Με το θάνατο του Σίλβιο Μπερλουσκόνι χθες, ο επιχειρηματικός και μη κόσμος στην Ιταλία σκέφτεται μόνο ένα πράγμα: τη διαδοχή.
Ο στιγματισμένος από σκάνδαλα επιχειρηματίας – που πέθανε σε ηλικία 86 ετών – έχτισε από το μηδέν τη μεγαλύτερη εταιρεία μέσων ενημέρωσης της Ιταλίας, προτού μεταμορφώσει το πολιτικό τοπίο της χώρας.
Τώρα, πέντε παιδιά από δύο διαφορετικούς γάμους πρόκειται να μοιραστούν την αυτοκρατορία του. Και τα πέντε αυτά παιδιά – η 56χρονη Μαρίνα, ο 53χρονος Πιερ Σίλβιο, η 38χρονη Μπάρμπαρα, η 36χρονη Ελεονόρα και ο 34χρονος Λουίτζι, κατέχουν μερίδιο στην εταιρεία Fininvest - αξίας πολλών δισεκατομμυρίων – η οποία με τη σειρά της αποτελείται από πολλές άλλες εταιρείες και είναι επίσης ο μεγαλύτερος μέτοχος της MFE – Media For Europe.
Εκτός από την οικοδόμηση της τεράστιας αυτοκρατορίας του στα μέσα ενημέρωσης, ο Μπερλουσκόνι διετέλεσε πρωθυπουργός για τρεις περιόδους, από το 1994 έως το 1995, από το 2001 έως το 2006 και από το 2008 έως το 2011. Ήταν μάλιστα, ο μακροβιότερος μεταπολεμικός πρωθυπουργός της Ιταλίας, αλλά μαστιζόταν επίσης από σκάνδαλα.
Για δεκαετίες, κυριάρχησε στο προσκήνιο. Είχε εμπλακεί σε διάφορα σεξουαλικά σκάνδαλα – κυρίως γύρω από τα πάρτι «Bunga Bunga» - και κατηγορήθηκε επίσης για διαφθορά και για σχέσεις με τη μαφία.
Παρ’ όλα αυτά, άσκησε τεράστια επιρροή μέσω των ΜΜΕ – εφηύρε ουσιαστικά την εμπορική τηλεόραση στην Ιταλία – της ιδιοκτησίας του στην ποδοσφαιρική ομάδα Μίλαν και του πλούτου του ως ο πλουσιότερος άνθρωπος της Ιταλίας για μια δεκαετία.
Ποιος θα διαδεχθεί τον Σίλβιο Μπερλουσκόνι;
Τα παιδιά του κατάφεραν να παραμείνουν σχετικά κρυφά. Αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στον έλεγχο που ασκεί ο Μπερλουσκόνι σε μεγάλο μέρος του ιταλικού τοπίου των μέσων ενημέρωσης. Με τον θάνατό του, θα αναγκαστούν τώρα να βγουν από τη σκιά του.
Κι ενώ η ζωή του θυμίζει πολύ την σειρά «Succession» του HBO, πολλοί θεωρούν ότι η απάντηση στο ποιος θα διαδεχθεί τον Μπερλουσκόνι είναι αρκετά ξεκάθαρη: το μεγαλύτερο παιδί του, η Μαρίνα.
Αλλά θα μπορούσε να αποδειχθεί πιο περίπλοκο, καθώς ο 86χρονος μεγιστάνας δεν είχε ορίσει ποτέ δημοσίως διάδοχο.
Τα μεγαλύτερα παιδιά του, η Μαρίνα και ο Πιερ Σίλβιο συμμετέχουν άμεσα στη διαχείριση των εταιρειών του Σίλβιο Μπερλουσκόνι από τότε που ο πατέρας τους εισήλθε στην ιταλική πολιτική στις αρχές της δεκαετίας του 1990.
Απέκτησε άλλα τρία παιδιά με τη γυναίκα που θα γινόταν η δεύτερη σύζυγός του, την ηθοποιό Βερόνικα Λάριο. Παντρεύτηκαν το 1990, αφότου ο Μπερλουσκόνι την είδε γυμνόστηθη σε έναν ρόλο σε θέατρο του Μιλάνου, αλλά εκείνη τον χώρισε το 2010 λόγω της προτίμησής του σε νεαρά κορίτσια, η οποία τον οδήγησε σε νομικά προβλήματα και σκανδάλισε πολλούς από τους υποστηρικτές του.
