Η δυσκολία εύρεσης λέξεων συχνά εμφανίζεται πολύ πριν από το γκριζάρισμα των μαλλιών και της ανάγκης μας να φορέσουμε γυαλιά για το διάβασμα.
Μπορεί στην καθημερινότητά μας να υποβαθμίζουμε τη δυσκολία μας να βρούμε τη λέξη που ψάχνουμε, οι ειδικοί ωστόσο αναφέρουν ότι ακόμα και αυτό το γεγονός υποδηλώνει πρώιμες αλλαγές στη γνωστική λειτουργία του εγκεφάλου.
Αυτές οι παύσεις και οι δυσκολίες στην ομιλία που εμφανίζονται συχνά στην καθημερινότητα, μπορεί να βοηθήσουν τους κλινικούς γιατρούς να εντοπίσουν προβλήματα στα δίκτυα μνήμης, χρόνια πριν εμφανιστούν άλλα συμπτώματα.
Μελέτες από το Πανεπιστήμιο του Τορόντο και το Baycrest Health Sciences έχουν συσχετίσει τη δυσκολία στην ανάκληση λέξεων με αλλαγές σε νευρωνικές οδούς που σχετίζονται με τη νόσο Αλτσχάιμερ. Επιπλέον, έχει βρεθεί ότι η επιβράδυνση της ομιλίας αποτελεί πιο αξιόπιστο δείκτη γνωστικής υγείας από τα μεμονωμένα λάθη που κάνουμε.
Οι ενήλικες που διατηρούν ομαλή και γρήγορη ομιλία ζουν περισσότερο
Η ταχύτητα και η ροή της ομιλίας συσχετίζονται επίσης με τη μακροζωία, καθώς ενήλικες που διατηρούν ομαλή και γρήγορη ομιλία ζουν περισσότερο από όσους εμφανίζουν δισταγμούς.
Υπάρχουν τρεις κύριες θεωρίες για το Word-Finding Difficulty – WFD: η επιβράδυνση της νευρωνικής επεξεργασίας, η δυσκολία στην αναστολή άσχετων ιδεών και η αδυναμία μετάδοσης των γλωσσικών στοιχείων που οδηγεί σε αποσύνδεση μεταξύ έννοιας και ήχου της λέξης.
Πειράματα με εικόνες και λέξεις (π.χ. εικόνα σκύλου και λέξη «γάτα» ή «fog») βοηθούν στην ανάλυση των γλωσσικών δυσκολιών. Διενεργώντας τα πειράματα μέσω διαδικτύου, η συμμετοχή αυξήθηκε και οι χρόνοι αντίδρασης μετρήθηκαν με μεγάλη ακρίβεια. Μελέτες σε 125 συμμετέχοντες έδειξαν ότι η επιβράδυνση στην ανάκληση λέξεων σχετίζεται περισσότερο με τη γενική ταχύτητα επεξεργασίας παρά με τα συγκεκριμένα σημασιολογικά ή φωνολογικά εμπόδια.
Το πρώιμο προειδοποιητικό σημάδι
Επιπλέον, η ταχύτητα ομιλίας στην καθημερινή ζωή αντανακλά τη συνολική γνωστική υγεία. Μια σύντομη παύση για να βρεθεί μια λέξη είναι συνήθης στην κανονική γήρανση, αλλά η σταδιακή επιβράδυνση στη ροή της ομιλίας μπορεί να αποτελεί πρώιμο προειδοποιητικό σημάδι.
Σήμερα, η μέτρηση της ταχύτητας ομιλίας προτείνεται να ενταχθεί στις τυπικές γνωστικές εξετάσεις. Εργαλεία ανάλυσης ομιλίας μπορούν να εντοπίσουν λεπτές αλλαγές και να ειδοποιήσουν γιατρούς έγκαιρα.
Τέλος, η συνεχής χρήση της γλώσσας μέσω συνομιλιών, αφηγήσεων, παιχνιδιών με λέξεις και εκμάθησης νέων γλωσσών διατηρεί τα νευρωνικά δίκτυα ενεργά και βοηθά στη διατήρηση της γνωστικής υγείας.
Βοηθάει η υπομονή και ο χρόνος που δίνουμε
Όταν κάποιος αγαπημένος δυσκολεύεται να βρει μια λέξη, η υπομονή και ο χρόνος που του δίνουμε είναι πιο βοηθητικά από το να ολοκληρώσουμε εμείς τη σκέψη του. Ο εγκέφαλος χρειάζεται χώρο να λειτουργήσει, όπως και οι συζητήσεις που ανθίζουν όταν αφήνονται να «αναπνεύσουν».
Η πλήρης μελέτη που στηρίζει τα παραπάνω ευρήματα δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Aging, Neuropsychology, and Cognition.