Σε μια εποχή όπου η καλή ποιότητα ύπνου αποτελεί θεμέλιο για τη σωματική και ψυχική μας υγεία, η συνήθεια να πατάμε το κουμπί της αναβολής (snooze) στο κινητό προκαλεί ζημιά στον εγκέφαλο, την οποία δεν αντιλαμβανόμαστε.
Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη και αναλύσεις ειδικών στον ύπνο, όπως αυτές της Amerisleep, η επαναλαμβανόμενη αναβολή του ξυπνητηριού δεν μας προσφέρει ξεκούραση, αλλά διαταράσσει σοβαρά τη λειτουργία του εγκεφάλου και το βιολογικό μας ρολόι.
Η έρευνα, την οποία επαναδημοσιεύει το smartliving.ro, επισημαίνει πως κατά τη διάρκεια του ύπνου ο εγκέφαλος περνά από διαφορετικά στάδια - ανάμεσά τους και η φάση REM (Rapid Eye Movement), κρίσιμη για την ενίσχυση της μνήμης, την επεξεργασία συναισθημάτων και τη δημιουργικότητα.
Όταν ξυπνάμε με το πρώτο χτύπημα του ξυπνητηριού διακόπτεται φυσικά ο κύκλος του ύπνου. Αν όμως επιλέξουμε να πατήσουμε snooze για λίγα λεπτά επιπλέον, μπαίνουμε σε έναν νέο, ατελή κύκλο ύπνου που διακόπτεται ξανά, δημιουργώντας μια αίσθηση αποπροσανατολισμού, γνωστή ως «αδράνεια ύπνου» (sleep inertia).
Αυτή η «αδράνεια» μπορεί να διαρκέσει έως και δύο ώρες μετά το ξύπνημα, προκαλώντας σύγχυση, έλλειψη συγκέντρωσης και μειωμένη αντίδραση.
Μακροπρόθεσμα, η συνεχής χρήση του snooze κουμπιού ισοδυναμεί με απώλεια ύπνου.
Χαρακτηριστικά, όσοι πατούν snooze καθημερινά σπαταλούν έως και 12 πλήρεις νύχτες ύπνου τον χρόνο.
Τι λένε οι ειδικοί
Η δρ Ρεμπέκα Ρόμπινς από το Brigham and Women’s Hospital τονίζει πως το σώμα μας δεν έχει χρόνο να επιστρέψει σε βαθύ ή REM ύπνο στα λίγα λεπτά της αναβολής. Αντίθετα, μένει «παγιδευμένο» σε ένα στάδιο επιφανειακού ύπνου, που μόνο αναζωογονητικό δεν είναι.
Η λύση για να αποφύγουμε αυτή την παγίδα δεν είναι, απλώς, να βάλουμε το ξυπνητήρι μακριά.
Τι προτείνουν οι ειδικοί;
- Καθιέρωση σταθερού προγράμματος ύπνου, χωρίς διακυμάνσεις μεγαλύτερες από 30 λεπτά καθημερινά, ακόμη και τα Σαββατοκύριακα.
- Απομάκρυνση οθονών και τεχνητού φωτός τουλάχιστον μία ώρα πριν από τον ύπνο.
- Έκθεση στο φυσικό φως αμέσως μετά το πρωινό ξύπνημα - βοηθά το βιολογικό ρολόι να συγχρονιστεί.
- Δημιουργία πρωινής ρουτίνας με νόημα, που περιλαμβάνει μικρές συνήθειες, όπως stretching, ένα υγιεινό πρωινό ή ένα σύντομο περπάτημα.
Η απλή λύση
Σύμφωνα με την έρευνα του amerisleep, η λύση είναι πολύ απλή: απλώς, σήκω από το κρεβάτι.
«Υπάρχουν ορισμένα συναρπαστικά δεδομένα που δείχνουν ότι ο εγκέφαλος δεν κοιμάται ως ενιαίο όργανο και ότι διαφορετικά μέρη του μπορούν να είναι ταυτόχρονα σε κατάσταση ύπνου και εγρήγορσης», λέει η καθηγήτρια Στ. Πίρσον.
«Αυτό ονομάζεται "τοπικός ύπνος" και μπορεί να σχετίζεται με την αδράνεια ύπνου. Κυριολεκτικά, ορισμένα μέρη του εγκεφάλου σου μπορεί να συνεχίζουν να κοιμούνται όταν ξυπνάς και να χρειάζονται χρόνο για να ξυπνήσουν. Όμως, μετά από λίγα λεπτά, αυτή η αίσθηση νύστας θα περάσει και θα ξεκινήσεις τη μέρα σου νιώθοντας φρέσκος και έτοιμος για δράση» λέει.
«Αυτό σχετίζεται και με το φαινόμενο του ''κοινωνικού jet lag''. Πρόκειται για έναν όρο που επινοήθηκε από τον Till Roenneberg στο Μόναχο, ο οποίος επισήμανε ότι οι κοινωνικοί και επαγγελματικοί περιορισμοί κάνουν το βιολογικό μας ρολόι να βρίσκεται ουσιαστικά σε κατάσταση jet lag κατά τη διάρκεια της εργάσιμης εβδομάδας, καθώς υιοθετούμε ένα μοτίβο δραστηριότητας/ξεκούρασης που διαφέρει από το εσωτερικό μας ρολόι» προσθέτει.
«Κατόπιν, προσπαθούμε να αναπληρώσουμε τον ύπνο τα Σαββατοκύριακα. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να υποφέρουμε από μια κατάσταση παρόμοια με το jet lag λίγων ωρών κατά τη διάρκεια της εβδομάδας, κάτι που δεν είναι ιδανικό για την απόδοσή μας».
Αν δεν εμπιστεύεσαι απόλυτα τον εαυτό σου να αντισταθείς στον πειρασμό του κουμπιού αναβολής, υπάρχει άλλη μία λύση, αλάνθαστη: βάλε το ξυπνητήρι στην άλλη άκρη του δωματίου, μακριά από το κρεβάτι σου.