Καθημερινά, ο εγκέφαλός μας καλείται να πάρει χιλιάδες αποφάσεις. Από την επιλογή ρούχων το πρωί, τι θα φάμε για μεσημέρι, πώς θα απαντήσουμε σε έναν πελάτη.
Είτε μικρές είτε μεγάλες, αυτές οι αποφάσεις αποτελούν επί της ουσίας ερωτήματα και ζητήματα που πρέπει να επιλυθούν.
Όταν αυτός ο καταιγισμός αποφάσεων γίνεται υπερβολικός, ο εγκέφαλος βιώνει ένα είδος κορεσμού. Το αποτέλεσμα: αδυνατεί να λάβει αποφάσεις. Αυτό το φαινόμενο ονομάζεται «κόπωση από τη λήψη αποφάσεων».
Πρόκειται για ένα ψυχολογικό φαινόμενο κατά το οποίο, σύμφωνα με την θεραπεύτρια Ανίσα Αλί, μετά από πολλαπλές αποφάσεις, η ικανότητά μας να λάβουμε νέες με ορθολογικό τρόπο μειώνεται σημαντικά. Όσο περισσότερο καλείται να επιλέξει και να αποφασίσει, ο εγκέφαλος ξεμένει από «καύσιμα». Στο τέλος, μπορεί να καταφύγει σε παρορμητικές επιλογές ή να αποφύγει εντελώς να πάρει μία απόφαση.
Η κόπωση από τις αποφάσεις δεν είναι μόνο μια μορφή άγχους, αλλά και μία κόπωση με τις επιλογές που μας παρουσιάζονται και σύμφωνα με τη ψυχολόγο Αμέλια Λομπ αυτό δημιουργεί τον φόβο ότι θα διαλέξουμε τη λάθος. Και όταν ο εγκέφαλος δεν μπορεί πλέον να αποφασίσει επειδή έχει φτάσει στα όριά του, παγώνει.
«Ο εγκέφαλός μας σίγουρα έχει περιορισμένη ικανότητα για συνειδητή λήψη αποφάσεων», εξηγεί ο Gilles Lafargue, ψυχολόγος και διδάκτορας νευροεπιστημών, στο Psychologies.com. Οι περισσότερες από αυτές τις επιλογές στην καθημερινή ζωή γίνονται αυτόματα και όχι συνειδητά. «Η συνειδητή λήψη αποφάσεων είναι αυτή που είναι εξαντλητική, από τη στιγμή που απαιτείται προσπάθεια της βούλησης», σημειώνει.
Πώς να αποφύγετε την κόπωση λήψης αποφάσεων
Για την αντιμετώπιση του φαινομένου, οι ειδικοί τονίζουν ότι το πρώτο βήμα είναι να μειώσουμε τον αριθμό των επιλογών ή να περιορίσουμε τις αποφάσεις. Συστήνουν επίσης να λαμβάνουμε προκαθορισμένες αποφάσεις, όπως να προετοιμάζουμε τα γεύματα ή τα ρούχα της εβδομάδας. Να αποδεχόμαστε το ενδεχόμενο να κάνουμε λάθη και να ζητάμε βοήθεια. Αναφέρουν ότι μερικές φορές το να ακολουθούμε τη διαίσθησή μας είναι ένας τρόπος για να πάρουμε γρήγορα απόφαση. «Μελέτες δείχνουν ότι σε ορισμένες πολύπλοκες περιπτώσεις, παίρνουμε καλύτερες αποφάσεις αντιδρώντας διαισθητικά αντί να ζυγίζουμε υπερβολικά τα υπέρ και τα κατά», εξηγεί ο Gilles Lafargue. Τέλος, επισημαίνουν ότι θα πρέπει να καθορίζουμε χρονικά όρια για τη λήψη των αποφάσεων.