Η Μπάρμπαρα, η Ελεονόρα και ο Λουίτζι, τα παιδιά που απέκτησε ο Σίλβιο Μπερλουσκόνι με την Λάριο, δεν είχαν υψηλόβαθμους εκτελεστικούς ρόλους στη διοίκηση των επιχειρήσεων του πατέρα τους, όπως με τους μεγαλύτερους απογόνους του.
Σύμφωνα με την ιταλική νομοθεσία, τα παιδιά του έχουν δικαίωμα να κληρονομήσουν τα 2/3 της περιουσίας του σε ίσα μέρη, ενώ ο αποθανών είναι ελεύθερος να διαθέσει το υπόλοιπο 1/3 όπως επιθυμεί.
Ο τρόπος με τον οποίο ο Μπερλουσκόνι αποφάσισε να μοιράσει τα περιουσιακά του στοιχεία μεταξύ των κληρονόμων του θα γίνει γνωστός μόνο όταν ανοίξει η όποια διαθήκη. Το 1/3 των περιουσιακών στοιχείων που μπορεί να εκχωρηθεί ελεύθερα, μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την επιλογή ενός ηγέτη για τις εταιρείες Fininvest, υπό την προϋπόθεση ότι άλλα περιουσιακά στοιχεία επαρκούν για να αντισταθμίσουν τα υπόλοιπα, δήλωσε ο Εμανουέλε Λουκίνι Γκουαστάλα, καθηγητής νομικής στο Μιλάνο.
Μαρίνα Μπερλουσκόνι
Άνθρωποι που γνωρίζουν το θέμα δήλωσαν στο Reuters ότι το μεγαλύτερο παιδί του Σίλβιο Μπερλουσκόνι, η Μαρίνα, η οποία προεδρεύει ήδη της Fininvest, είναι η πιο πιθανή να αναλάβει τα ηνία της αυτοκρατορίας Μπερλουσκόνι.
Η μεγαλύτερη κόρη του ηγείται του διοικητικού συμβουλίου της Fininvest από το 2005.
Εκτός από την MFE, η οικογενειακή εταιρεία χαρτοφυλακίου ελέγχει επίσης τον εκδοτικό οίκο Mondadori και έχει μεγάλο μερίδιο στον διαχειριστή περιουσιακών στοιχείων Mediolanum.
Πριν από το 2005, η Μαρίνα διετέλεσε αναπληρώτρια πρόεδρος της Fininvest για εννέα χρόνια.
Σκληρή και απαιτητική
Περιγράφεται από τους ανθρώπους που εργάζονται μαζί της ως ένα σκληρό και απαιτητικό αφεντικό, εκτοξεύτηκε από τον πατέρα της στην εταιρική ζωή από την νεαρή ηλικία των 20 και η επιρροή της αυξήθηκε όταν εκείνος αναγκάστηκε να αναλάβει έναν ρόλο αποστασιοποίησης μετά την είσοδό του στην πολιτική το
Ο Φεντέλε Κονφαλονιέρι, ισόβιος φίλος του πατέρα της και πρόεδρος της Media For Europe, παρομοίασε κάποτε το σκληρό επιχειρηματικό της κίνητρο με «πνευματικό τρυπάνι».
Μητέρα δύο παιδιών, η Μαρία είναι παντρεμένη με έναν πρώην χορευτή μπαλέτου της Σκάλας του Μιλάνου, ενώ το Forbes την ανακήρυξε ως την 100η πιο ισχυρή γυναίκα στον κόσμο από το 2004 έως το 2010.
Υπό την διοίκησή της, η Fininvest απέκτησε όλο και μεγαλύτερη σημασία, καθώς η υγεία του πατέρα της εξασθενούσε.
Σε τηλεοπτική του συνέντευξη το 2018, ο Μπερλουσκόνι δήλωσε ότι η Μαρίνα ήταν το πιο κοντινό του παιδί και ότι συζητούσαν καθημερινά πριν λάβει οποιαδήποτε απόφαση, κάτι που συνήθιζε να κάνει και με τη μητέρα του πριν πεθάνει.
«Ο Σίλβιο την έβαλε στη δουλειά όταν ήταν μόλις και μετά βίας κάτι περισσότερο από παιδί» έγραψε ο Βιτόριο Τζιοβανέλι, πρώην διευθυντής του τηλεοπτικού καναλιού Rete4 του Σίλβιο Μπερλουσκόνι, σε βιβλίο του το 2003, προσθέτοντας ότι άρχισε να φέρνει τη Μαρίνα σε επιχειρηματικές συναντήσεις το 1985. «Άκουγε και κρατούσε σημειώσεις για ώρες, δε σταματούσε ποτέ».
