Η γνωστική παρακμή έχει να κάνει με μια σταδιακή εξασθένηση των λειτουργιών του εγκεφάλου, ενώ ερευνητές τη συνδέουν με την ώρα του ύπνου.
Η γνωστική παρακμή περιλαμβάνει αδύναμη μνήμη, διαταραχές στη συγκέντρωση, δυσκολία στη σκέψη και την εύρεση κατάλληλων λέξεων και συνήθως έρχεται μαζί με τη γήρανση, αν και μπορεί να ξεκινήσει και νωρίτερα. Μάλιστα, σε κάποιες περιπτώσεις εξελίσσεται γρήγορα, προμηνύοντας μερικές φορές νευροεκφυλιστικές ασθένειες όπως το Αλτσχάιμερ.
Έρευνες που δημοσιεύθηκαν στο The Journal of Prevention of Alzheimer's Disease έδειξαν μια σύνδεση ανάμεσα στις συνήθειες ύπνου και τις γνωστικές επιδόσεις, ήδη από την ηλικία των 40.
Πρωινός ή βραδινός τύπος;
Οι ερευνητές παρακολούθησαν 23.000 άτομα επί 10 χρόνια, ενώ ερωτηματολόγια για τον ρυθμό της ζωής τους βοήθησαν να κατανοηθεί καλύτερα η επίδραση του χρονοτύπου, δηλαδή αν κάποιος είναι πρωινός ή βραδινός τύπος.
Υπάρχουν διαφορετικοί χρονότυποι, όπως ο πρωινός, ο ενδιάμεσος, ο βραδινός και ο εξαιρετικά βραδινός.
Οι γνωστικές λειτουργίες, όπως η οπτική δημιουργικότητα και η πνευματική οργάνωση, παρακολουθούνταν επίσης, ενώ ελήφθησαν υπ' όψιν και άλλοι παράγοντες, όπως η ποιότητα του ύπνου, το κάπνισμα, η κατανάλωση αλκοόλ και η σωματική δραστηριότητα.
Τι δείχνει ο ύπνος για τις γνωστικές λειτουργίες
Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι οι βραδινοί τύποι παρουσιάζουν πιο έντονη γνωστική εξασθένηση με τα χρόνια. Συνήθως, οι βραδινοί τύποι δεν καταφέρνουν να αποκοιμηθούν πριν από τα μεσάνυχτα ή τη 1 το πρωί.
Αυτή η καθυστερημένη ώρα ύπνου φαίνεται να είναι ιδιαίτερα επιβλαβής για τις γνωστικές λειτουργίες. Όσο πιο αργά κοιμούνται τόσο πιο ισχυρό φαίνεται το αποτέλεσμα: κάθε επιπλέον ώρα καθυστέρησης στον ύπνο σχετίζεται με μετρήσιμη μείωση σε λειτουργίες όπως η συγκέντρωση, η οργάνωση και η μνήμη.
Με την πάροδο της ηλικίας, αυτές οι διαφορές γίνονται πιο έντονες. Οι βραδινοί τύποι έχουν συχνά λιγότερο υγιεινές συνήθειες: ύπνο λιγότερο ποιοτικό, περισσότερη καθιστική ζωή, αυξημένη κατανάλωση αλκοόλ και καπνού. Συνήθειες που, μακροπρόθεσμα, επιταχύνουν τη γήρανση του εγκεφάλου.