Σε μια από τις πιο πυκνοκατοικημένες περιοχές της Νέας Σμύρνης, ανάμεσα σε πολυκατοικίες, δρόμους και τον συνεχή θόρυβο της πόλης, υπάρχει ένας μικρός κήπος που μοιάζει σχεδόν με άλλη πραγματικότητα.
Είναι ο προσωπικός χώρος του Θάνου Δριμάλα, ενός δημιουργού που εδώ και 25 χρόνια έχει αφιερωθεί στην ιδιαίτερη και απαιτητική τέχνη των μπονσάι. Μια τέχνη που, όπως λέει ο ίδιος, δεν αφορά απλώς τη διαμόρφωση ενός φυτού, αλλά μια βαθιά σχέση μεταξύ ανθρώπου, φύσης και χρόνου. Μέσα σε αυτόν τον κρυμμένο πράσινο θησαυρό φιλοξενούνται σήμερα περισσότερα από 130 μπονσάι — αρκετά από αυτά ηλικίας πολλών δεκαετιών.
Δέντρα που μεταμορφώθηκαν μέσα από χρόνια φροντίδας και υπομονής σε μικρογραφίες τοπίων και ζωντανά γλυπτά. Ο Θάνος Δριμαλάς μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ δεν τα παρουσιάζει απλώς ως «διακοσμητικά φυτά», επιμένει ότι καθένα έχει τον δικό του χαρακτήρα και τη δική του ιστορία. Όπως μία πραγματική μινιατούρα ενός φυτού που λέγεται «υπομονή» και χρειάστηκαν πάρα πολλά χρόνια για να πάρει την σημερινή του μορφή.
Παρουσιάζοντας τηλεοπτικά μια ιδιαίτερη τέχνη το αφιέρωμα του ΑΠΕ–ΜΠΕ αναδεικνύει με το Video που δίνει σήμερα στη δημοσιότητα, έναν κόσμο που κρύβεται κυριολεκτικά πίσω από μια πόρτα σε μια γειτονιά της Αθήνας. Έναν κόσμο όπου η φύση αποκτά ξανά τον χώρο και τον ρυθμό που χρειάζεται για να αναπνεύσει. Και έναν άνθρωπο που αφιέρωσε τη ζωή του στο να της το προσφέρει.
Εξαιρετική σπανιότητα
Πολλά από τα δέντρα που δείχνει ο Θάνος Δριμάλας στην κάμερα έχουν κορμούς εξαιρετικής σπανιότητας, συλλεγμένους από την ελληνική ύπαιθρο. Από απότομες πλαγιές βουνών, από απομονωμένες περιοχές όπου η φύση σμιλεύει κορμούς με άνεμο, ήλιο και αντίξοες συνθήκες. Αυτά τα σημάδια του χρόνου δεν κρύβονται — γίνονται η βάση για συνθέσεις που ο ίδιος δημιουργεί, δίνοντας στα δέντρα νέα ζωή και νέα καλλιτεχνική υπόσταση.
Πώς ξεκινήσατε τη δημιουργία των μπονσάι;
«Η ιδέα ξεκίνησε με κάποιες εξορμήσεις σε βουνά και δάση της Ελλάδας όπου έβλεπα την οργιώδη φύση ειδικά την άνοιξη και το καλοκαίρι, και διαπίστωσα ότι υπήρχαν ορισμένα φυτά τα οποία ήταν σαν δέντρα σε μικρογραφία. Και αυτό ήταν η σπίθα να ξεκινήσω να κάνω όλα τα φυτά να φαίνονται σαν δέντρο αληθινό» λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο δημιουργός μπονσάι.
Η διαδικασία φροντίδας ενός μπονζάι είναι πολύπλοκη και μακροχρόνια: συρμάτωμα, κλάδεμα, διαμόρφωση κλαδιών, μεταφύτευση, παρακολούθηση ανάπτυξης και ισορροπίας μεταξύ ρίζας και κορμού. «Αν δεν μάθεις να περιμένεις, δεν μπορείς να κάνεις μπονζάι», σημειώνει ο ίδιος.
«Δεν διαμορφώνεις απλώς ένα δέντρο. Συνομιλείς μαζί του, το παρατηρείς και το αφήνεις να σου δείξει ποια μορφή θέλει να πάρει».
Τι είναι η τέχνη του μπονζάι
Τεχνική καλλιέργειας δέντρων σε μικρή κλίμακα, με σεβασμό στην φυσική τους ανάπτυξη. Συνδυάζει βοτανική φροντίδα με γλυπτική και αισθητική σύνθεση. Κύριες μέθοδοι: κλάδεμα, συρμάτωμα, διαμόρφωση κορμού, μεταφύτευση, ισορροπία ρίζας–φυλλώματος. Ένα ώριμο bonsai μπορεί να χρειάζεται δεκαετίες για να ολοκληρωθεί. Στόχος: η αναπαράσταση ενός ώριμου δέντρου σε απόλυτη φυσική κλίμακα.
Λίγη ιστορία
Προέρχεται από την Κίνα (Penjing, 700 μ.Χ.) και εξελίχθηκε στην Ιαπωνία. Σήμερα αποτελεί παγκόσμια καλλιτεχνική πρακτική και φιλοσοφία ζωής.
Τι απαιτεί ρωτάμε τον Θάνο Δριμάλα: Υπομονή • χρόνo • παρατήρηση • τεχνική γνώση • καθημερινή φροντίδα.
Παρουσιάζοντας τα μπονσάι στον κήπο του καταγράφουμε τον σεβασμό και ιδιαίτερη τρυφερότητα, με τον οποίο αγγίζει τους κορμούς, δείχνει λεπτομέρειες που απαιτούν χρόνια καλλιέργειας και περιγράφει την προσπάθεια πίσω από κάθε μορφή που ο θεατής αντικρίζει σήμερα. Είναι εμφανές ότι για εκείνον η τέχνη αυτή δεν είναι χόμπι, αλλά τρόπος ζωής.
Η ενασχόλησή του έχει δημιουργήσει μια μικρή κοινότητα ανθρώπων που επισκέπτονται συχνά τον κήπο του για να μάθουν, να εμπνευστούν ή απλώς για να βρουν έναν χώρο ηρεμίας μακριά από τις επιταχύνσεις της καθημερινότητας. Σε μια εποχή όπου οι περισσότεροι αναζητούν άμεσα αποτελέσματα, το μπονσάι υπενθυμίζει τη σημασία της αργής και σταθερής εξέλιξης. Της υπομονής, της αυτοσυγκέντρωσης και της ισορροπίας.
«Όσο μεγαλώνει ένα μπονσάι, τόσο μικραίνουμε εμείς», λέει χαρακτηριστικά ο Θάνος Δριμάλας «και αυτό είναι που μας μαθαίνει: να σεβόμαστε τον χρόνο και να ζούμε μέσα του». Για τον δημιουργό, κάθε δέντρο είναι υπενθύμιση ότι η ομορφιά δεν βρίσκεται στο γρήγορο, αλλά στο σταδιακό και αληθινό.