Ωστόσο, υπήρχαν σημάδια έντασης μεταξύ πατέρας και κόρης το 2022. Εννοείται ότι εμπόδισε τα σχέδιά του να παντρευτεί την σύντροφό του Μάρτα Φασίνα – μια Ιταλίδα βουλευτή – η οποία είναι 53 χρόνια νεότερή του καθώς και νεότερη και από τα πέντε παιδιά του.
Παρ’ όλα αυτά, έκαναν μια «ψεύτικη» τελετή πέρυσι, και ενώ δεν ήταν νόμιμα παντρεμένος με την Φασίνα, εξακολουθούσε ακόμα και στο νεκροκρέβατό του να την αποκαλεί σύζυγό του.
Πιερ Σίλβιο Μπερλουσκόνι
Δεύτερο στη σειρά στην οικογένεια Μπερλουσκόνι είναι ο Πιερ Σίλβιο, ο μεγαλύτερος γιος του μεγιστάνα. Τέθηκε επικεφαλής του οικογενειακού τηλεοπτικού δικτύου Mediaset.
Η είδηση του θανάτου του Μπερλουσκόνι χθες, έστειλε τις μετοχές του ραδιοτηλεοπτικού φορέα MFE-MediaForEurope στα ύψη, εντάσσοντας το μοτίβο της αντίδρασης της αγοράς στις ενημερώσεις για την επιδείνωση της υγείας του τους τελευταίους μήνες.
Αντί να αποτελεί ένδειξη ασέβειας προς τον δισεκατομμυριούχο που έκανε την περιουσία του στην εμπορική τηλεόραση πριν ασχοληθεί με την πολιτική, η άνθηση των μετοχών αντανακλά τις επιλογές που θα μπορούσαν να ανοίξουν για την εταιρεία καθώς ο ιδρυτής της αποχωρεί από τη σκηνή.
Η MFE, η οποία ανήκει κατά 48% στη Fininvest της οικογένειας Μπερλουσκόνι, διαχειρίζεται εμπορικά τηλεοπτικά κανάλια στην Ιταλία και την Ισπανία και έχει δημιουργήσει ένα σημαντικό μερίδιο στη γερμανική ProSieben.
Με επικεφαλής τον Πιερ Σίλβιο, έχει επιδιώξει την ευρωπαϊκή επέκταση από τις ιταλικές ρίζες της για να προσπαθήσει να κρατήσει τη θέση της απέναντι στους αμερικανικούς γίγαντες streaming που καταλαμβάνουν όλο και μεγαλύτερο κομμάτι των θεατών.
Σε ένα ταχέως μεταβαλλόμενο τοπίο των μέσων ενημέρωσης, ορισμένοι επενδυτές φαίνεται να στοιχηματίζουν ότι με τον Σίλβιο Μπερλουσκόνι εκτός παιχνιδιού πλέον, οι κληρονόμοι του μπορεί να είναι πιο ανοιχτοί στην αναζήτηση εταίρου για την MFE ή στην πώληση σε έναν μεγαλύτερο αντίπαλο.Η αγορά θεωρεί σαφώς ότι ο Πιερ Σίλβιο είναι ένα ικανός.
Μπάρμπαρα, Ελεονόρα και Λουίτζι
Τα τρία παιδιά του Σίλβιο Μπερλουσκόνι από τη δεύτερη σύζυγό του δεν εμπλέκονται τόσο πολύ στις επιχειρήσεις του πατέρα τους όσο εκείνα από την πρώτη γυναίκα του.
Η Μπάρμπαρα ανέλαβε ανώτερο ρόλο στη διοίκηση της ποδοσφαιρικής ομάδας AC Milan μέχρι την πώλησή της το 2017, και φέρεται μάλιστα να έβγαινε με έναν από τους Βραζιλιάνους αστέρες της - Alexandre Rodrigues da Silva, κοινώς γνωστό ως Pato - πριν χωρίσουν αργότερα. Θεωρείται ότι τώρα μεγαλώνει πέντε παιδιά που η ίδια απέκτησε με δύο συντρόφους της.
Λιγότερα είναι γνωστά για τη μικρότερη αδερφή της, την Ελεονόρα, η οποία προτιμά να ακούσει στο όνομα Ελεονόρα Μπαρτολίνι, αντί να χρησιμοποιεί το επώνυμο του πατέρα της.
Σύμφωνα με τους Times, μετακόμισε στο Λονδίνο και αγόρασε ένα βικτοριανό σπίτι με τον Βρετανό σύντροφό της, το μοντέλο Γκάι Μπινς.
Ο Λουίτζι – το μικρότερο παιδί του Μπερλουσκόνι – ανέλαβε να εκπροσωπήσει την πλευρά της οικογένειάς του στη Fininvest, όπου είναι μέλος του διοικητικού συμβουλίου, λόγω της επικέντρωσής του στα οικονομικά και τη διαχείριση πλούτου.
