Ως ταινία επιστημονικής φαντασίας θα μπορούσε κανείς να εκλάβει τον ρόλο που παίζει (πολλώ δε μάλλον στο άμεσο μέλλον), η τεχνητή νοημοσύνη στο πεδίο της ογκολογίας.
Εκτός από τη δραματική μείωση του φόρτου εργασίας στους γιατρούς και την τεράστια επιτάχυνση στις κλινικές μελέτες, μπορεί να μετρήσει όχι μόνο το μήκος και το πλάτος ενός όγκου όπως μέχρι πρόσφατα γινόταν, αλλά και τη βιολογία του και ακολούθως να προβλέψει, ακόμα και απομακρυσμένα, την πορεία της ασθένειας, την τοξικότητα της θεραπείας και τις παρενέργειες που μπορεί να προκληθούν.
Το Οίκοθεν μπαίνει για τα καλά στον κόσμο του AI
Όπως αναφέρει στο Πρακτορείο FΜ ο παθολόγος - ογκολόγος, διευθυντής ΕΣΥ στο ΓΑΟΝΑ «ο Άγιος Σάββας» και επιστημονικά υπεύθυνος του προγράμματος ΟΙΚΟΘΕΝ Μιχάλης Νικολάου, το Οίκοθεν μπαίνει για τα καλά στον κόσμο του AI μέσα στο 2026, και μάλιστα εξετάζονται φόρμουλες να ενταχθούν και καρδιολογικοί ασθενείς.
«Αυτή τη στιγμή αναπτύσσουμε ένα ερευνητικό μοντέλο, όπου με τη βοήθεια της τεχνητής νοημοσύνης και εργαλείων απομακρυσμένης παρακολούθησης, θα προσπαθήσουμε να μελετήσουμε δείκτες, οι οποίοι αν δεν αναχαιτιστούν, μπορεί να αποβούν μοιραίοι για τη ζωή των ασθενών μας. Και μάλιστα αυτό το ερευνητικό μοντέλο το ανοίγουμε όχι μόνο για τους ασθενείς του Οίκοθεν, αλλά για τους ογκολογικούς ασθενείς γενικότερα και προτιθέμεθα να εντάξουμε επίσης χειρουργικούς, αλλά και καρδιολογικούς ασθενείς.
Μιλάμε για τηλεϊατρική-τηλεεπέμβαση με τη χρήση του ΑΙ. Μέσα στο επόμενο έτος θα έχουμε εντάξει όλα αυτά τα ψηφιακά εργαλεία, τα οποία θα μπορούν σε πραγματικό χρόνο να μας δίνουν πληροφορίες για τους ασθενείς μας». Όπως εξηγεί ο διακεκριμένος ογκολόγος, αυτή τη στιγμή γίνονται συζητήσεις με την καρδιολογική κοινότητα, προκειμένου να αποφασιστεί σε ποιο γκρουπ καρδιολογικών ασθενών θα εφαρμοστεί αρχικά πιλοτικά το Οίκοθεν. «Επειδή απαιτείται πολύ μεγάλη παρακολούθηση, είναι απαραίτητα τα ψηφιακά εργαλεία. Οπότε πρώτα θα πρέπει να μπουν τα wearable accessories (φορετές συσκευές που δίνουν σε πραγματικό χρόνο τα βιομετρικά στοιχεία των ασθενών) για να μην κινδυνεύσει η ζωή των ασθενών».
Ο κ. Νικολάου παραχωρεί συνέντευξη στην εκπομπή της Τάνιας Μαντουβάλου «104,9 ΜΥΣΤΙΚΑ ΥΓΕΙΑΣ» με αφορμή το Πανευρωπαϊκό Συνέδριο συνέδριο των Ογκολόγων (ΕΣΜΟ) που πραγματοποιήθηκε στο Βερολίνο 12-15 Noεμβρίου, όπου και ανακοινώθηκαν νεότερα δεδομένα για την τεχνητή νοημοσύνη και πως αυτή επηρεάζει την καθημερινότητα τόσο των ασθενών, όσο και των γιατρών .
Η τεχνητή νοημοσύνη επιταχύνει την έρευνα και προσφέρει ίση πρόσβαση στο καινοτόμο φάρμακο
Η τεχνητή νοημοσύνη δεν είναι μία τεχνολογική μόδα, αλλά πλέον αποτελεί μία ανάγκη, γιατί μπορεί να δει αυτά που εμείς δεν βλέπουμε και να μας βοηθήσει να κατανοήσουμε, να προβλέψουμε και να παρέμβουμε σε απόλυτα εξατομικευμένο επίπεδο, για κάθε ασθενή. Είναι μία διαδικασία που αλλάζει εντελώς τον τρόπο που διαγιγνώσκουμε, σταδιοποιούμε, θεραπεύουμε αλλά και παρακολουθούμε τους ασθενείς μας με καρκίνο, αναφέρει ο γνωστός ογκολόγος για να επισημάνει στη συνέχεια ότι πολύ μεγάλη αλλαγή θα συντελεστεί λίαν συντόμως στο κομμάτι των κλινικών μελετών. «Η διαδικασία επιλογής των ασθενών που εντάσσονται σε κλινικές μελέτες είναι μία δύσκολη χρονοβόρα και πολλές φορές γεμάτη με ανθρώπινα λάθη διαδικασία, που τα πρόσφατα δεδομένα από το συνέδριο απέδειξαν ότι η τεχνητή νοημοσύνη με την αυτοματοποιημένη αντιστοίχιση των ασθενών βοηθάει, ώστε να μην υπάρχουν χαμένα κλινικά περιστατικά, (σσ να προλαβαίνουν οι ασθενείς να παίρνουν το φάρμακο στο χρόνο που πρέπει) επιταχύνει την έρευνα και προσφέρει ίση πρόσβαση στο καινοτόμο φάρμακο».
