερώσω πως ο καπνός έρχεται κατευθείαν μέσα στο σαλόνι μου. Θα σας ήταν εύκολο να καπνίζετε προς την άλλη πλευρά;». Αν έχεις αναπνευστικά προβλήματα, μπορείς να το αναφέρεις χωρίς υπερβολή – η ευαλωτότητα, λένε οι ειδικοί, δημιουργεί κατανόηση. Και ένα χαμόγελο στο τέλος της φράσης κάνει θαύματα.
Ο ενοχλητικός γείτονας του από πάνω διαμερίσματος
Οι ήχοι από το διαμέρισμα πάνω σου είναι άλλο ένα κλασικό πρόβλημα - τα βήματα, τα έπιπλα που μετακινούνται, οι φωνές. Πολλοί αντιδρούν χτυπώντας το ταβάνι ή φωνάζοντας από κάτω, αλλά αυτό μόνο επιδεινώνει την κατάσταση. Η Ackerman προτείνει κάτι πολύ απλό: να απομακρύνεις το θέμα από το προσωπικό επίπεδο. «Η πολυκατοικία έχει τόσο λεπτά πατώματα που ακούγονται τα πάντα», μπορείς να πεις. «Μήπως θα σας βόλευε να βάλετε μερικά χαλιά ή να αποφεύγουμε τα δυνατά βήματα μετά τις 9;». Έτσι, το πρόβλημα δεν αφορά πια τον χαρακτήρα του γείτονα, αλλά τη φύση του κτιρίου. Και αυτό κάνει την επικοινωνία πιο ουδέτερη και αποτελεσματική.
Ορισμένες φορές, τα παράπονα αφορούν πιο αμήχανες καταστάσεις. Όπως ο γείτονας που ξεχνά να μαζέψει τα περιττώματα του σκύλου του. Αντί να εκραγείς, μπορείς να το αντιμετωπίσεις με ψυχραιμία και χιούμορ. Ένα «Χτες πάτησα ένα μικρό “έκπληξη” στο πεζοδρόμιο, ίσως δεν το προσέξατε» είναι αρκετό για να στείλει το μήνυμα χωρίς επίθεση. Μπορείς να προσθέσεις: «Ξέρω ότι δεν είναι εύκολο να τον ελέγχετε κάθε φορά - μήπως να αφήσω μερικές σακούλες έξω για να βοηθήσω;». Μπορεί να μην είναι υποχρέωσή σου, αλλά η γενναιοδωρία φέρνει καλύτερα αποτελέσματα από την επίθεση.
Υπάρχουν και πιο «πρακτικοί» ενοχλητικοί τύποι, όπως εκείνοι που παρκάρουν μπροστά στο γκαράζ ή τον ιδιωτικό χώρο σου. Η ειδικός σε θέματα εθιμοτυπίας Pamela Eyring προτείνει να μιλήσεις σε ουδέτερη στιγμή - όχι τη στιγμή που επιστρέφεις και έχεις θυμό. Ένα απλό: «Γεια σας, έχω παρατηρήσει ότι κάποιες φορές το αυτοκίνητο φράζει την έξοδό μου. Μπορούμε να φροντίσουμε να μείνει ελεύθερος ο χώρος; Αν χρειαστείτε κάποτε παραπάνω χώρο, πείτε μου να βοηθήσω», μετατρέπει την ένταση σε συνεργασία. Το κλειδί είναι να δείξεις διάθεση συνεννόησης, όχι αυστηρότητα.
Το πιο απρόοπτο σενάριο
Και, τέλος, υπάρχει το απρόοπτο αλλά όχι σπάνιο σενάριο: ο γείτονας που δεν χρησιμοποιεί κουρτίνες. Ναι, είναι αμήχανο. Αλλά όπως λέει ο Gardere, η ειλικρίνεια με δόση χιούμορ μπορεί να σώσει την κατάσταση. «Ίσως δεν το έχετε προσέξει, αλλά τα παράθυρά σας κοιτάζουν κατευθείαν στο σαλόνι μου. Αν έχετε κουρτίνες, ίσως να τις τραβάτε για να έχουμε και οι δύο λίγη παραπάνω ιδιωτικότητα». Ένα χαμόγελο και μια φράση όπως «σας το λέω μόνο για να μη νιώθετε άβολα» δείχνουν ευγένεια και προθέσεις χωρίς κατηγορία.
Το βασικότερο μυστικό, λένε όλοι οι ειδικοί, είναι η ενσυναίσθηση. Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν είναι κακοπροαίρετοι· απλώς απορροφημένοι στις δικές τους ρουτίνες. Ο θυμός, οι απειλές ή τα παθητικά επιθετικά σημειώματα στην πόρτα φέρνουν μόνο εχθρότητα. Η ήρεμη, καθαρή επικοινωνία, αντίθετα, δείχνει ωριμότητα και συχνά οδηγεί σε σχέσεις αμοιβαίου σεβασμού.