Παρέμεινε στο Μιλάνο και είναι επενδυτής σε νεοφυείς επιχειρήσεις.
Τι γίνεται με την Fininvest
Τα μεγαλύτερα παιδιά του Μπερλουσκόνι, η Μαρίνα και ο Πιερ Σίλβιο, κατέχουν ήδη από 8% της Fininvest το καθένα, ενώ η Μπάρμπαρα, η Ελεονόρα και ο Λουίτζι μοιράζονται ένα ποσοστό 21,4%.
Αυτό εγείρει το ερώτημα για το πώς θα μοιραστεί το πλειοψηφικό μερίδιο 61%. Υπάρχουν διάφορες επιλογές. Θα μπορούσε να μοιραστεί ισόποσα ή να δοθεί μεγαλύτερο μέρος στα μεγαλύτερα παιδιά που έχουν διοικητικό ρόλο στην εταιρεία του πατέρα τους. Μπορεί κανείς μόνο να εικάσει τι διαιρέσεις θα μπορούσε να προκαλέσει η τελική απόφαση.
Μιλώντας στους Times, ο Ιταλός δημοσιογράφος Σάντρο Ορλάντο δήλωσε: «Όλα έχουν να κάνουν με το πώς θα μοιραστεί το 61% και τι ρόλους αφήνει στα τρία μικρότερα παιδιά του».
Πρόσθεσε πως η σχέση μεταξύ των μεγαλύτερων παιδιών και των μικρότερων είναι ψυχρή, ειδικά από τότε που η μητέρα τους χώρισε με τον Σίλβιο Μπερλουσκόνι.
Ωστόσο, καθώς δεν είχαν προηγουμένως επιχειρησιακούς ρόλους στην εταιρεία, οι ειδικοί λένε ότι είναι απίθανο το νεότερο τρίο να αμφισβητήσει τη Μαρίνα, την οποία - όπως γίνεται αντιληπτό - εμπιστεύονται όλοι ότι θα τους αποφέρει τα περισσότερα χρήματα ως μετόχους.
Φέρεται ότι ήταν στη σειρά για ένα μερίδιο από ένα μέρισμα 90 εκατομμυρίων ευρώ που παρήγαγε η Fininvest τον Φεβρουάριο, δήλωσε ο Ορλάντο στους Times.
Τι θα μπορούσε να φέρει τα πάνω κάτω
Αλλά υπάρχει μια πιθανή ανατροπή που θα μπορούσε να φέρει τα πάνω κάτω.
Ο θάνατος του Μπερλουσκόνι μπορεί να μην αλλάξει τα πράγματα στη Fininvest, αλλά έχει αφήσει ένα μεγάλο κενό στην ιταλική πολιτική, ιδίως στην ηγεσία του κόμματος Forza Italia του μεγιστάνα.
Ο Μπερλουσκόνι δημιούργησε το Forza Italia τη δεκαετία του '90 και, με την υποστήριξη της τεράστιας αυτοκρατορίας του στα μέσα ενημέρωσης, προωθήθηκε στην εξουσία.
Παρ' όλα τα σκάνδαλα, το κόμμα αποτελεί σήμερα βασικό εταίρο στην κυβέρνηση συνασπισμού της πρωθυπουργού Τζόρτζια Μελόνι, δίνοντάς της την απαραίτητη πλειοψηφία για τον σχηματισμό κυβέρνησης πέρυσι.
Αλλά ενώ κατάφερε να αξιοποιήσει την επιρροή του για να φτάσει στην κορυφή της ιταλικής πολιτικής, τη χρησιμοποίησε επίσης για να καταπνίξει τυχόν πιθανούς διαδόχους εντός του κόμματος. Ως αποτέλεσμα, υπάρχουν λίγοι που θα μπορούσαν να αναλάβουν το κενό που άφησε ο θάνατός του.
Ο Ρομπέρτο Ντ' Αλιμόντε, καθηγητής πολιτικής στο πανεπιστήμιο Luiss της Ρώμης, δήλωσε στους Times ότι υποψιάζεται ότι η Μαρίνα θα αναλάβει το κόμμα.
«Υποψιάζομαι ότι η οικογένεια Μπερλουσκόνι έχει αποφασίσει ότι πρέπει να ελέγξει το κόμμα και ότι μόνο ένα μέλος της οικογένειας μπορεί να το κάνει», είπε.
Εάν συμβεί αυτό, τότε η πλοκή της Fininvest θα μπορούσε να πάρει μια δραματική τροπή.