Έλλειψη 1,2 εκατ. εργαζομένων στην υγεία πανευρωπαϊκά- Το AI μπορεί να ελαττώσει το φόρτο εργασίας έως και 80%
Όσον αφορά τους βιοδείκτες (σσ στοιχεία που εκφράζει ο καρκίνος του κάθε ασθενούς και αναλόγως αυτών των βιοδεικτών οι γιατροί επιλέγουν τα κατάλληλα φάρμακα) σύμφωνα με τον κ. Νικολάου, έρχεται τώρα ο επίσημος φορέας των ογκολόγων παθολόγων Ευρώπης Esmo και διαμορφώνει μία κοινή γλώσσα απέναντι σε αυτούς τους βιοδείκτες. «Θέτει κάποια προαπαιτούμενα για πρώτη φορά σε παγκόσμιο επίπεδο. Δηλαδή ότι θα πρέπει να υπάρχει διαφάνεια, επαναληψιμότητα, αποδοτικότητα, κλινική χρησιμότητα, επιστημονική αποδοχή, καθώς και να υπάρχει το λιγότερο ισοδυναμία με την προϋπάρχουσα κλασσική μέθοδο . Γιατί πλέον οι ψηφιακοί βιοδείκτες θα αρχίσουν να αποζημιώνονται διεθνώς. Η ειδικότητα και η ευαισθησία του κάθε ψηφιακού βιοδείκτη είναι κάτι το οποίο πραγματικά μας σαγηνεύει».
Ποιο είναι άραγε το όφελος από τους ψηφιακούς βιοδείκτες, ερωτάται εύλογα ο κ. Νικολάου. «Το τεράστιο όφελος είναι ότι θα εξοικονομήσουμε πάρα πολύ χρόνο. Αυτή τη στιγμή υπάρχει ένα πολύ μεγάλο πρόβλημα σε όλη την Ευρώπη, η οποία αντιμετωπίζει έλλειψη 1,2 εκατ. εργαζομένων στο χώρο της υγείας. Και φαίνεται ότι η τεχνητή νοημοσύνη δύναται να ελαττώσει το χρόνο εργασίας κατά 60- 75% και να αποφορτίσει παράλληλα την εργασία. Σε επίπεδο παθολογοανατομικού ενδιαφέροντος παρατηρείται ελάττωση του φόρτου εργασίας, λόγω τεχνητής νοημοσύνης 30-50%, ενώ στην κλασσική απεικόνιση, δηλαδή αξονικό, μαγνητικό τομογράφο και μαστογραφίες, έχουμε ακόμα μεγαλύτερο όφελος με ελάττωση του φόρτου εργασίας κατά 50-80%».
Πρόβλεψη τοξικότητας και παρενεργειών
Για το κομμάτι της απεικόνισης ο κύριος Νικολάου λέει ότι υπάρχουν πολύ μεγάλες εξελίξεις, καθώς οι επιστήμονες μέχρι τώρα μετρούν δύο διαστάσεις. Το μήκος και το πλάτος του όγκου. «Η τεχνητή νοημοσύνη όμως δεν μετράει μόνο το μέγεθος, αλλά και τη βιολογία του όγκου. Τόσο η παθολόγο-ανατομική διάκριση, όσο και η απεικόνιση, μας βοηθούν στην πρόβλεψη της επιβίωσης, της πιθανής υποτροπής, αλλά και στην ανταπόκριση στην θεραπεία. Είναι πολύ σπουδαίο να ξέρουμε αν μία θεραπεία έχει όφελος στον ασθενή. Γιατί αν δεν έχει όφελος, δεν είναι μόνο ότι κάνουμε κακό στο σύστημα υγείας, επειδή το φορτώνουμε με οικονομικά βάρη. Το κυριότερο είναι ότι φορτώνουμε τον ασθενή με τοξικότητα, η οποία θα επηρεάσει δυσμενώς την ποιότητα ζωής του. Υπάρχουν προγράμματα που προβλέπουν την τοξικότητα και τις παρενέργειες. Πλέον έχουμε εργαλεία απομακρυσμένης παρακολούθησης που προβλέπουν την τοξικότητα και αυτό όλο σε ένα οργανωμένο πλαίσιο φέρνει το επόμενο επίπεδο, όπου ειδοποιούνται ομάδες πρωτοβάθμιας φροντίδας για να διαχειριστούν την κατάσταση. Μία από αυτές είναι και το δικό μας Οίκοθεν».
Ο καρκίνος στο μέλλον θα είναι ό,τι είναι σήμερα η φυματίωση
Άλλα προγράμματα τεχνητής νοημοσύνης, αναφέρει ο κ. Νικολάου, αφορούν ψηφιακό ομοίωμα του ασθενούς, βάσει του οποίου γίνεται πειραματικά η επιλογή της κατάλληλης θεραπείας εξατομικευμένα, ξεπερνώντας τα ζητήματα προσωπικών δεδομένων.
Πως βλέπετε τον καρκίνο σε δέκα χρόνια έχοντας στη φαρέτρα σας, όλα αυτά τα εργαλεία, ερωτήθηκε λίγο πριν το κλείσιμο της συνέντευξης, ο Μιχάλης Νικολάου. «Αν όχι στη δεκαετία, αλλά σύντομα στο μέλλον, που μπορεί να είναι εικοσαετία, ή τριακονταετία, ο καρκίνος θα είναι ότι είναι σήμερα η φυματίωση. Πιστεύω ότι θα τον νικήσουμε, ότι οι άνθρωποι θα καταφέρουν να ξεπεράσουν το όριο των 120 ετών και όλα προς τα εκεί συγκλίνουν».
ΑΠΕ-ΜΠΕ